Δεν έχουν περάσει ούτε δύο μήνες μετά τη σαρωτική έλευση του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, αλλά η κατακραυγή εναντίον του -εντός κι εκτός των τειχών- αυξάνεται διαρκώς. Τα ποσοστά δημοτικότητάς του κατρακυλούν σε καταφανώς χαμηλά επίπεδα για νεοκλεγμένο ηγέτη. Κανένας άλλος αμερικανός πρόεδρος, στη σύγχρονη Ιστορία, δεν είχε τόσο κακά ποσοστά αποδοχής τόσο νωρίς στη θητεία του, απειλώντας να εξαϋλώσει πολύ γρήγορα το (όποιο) πολιτικό του κεφάλαιο.
Σύμφωνα με μια τελευταία δημοσκόπηση του αμερικανικού πανεπιστημίου Quinnipiac, μόλις το 38% των ερωτηθέντων ψηφοφόρων εκτιμά πως ο Ντόναλντ Τραμπ κάνει καλή δουλειά, έναντι 55% που πιστεύει το εντελώς αντίθετο. Ακόμα χειρότερα, το 63% δήλωσε πως ο Ρεπουμπλικανός μεγιστάνας δεν είναι αρκετά… ισορροπημένος και το 55% πως είναι ανέντιμος.
Ετσι, είναι εξαιρετικά δύσκολη η θέση στην οποία έχουν περιέλθει πολλοί Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο και το κόμμα, οι οποίοι έχουν ήδη στρέψει την προσοχή τους στις ενδιάμεσες βουλευτικές εκλογές του 2018. Οι κάλπες αυτές, στη μέση της προεδρικής θητείας, θεωρούνται παραδοσιακά σαν ένα δημοψήφισμα για τον ένοικο του Λευκού Οίκου, αλλά οι Ρεπουμπλικανοί φοβούνται πως αν η δημοτικότητα του Τραμπ συνεχίσει την κατιούσα, κινδυνεύουν να χάσουν τα μεγάλα εκλογικά οφέλη του περασμένου Νοεμβρίου. Και, ενδεχομένως, την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων έναντι των Δημοκρατικών.
Το θέμα είναι ένα…
Θα φτάσει ο Τραμπ μέχρι τις κάλπες ή θα τον έχουν προλάβει οι εξελίξεις;
Οποιες και να είναι, όπως και να λέγονται αυτές οι εξελίξεις, ο ίδιος προσπαθεί να τις προλάβει. Διαδηλώσεις υπέρ του οργανώνουν αυτή τη βδομάδα σε πόλεις σε όλες τις ΗΠΑ υποστηρικτές του προέδρου των ΗΠΑ, εν μέρει ως απάντηση στις κινητοποιήσεις που έχουν γίνει από πολέμιούς του μετά τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές, τον περασμένο Νοέμβριο. Ο Τραμπ δεν έχει προγραμματίσει να εμφανιστεί σε καμία από αυτές τις συγκεντρώσεις. Ορισμένοι από τους οργανωτές των διαδηλώσεων προέρχονται από το κίνημα Tea Party και έχουν εξελιχθεί σε ισχυρή, υπολογίσιμη δύναμη εντός του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος μετά το 2009. Μια ομάδα που αυτοαποκαλείται «Πατριώτες της Μέιν Στριτ» ανέφερε ότι βοήθησε στην οργάνωση των λεγόμενων διαδηλώσεων του «Πνεύματος της Αμερικής» σε τουλάχιστον 33 από τις 50 Πολιτείες, από σήμερα μέχρι και το Σάββατο.
«Σε αντίθεση με εκείνους που διαδηλώνουν κατά του οράματος του προέδρου Τραμπ, εμείς είμαστε ένας συνασπισμός που βρίσκεται στην καρδιά και την ψυχή της Αμερικής που θέλει να εκπληρώσει το έθνος μας το δυναμικό του, ως το σημαντικότερο έθνος στην πράσινη γη του Θεού» έγραψαν στον ιστότοπό τους. «Οι εργάτες ψηφοφόροι συνέβαλαν στη νίκη του προέδρου Τραμπ και αυτές οι κινητοποιήσεις θα βοηθήσουν να δοθεί σε αυτές τις ξεχασμένες φωνές ένας μηχανισμός για να ακουστούν», πρόσθεσαν οι ίδιοι.
Αντίστοιχα, σε ολόκληρη την Αμερική, σε περισσότερες από 300 πόλεις και κωμοπόλεις και σε 49 πολιτείες των ΗΠΑ, πολίτες δυσαρεστημένοι με τα τερτίπια του Τραμπ έχουν ήδη πλημμυρίσει δημαρχεία και εντευκτήρια σε ακτιβιστικές συναντήσεις, ως -εκ των εντός των τειχών- μια δυναμική αντίσταση. Εκτιμάται ότι περισσότεροι από 40.000 Αμερικανοί συμμετείχαν σε αυτές τις συναντήσεις, στο άμεσο μέλλον πρόκειται, σύμφωνα με προβλέψεις, να γίνουν περισσότεροι και είναι άνθρωποι που ζουν και αναπνέουν με το να πάνε κόντρα, με κάθε τρόπο, στον Ντόναλντ Τραμπ. Δεν είναι απαραίτητα οπαδοί του Μπαράκ Ομπάμα, αλλά -κρίνοντας αντικειμενικά- υποστηρίζουν την ατζέντα που είχε ο πρώην αμερικανός πρόεδρος – βλέπε, για παράδειγμα, το Obamacare που κατήργησε ο Τραμπ. Ολοι αυτοί έχουν σκοπό να κάνουν τους οπαδούς του Tea Party -του κινήματος που πολέμησε τον Ομπάμα- να φαίνονται σαν σχολιαρόπαιδα.
Ολες αυτές οι συναντήσεις, συζητήσεις και ακτιβιστικές δράσεις που θα επέλθουν πολύ σύντομα, φαίνεται πως ενεργοποιούνται και στηρίζονται από το MoveOn.org, μια από τις οργανώσεις που χρηματοδοτεί ο Σόρος μέσω του ιδρύματος Open Society και, μάλιστα, με δωρεά ύψους 1,46 εκατ. δολαρίων. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανεξάρτητη, προοδευτική, ψηφιακά συνδεδεμένη οργανωτική ομάδα στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία συνδυάζει ταχείας αντίδρασης πολιτικές εκστρατείες με βαθιά στρατηγική ανάλυση, που έχουν ως σκοπό την κοινωνική αλλαγή. Αυτή τη στιγμή, το MoveOn.org είναι ένα site με 5.000.000 μέλη, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να προτείνουν ιδέες για την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού.
Αρωμα μομφής και καθαίρεσης
Αλλαγή του πολιτικού σκηνικού; Ναι. Αν ρίξει κάποιος μια ματιά στα Google Trends, που δείχνει πόσοι αναζητούν μια λέξη για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, αποδεικνύεται ότι η έρευνα στις λέξεις «Trump impeachment» (καθαίρεση του Τραμπ) ανέβηκε κατακόρυφα στις ΗΠΑ την ημέρα της ορκωμοσίας του Τραμπ και εξακολουθούσε να ανεβαίνει τις ημέρες που ακολούθησαν. Την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου 2017 μια δημοσκόπηση έδινε ότι 4 αμερικανοί ψηφοφόροι στους 10 τάσσονται υπέρ του μελλοντικού «impeachment». Ας σημειωθεί ότι η διαδικασία καθαίρεσης προβλέπει ότι «ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος και όλοι οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ θα καθαιρεθούν από τις αρμοδιότητές τους αν κατηγορηθούν για προδοσία, διαφθορά ή άλλα μείζονα εγκλήματα».
Αυτός ο όρος («impeachment») δεν αναφέρεται κυριολεκτικά στην καθαίρεση του προέδρου αλλά στη διαδικασία ενοχοποίησής του, στη μομφή κατά του. Αυτή προβλέπεται από το άρθρο II του αμερικανικού συντάγματος και πρέπει απαραίτητα να ψηφιστεί με απλή πλειοψηφία στη Βουλή των αντιπροσώπων. Αμέσως μετά, θα πρέπει να αποφασίσει η Γερουσία: η διαδικασία προβλέπει είτε την αθώωση είτε την ενοχή του αρχηγού του κράτους, εάν τα 2/3 της Γερουσίας το αποφασίσουν.
Εκπρόσωποι της ΜΚΟ «Free Speech For People» – ο πρόεδρός της και ένας πρώην δικαστής, ο οποίος είναι νομικός σύμβουλος στη διαδικτυακή διαδικασία- αναφέρουν τους λόγους για τους οποίους επιβάλλεται η καθαίρεση του αμερικανού προέδρου. «Ενώ ασκεί τα καθήκοντά του ως πρόεδρος, ο Τραμπ, δια μέσου της Trump Organization, συνεχίζει να αποκομίζει οικονομικά κέρδη, αλλά και άλλα οφέλη από ξένες δυνάμεις και αυτό παραβιάζει απευθείας την παράγραφο 8 του άρθρου I, 9 του αμερικανικού Συντάγματος».
Τι αναφέρει αυτή η παράγραφος; «Κανένας τίτλος ευγενείας δεν μπορεί να δοθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και κανείς δεν μπορεί να τύχει απολαβών (ο πρόεδρος των ΗΠΑ π.χ.), χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Κογκρέσου, ή να δεχτεί δώρα ή οποιουσδήποτε τίτλους εκ μέρους ενός βασιλιά, ενός πρίγκιπα ή ενός ξένου κράτους». Βάσει αυτού του σκεπτικού, η ομάδα εναντίον τής διαφθοράς «Citizens for Responsibility and Ethics in Washington» προσέφυγε εναντίον του Τραμπ στη Δικαιοσύνη. Σε αυτή την παράγραφο, απαγορεύεται στον πρόεδρο να λάβει, εκτός από τον μισθό του, χρήματα που προέρχονται από μια ή περισσότερες Πολιτείες της Αμερικής. Ή αν, για παράδειγμα, αποδεικνυόταν ότι υφίστανται οικονομικές σχέσεις μεταξύ Τραμπ και Ρωσίας. Ή αν αποδειχτεί, μέσω Κογκρέσου και δικαστικά, ότι ο Τραμπ ξεπέρασε συνειδητά, για ίδιον όφελος, τον ρόλο του αναφορικά με το διάταγμα εναντίον των μουσουλμάνων μεταναστών.
Υπάρχουν, λοιπόν, σημαντικοί λόγοι για να καθαιρεθεί, αλλά αυτό είναι δύσκολο. Ο συγγραφέας Ντέιμον Λίνκερ είχε γράψει ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «The Week» με τον τίτλο «Το παραμύθι της καθαίρεσης Τραμπ». Εκεί, σημείωνε ότι πιθανόν ο Τραμπ να μην ολοκληρώσει τη θητεία του: «Είναι 70 ετών και υπέρβαρος. Μπορεί να πάθει καρδιακή κρίση ή εγκεφαλικό. Θα μπορούσε, επίσης, να δολοφονηθεί». Σε κάθε περίπτωση, η καθαίρεση, η μομφή, το «impeachment», φαντάζει στον Λίνκερ ως απίθανο σενάριο, για έναν (καθαρά μαθηματικό) λόγο: το Ρεπουμπλικανικό κόμμα έχει την πλειοψηφία στη Βουλή και στη Γερουσία.
Και είναι αλήθεια αυτό: κανένας πρόεδρος στην αμερικανική Ιστορία δεν καθαιρέθηκε ή δεν απειλήθηκε σοβαρά με καθαίρεση όταν το κόμμα του είχε την πλειοψηφία των εδρών στο Κογκρέσο που ψηφίζει για το «impeachment». Θυμηθείτε τον Δημοκρατικό πρόεδρο Αντριου Τζόνσον που αποπέμφθηκε από τη Ρεπουμπλικανική πλειοψηφία το 1868, αλλά τελικά αθωώθηκε για μια ψήφο. Ή τον Μπιλ Κλίντον, το 1998, ο οποίος επίσης είχε αθωωθεί από τη Γερουσία, ενώ η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε υπέρ της καθαίρεσής του. Ακόμα και ο Ρίτσαρντ Νίξον παραιτήθηκε προτού καθαιρεθεί.
Ποια είναι η μόνη λύση για μια πιθανή καθαίρεση του Τραμπ; να κερδίσουν οι Δημοκρατικοί τις εκλογές του Νοεμβρίου 2018: οι 435 έδρες της Βουλής θα ανανεωθούν, καθώς και το 1/3 των 100 εδρών της Γερουσίας.
Μέχρι τότε -εκτός αν ο Τραμπ βομβαρδίσει την Αγία Πετρούπολη, επειδή θα… ξυπνήσει μια μέρα στραβά- οι ελπίδες να καθαιρεθεί παραμένουν φρούδες.
Αλλά ο αγώνας εναντίον της ρητορικής του δεν θα πάψει. Εκτός κι αν ο ίδιος κάνει ένα πολύ σοβαρό λάθος…