Ουδείς μπορεί με ασφάλεια να προβλέψει τι θα πράξει η Τουρκία μετά την απόφαση του Αρείου Πάγου κατά της έκδοσης των οκτώ τούρκων στρατιωτικών που διέφυγαν στην Ελλάδα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016. Η αρχική της κίνηση ήταν να αποφασίσει την αποστολή νέου αιτήματος έκδοσης των οκτώ ανδρών, έπειτα από νέο ένταλμα σύλληψης που εξέδωσε ο εισαγγελέας Κωνσταντινούπολης. Από τη στιγμή που η απόφαση του Αρείου Πάγου είναι οριστική και αμετάκλητη, μοιάζει δύσκολο να αντιληφθεί κανείς που αποσκοπεί η Άγκυρα. Το ερώτημα όμως είναι: θα περιοριστεί μόνο σε αυτό ή θα προβεί και σε άλλες πράξεις;
Η ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών μετά την απόφαση του Αρείου Πάγου υπήρξε ιδιαίτερα σκληρή, ως και προκλητική, χαρακτηρίζοντας ουσιαστικά την Ελλάδα ως μία χώρα που ιστορικά προσφέρει καταφύγιο σε τρομοκράτες. Η προειδοποίηση για πιθανή επανεξέταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων θα μπορούσε να ερμηνευθεί ποικιλοτρόπως και όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται να επηρεάσει τόσο το διμερές όσο και το πολυμερές επίπεδο των σχέσεων.
Στο διμερές πεδίο, η Ελλάδα μάλλον ξέρει τι να περιμένει. Το Αιγαίο και το Κυπριακό είναι τα δύο ζητήματα στα οποία η Αγκυρα θα μπορούσε να εκτονώσει την οργή της. Ωστόσο, για το Κυπριακό ισχύει το ρητό «τι είχαμε, τι χάσαμε». Η τουρκική πλευρά δεν εμφανίζεται σε αυτή τη φάση διατεθειμένη να προβεί σε μείζονες παραχωρήσεις στη βασική πτυχή που λογικά θα «ξεκλείδωνε»μία λύση, δηλαδή στην ασφάλεια και στις εγγυήσεις. Η Αγκυρα εμφανίζεται αμετακίνητη σε σκληρές θέσεις και για αυτό τον λόγο ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε πρόσφατα ότι δεν διαβλέπει πρόοδο στο Κυπριακό την παρούσα περίοδο.
Στο Αιγαίο, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Η τουρκική προκλητικότητα εξακολουθεί να υφίσταται, αλλά υπάρχουν ποιοτικές διαφοροποιήσεις. Παρατηρούνται περισσότερες υπερπτήσεις τον τελευταίο χρόνο, αλλά παράλληλα η ναυτική δραστηριότητα με τους πλόες πλοίων είναι μειωμένη. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία έχει ρίξει το βάρος της στις συνεχείς δεσμεύσεις με NOTAMs ή NAVTEX ή και με αγγελίες για κινήσεις υποβρυχίων (subnotes) μεγάλων περιοχών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Θα μπορούσε η Αγκυρα να προβεί σε κάποια μεγαλύτερη πρόκληση; Η ανάλυση των ελλήνων επιτελών είναι ότι αν οι Τούρκοι επιμένουν να κινούνται στο όριο, ο κίνδυνος ατυχήματος παραμένει σε υψηλό επίπεδο. Θεωρούν ωστόσο ότι λογικά δεν θα επιδιωχθεί από τουρκικής πλευράς μείζονα κρίση. Τα ανοιχτά μέτωπα της Άγκυρας είναι πολλά για να προστεθεί ακόμη ένα.
Ισως το μεγαλύτερο πρόβλημα για την Ελλάδα να είναι μία απόφαση της Τουρκίας σε σχέση με το Προσφυγικό, που ξεπερνά το διμερές πλαίσιο και εισέρχεται στο πολυμερές. Θα μπορούσε ίσως να χαλαρώσει τους ελέγχους στη διέλευση μεταναστών και προσφύγων προς τη χώρα μας. Αυτό θα έθετε σε σοβαρό κίνδυνο τη Συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας αν και μία πιο ψύχραιμη ματιά θα έπρεπε να μας οδηγήσει στην εκτίμηση ότι ο κ. Ερντογάν ίσως να μην επιθυμεί να θυσιάσει τα κονδύλια που λαμβάνει από την ΕΕ.
Η Αγκυρα θα μπορούσε φυσικά να πράξει κάτι ενδιάμεσο: να αναστείλει, όπως είπε ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, το διμερές Πρωτόκολλο Επανεισδοχής που χρονολογείται από το 2002. Αυτό αφορά μόνο σε παράνομους μετανάστες και στην επιστροφή τους στην Τουρκία. Από τη στιγμή που ο αριθμός των παρανόμων μεταναστών έχει σημαντικά αυξηθεί, το πρόβλημα για τα ελληνικά νησιά θα ήταν σοβαρό, Η επόμενη εβδομάδα θα είναι επομένως ιδιαίτερα κρίσιμη…