Σφοδρή κριτική και κατηγορίες για προκαταλήψεις κατά των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου δέχθηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την Τρίτη στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, με αφορμή μια τουλάχιστον προκλητική αναφορά του για τους μεσογειακούς λαούς σε συνέντευξη που παραχώρησε στη γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ).
Και ενώ την Τετάρτη, μετά την έκταση που πήρε το θέμα, σχεδόν όλες οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου καταδίκασαν τις αναφορές και ζήτησαν ακόμη και την παραίτηση του υπουργού (ο οποίος βέβαια δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα διατηρήσει την θέση του για πολύ λόγω της εκλογικής ήττας), ο ολλανδός υπουργός αρχικά είχε αρνηθεί να ανακαλέσει ή έστω να δώσει διευκρινίσεις.
Αργά το απόγευμα της Τετάρτης ο πρόεδρος του Eurogroup εξέφρασε σε μια ανακοίνωση που εξέδωσε σήμερα τη «λύπη» του αν όσα είπε κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης που παραχώρησε σε γερμανική εφημερίδα πρόσβαλαν κάποιους. Παράλληλα τόνισε πως δεν έχει πρόθεση να παραιτηθεί, παρά το ότι ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας τον κάλεσε να αποχωρήσει από το αξίωμα μετά τις «ξενοφοβικές» –όπως τις αποκάλεσε– τοποθετήσεις του.
«Λυπάμαι αν κάποιος προβλήθηκε από αυτό το σχόλιο. Ηταν άμεσο, και μπορεί να εξηγηθεί (αν ιδωθεί) από μια αυστηρή ολλανδική, καλβινιστική κουλτούρα, με ολλανδική αμεσότητα», είπε ο Ντάισελμπλουμ.
«Αντιλαμβάνομαι ότι αυτό δεν γίνεται πάντοτε κατανοητό ούτε εκτιμάται αλλού στην Ευρώπη. Αυτό είναι άλλο ένα μάθημα που παίρνω», πρόσθεσε.
«Ταυτόχρονα, νομίζω ότι με εκτιμούν για το ότι διατηρώ το δικό μου στιλ και ότι απευθύνομαι με κάποια αυστηρότητα σε όλους τους υπουργούς – πρέπει να είμαι αυστηρός μερικές φορές. Και ναι, το ύφος μου είναι άμεσο και ξανά, εάν υπάρχουν άνθρωποι που προσβάλλονται από αυτό, φυσικά λυπούμαι», συνέχισε ο Ντάισελμπλουμ.
«Δεν έχω καμιά πρόθεση να παραιτηθώ», συμπλήρωσε ο ολλανδός.
Νωρίτερα μέσα στην ημέρα ο εκπρόσωπός του, Μισέλ Ρέινς, είχε δώσει διευκρινίσεις για την επίμαχη δήλωση. «Ο κ. Ντάισελμπλουμ δεν αναφέρθηκε σε κάποια συγκεκριμένη χώρα ή ομάδα χωρών. Το μήνυμά του αφορούσε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης: η αλληλεγγύη συνοδεύεται από υποχρεώσεις. Πρέπει να τηρούμε τους κανόνες για τους προϋπολογισμούς. Αυτό είναι σημαντικό σε προσωπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο», σημείωσε. Τόνισε δε ότι σε καμία περίπτωση το σχόλιό του δεν συνδεόταν με την αντίληψη που έχει για την πρόοδο του ελληνικού προγράμματος.
Ο Ντάισελμπλουμ σε πρωινές του δηλώσεις είχε υπερασπιστεί τα λεγόμενά του, επιμένοντας ότι η αλληλεγγύη στην Ευρωζώνη θα μπορούσε να εξασφαλιστεί μόνο αν όλες οι κυβερνήσεις τηρούσαν τις υποσχέσεις τους για συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, σχετικά με τα χρέη και τα ελλείμματά τους.
Απαντώντας στην κριτική που δέχθηκε, ο επικεφαλής του Eurogroup διευκρίνισε ότι δεν αναφέρεται σε μία συγκεκριμένη χώρα, αλλά σε όλα τα κράτη-μέλη, υπενθυμίζοντας ότι και η Ολλανδία στο παρελθόν είχε αποτύχει να συμμορφωθεί με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. «Δεν βλέπω καμία σύγκρουση μεταξύ περιοχών του Eurogroup», συμπλήρωσε. Είπε, επίσης, ότι πρέπει όλοι να αναλάβουν δεσμεύσεις και να καταβάλλουν διαρκώς προσπάθειες, προκειμένου να διατηρηθεί η αλληλεγγύη.
Παρά ταύτα, η φωτιά είχε ανάψει για τα καλά.
Η αρχή είχε γίνει από την συνέντευξη στην FAZ όπου ο κ. Ντάισελμπλουμ φέρεται –σύμφωνα με τους Financial Times– να είπε: «Κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ, οι χώρες του Βορρά έδειξαν αλληλεγγύη στις χώρες που επηρεάστηκαν από την κρίση. Ως Σοσιαλδημοκράτης, αποδίδω εξαιρετική σημασία στην αλληλεγγύη. Ωστόσο, και αυτοί έχουν υποχρεώσεις. Δεν μπορούν να ξοδεύουν όλα τα χρήματα σε ποτά και γυναίκες και μετά να ζητούν βοήθεια».
Ευρωβουλευτές, κυρίως από τις χώρες του Νότου, χαρακτήρισαν «προσβλητική» και «χυδαία» την αναφορά του ευρωπαίου αξιωματούχου, ο οποίος πάντως αρνήθηκε να ζητήσει συγγνώμη, σύμφωνα με τους Financial Times.
Ο ισπανός ευρωβουλευτής Γκαμπριέλ Μάτο ανέφερε ότι τα σχόλια του κ. Ντάισελμπλουμ ήταν «απολύτως απαράδεκτα» και «προσβλητικά» προς τις χώρες του Νότου, υποστηρίζοντας ότι ο ολλανδός πολιτικός έχασε την «ουδετερότητά» του ως επικεφαλής του Eurogroup.
Ο επίσης ισπανός Ευρωβουλευτής Ερνεστ Ουρτασούν, απευθυνόμενος στον κ. Ντάισελμπλουμ, χαρακτήρισε ατυχή την αναφορά του προέδρου του Eurogroup. «Ισως είναι αστείο για εσάς, αλλά δεν νομίζω ότι είναι (σ.σ. αστείο). Θα ήθελα να ξέρω αν αυτή είναι η πρώτη σας δήλωση ως υποψήφιος για μια νέα θητεία ως πρόεδρος του Eurogroup», πρόσθεσε.
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της ομάδας των Σοσιαλιστών, Τζιάνι Πιτέλα, κατηγόρησε τον Ντάισελμπλουμ για «προκατειλημμένα σχόλια», ενώ χαρακτήρισε τις δηλώσεις ως «ντροπιαστικές και σοκαριστικές». «Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία ή λόγος για τη χρήση τέτοιων εκφράσεων, ιδιαίτερα από κάποιον που υποτίθεται ότι είναι προοδευτικός» τόνισε ο ηγέτης των Σοσιαλιστών στο Ευρωκοινοβούλιο, σύμφωνα με το Politico. «Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ντάισελμπλουμ εκφράζει απόψεις, οι οποίες είναι ανοιχτά αντίθετες με τη γραμμή της ευρωπαϊκής προοδευτικής οικογένειας», τόνισε ακόμη ο Πιτέλα. «Πραγματικά αναρωτιέμαι αν ένα άτομο που έχει τέτοιες απόψεις μπορεί να θεωρείται ακόμη κατάλληλο για να είναι πρόεδρος του Eurogroup» κατέληξε.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι ζήτησε την παραίτησή του Ντάισελμπλουμ με ανάρτησή του στο Facebook. Χαρακτήρισε τις δηλώσεις του ως «ηλίθια αστεία», τονίζοντας ότι είχε την ευκαιρία να σιωπήσει, ενώ σημείωσε ότι «θα ήταν καλύτερο να αποσυρθεί από τη θέση του για να προστατευθεί η αξιοπιστία των ευρωπαϊκών θεσμών». «Δεν είναι δυνατό τέτοια σχόλια να γίνονται με το μανδύα του επικεφαλής της Ευρωομάδας», πρόσθεσε.
Εν τω μεταξύ και ο πορτογάλος πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα ζήτησε την παραίτηση του προέδρου του Eurogroup ενώ χαρακτήρισε τα σχόλια του «ρατσιστικά, ξενοφοβικά και σεξιστικά».
«Η Ευρώπη θα είναι αξιόπιστη ως κοινό σχέδιο την ημέρα που ο κ. Ντάισελμπλουμ θα σταματήσει να είναι επικεφαλής του Eurogroup και θα ζητήσει ξεκάθαρα συγγνώμη από όλες τις χώρες και τους πολίτες που προσβλήθηκαν βαθιά από τα σχόλιά του», δήλωσε σε δημοσιογράφους.
Ο Πορτογάλος υπουργός Εξωτερικών Αουγκούστο Σάντος Σίλβα έκανε παρόμοια σχόλια κατά την του επίσκεψη στην Ουάσινγκτον. «Ο πρόεδρος δεν πληροί τις προϋποθέσεις για να παραμείνει επικεφαλής του Eurogroup», επισήμανε σχετικά.
Εξηγώντας το γιατί δεν υπήρξαν αντιδράσεις από τους έλληνες ευρωβουλευτές που ήταν παρόντες στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, ο ανεξάρτητος Νότης Μαριάς δήλωσε στον ΣΚΑΪ ότι εκείνος και ο (αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου) Δημήτρης Παπαδημούλης είχαν ήδη τοποθετηθεί σχετικά με άλλα ζητήματα –κυρίως για τη διαπραγμάτευση– και όταν τα επίμαχα αποσπάσματα της συνέντευξης αναφέρθηκαν από ισπανό συνάδελφό τους, δεν είχαν πια το δικαίωμα να πάρουν τον λόγο.
Σε μια πρώτη αντίδραση από το ελληνικό πολιτικό σύστημα ο Σταύρος Θεοδωράκης σχολίασε στο twitter:
Αργότερα, μιλώντας στον ΣΚΑΪ, ο τομεάρχης Οικονομικών της ΝΔ Χρήστος Σταϊκούρας χαρακτήρισε τη δήλωση του επικεφαλής του Eurogroup, «άστοχη και προσβλητική».
Χαρακτηριστική ήταν και η αντίδραση της ευρωβουλευτού της Ελιάς, Εύας Καϊλή, η οποία με ανάρτησή της στο twitter, απευθυνόμενη στον κ. Ντάισελμπλουμ σχολίασε: «Το μόνο πάρτι που πλήρωσε ο Νότος της Ευρώπης, είναι των εξοπλιστικών & των φορολογικών παραδείσων για να πλουτίζει ο Βορράς»
Πρωτοβουλία βουλευτών ΣΥΡΙΖΑ κατά των δηλώσεων Ντάισελμπλουμ
Με δήλωσή τους οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίζουν τα σχόλια του επικεφαλής του Eurogroup ως δήλωση που εισαγάγει «τον ρατσισμό και τον σεξισμό με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο» και ζητούν από τους βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου, πλην αυτών της Χρυσής Αυγής, να την υπογράψουν.
Αναλυτικά η δήλωση των βουλευτών της κυβέρνησης αναφέρει:
“Αλγεινή εντύπωση και οξύτατες αντιδράσεις προκαλεί η δήλωση Ντάισελμπλουμ τη Δευτέρα στη Frankfurter Allgemeine Zeitung, σύμφωνα με την οποία – όπως αναφέρεται κατά λέξη: «Στη διάρκεια της κρίσης στην ευρωζώνη, οι χώρες του βορρά της ευρωζώνης έδειξαν αλληλεγγύη στις χώρες που αντιμετώπιζαν κρίση. Εγώ, ένας σοσιαλδημοκράτης, πιστεύω ότι η αλληλεγγύη είναι εξαιρετικά σημαντική. Όμως αυτός που τη ζητά έχει και υποχρεώσεις. Δεν μπορώ να σπαταλώ όλα μου τα χρήματα για σναπς και γυναίκες και στη συνέχεια να ζητώ υποστήριξη». Η συγκεκριμένη δήλωση έρχεται σε αντίθεση με ό,τι θα έπρεπε να αντιπροσωπεύει για όλους τους πολίτες της η Ευρώπη: την έμφυλη ισότητα, τον πλουραλισμό, το σεβασμό στον πολιτικό διάλογο και τη δημοκρατία.
Η δήλωση αυτή δυστυχώς εισάγει στον πολιτικό διάλογο της καρδιάς της Ευρώπης τον ρατσισμό και τον σεξισμό με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο: διάκριση των ευρωπαίων πολιτών με όρους «Βορείων και Νοτίων» δηλαδή με όρους πολιτιστικών χαρακτηριστικών, όπου προφανώς οι Βόρειοι συγκεντρώνουν όλα τα «θετικά» χαρακτηριστικά, μαζί και το χρήμα, και οι Νότιοι όλα τα αρνητικά, μαζί και τη φτώχεια. Το γεγονός ότι τα ελλείμματα του Νότου ισοσκελίζουν τα κέρδη του Βορρά, οι σαφείς αδικίες και αστοχίες του οικονομικού ευρωπαϊκού μοντέλου που είναι ανάγκη να αλλάξει για να γίνει πιο δίκαιο και βιώσιμο, κανέναν δεν αφορούν εδώ, πολλώ δε μάλλον τον κύριο Ντάισελμπλουμ. Το θέμα είναι πολιτισμικό, δεν επιδέχεται λογικής ερμηνείας. Η γνώμη του, δε, για τις γυναίκες και δη για τις γυναίκες του Νότου είναι ακόμη χειρότερη, καθώς αυτές εμφανίζονται διπλά αποκλεισμένες: άβουλα πλάσματα που συντηρούνται από τους απολίτιστους, ουσιαστικά δεν είναι καν κυρίες του εαυτού τους αλλά παρεπόμενα των ανδρών που τις τρέφουν.
Είναι εξωφρενικό να ακούγονται τέτοιες δηλώσεις από ευρωπαίους αξιωματούχους, οι οποίες είναι δυστυχώς ενδεικτικές και των απόψεων της νεοφιλελεύθερης μερίδας των ευρωπαίων πολιτικών. Απόψεις οι οποίες, αν δεν αναχαιτιστούν όσο ακόμη είναι καιρός από τους ίδιους τους πολίτες, θα οδηγήσουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα σε μια πολύ άσχημη και απευκταία μετάλλαξη. Η Ενωμένη Ευρώπη που κλείνει σε λίγο τα 60 χρόνια της είναι αδύνατο να συνεχίσει την πορεία της βασισμένη σε ιδέες και πρακτικές όπως αυτές που πρεσβεύει ο κος Ντάισελμπλουμ. Καλούμε όλες τις γυναίκες, όλους τους ευρωπαίους πολίτες να καταδικάσουν αυτές τις δηλώσεις, και κυρίως, αυτές τις ιδέες, άμεσα και κατηγορηματικά”.
Την παραίτηση Ντάισελμπλουμ ζητά η επικεφαλής της ευρωομάδας της Αριστεράς
Η επικεφαλής της ευρωομάδας της Αριστεράς, Γκάμπι Τσίμερ, όπως μετέδωσε το ΑΠΕ-ΜΠΕ, καταδίκασε τα σεξιστικά και ξενοφοβικά σχόλια του επικεφαλής του Eurogroup.
«Καλώ τον Γερούν Ντάισελμπλουμ να παραιτηθεί αμέσως από επικεφαλής του Eurogroup μετά τα επαίσχυντα σχόλιά του σε συνέντευξή του στη Frankfurter Allgemeine Zeitung. Ο Ντάισελμπλουμ δεν έχει την πολιτική ούτε την ηθική υπόσταση να είναι επικεφαλής του Eurogroup μετά τα ταπεινωτικά σεξιστικά και ξενοφοβικά σχόλιά του κατά των χωρών της νότιας Ευρώπης», αναφέρει η Τσίμερ στη δήλωσή της. «Αν ο Ντάισελμπλουμ αρνηθεί να παραιτηθεί η ευθύνη πέφτει στους Σοσιαλδημοκράτες να τον αντικαταστήσουν από επικεφαλής του Eurogroup.
Αντί να προβληματίζεται σχετικά με τους λόγους της ιστορικής ήττας τους στις πρόσφατες εκλογές, ο Ντάισελμπλουμ επέλεξε να συνεχίσει στο ίδιο αποτυχημένο μονοπάτι της αλαζονείας και περιφρόνησης προς τα νότια κράτη μέλη της ΕΕ. Μια στερεότυπη εικόνα του τεμπέληδων νότιο-ευρωπαίων που έχουν ανάγκη να σωθούν από τις πλούσιες χώρες του Βορρά δεν είναι μόνο λανθασμένη αλλά αποτελεί προσβολή για τα εκατομμύρια των Ευρωπαίων που πλήττονται από τις συνέπειες της λιτότητας για την οποία είναι υπεύθυνος», κατέληξε η Γκάμπι Τσίμερ.