Η χρονιά άρχισε στραβά για τους Ρεπουμπλικανούς. Ναι μεν μετείχαν στην πρώτη συνεδρίαση του νέου Κογκρέσου όπου απολαμβάνουν ισχυρή παρουσία, αλλά εξαναγκάστηκαν σε μία ταπεινωτική υποχώρηση. Απέσυραν την απόφασή τους να αποδυναμώσουν την Επιτροπή Ηθικών Θεμάτων του Κογκρέσου, όσο γρήγορα την έλαβαν, κεκλεισμένων των θυρών τη Δευτέρα.
Οταν γνωστοποιήθηκε η απόφασή τους να υποβιβάσουν την υπηρεσία του Κογκρέσου που είχε συσταθεί για τη διερεύνηση καταγγελιών κατά μελών του σώματος βρήκαν απέναντί τους ακτιβιστές, Δημοκρατικούς και τον ίδιο τον Ντόναλντ Τραμπ. Για να αλλάξουν τη στάση τους αρκούσε το σχόλιο του Τραμπ στο Twitter. «Με όλα όσα έχει να κάνει το Κογκρέσο, πρέπει πραγματικά να αναγάγουν σε πρώτη πράξη και βασική προτεραιότητά τους την υποβάθμιση του ανεξάρτητου οργανισμού δεοντολογίας, όσο άδικος και αν είναι;», έγραψε ο κ. Τραμπ στο Twitter. «Επικεντρωθείτε στη φορολογική μεταρρύθμιση, στην υγεία και σε όλα τα άλλα πράγματα που είναι πολύ πιο σημαντικά!», πρόσθεσε.
Πολλοί Ρεπουμπλικανοί αρνήθηκαν ότι το σχόλιο του Τραμπ λειτούργησε σαν εντολή. «Οχι, όχι. Είναι καλύτερο να γίνει αυτή η αλλαγή με διαφάνεια. Πιστεύω ότι είναι καλύτερο να γίνει με δικομματική συνεργασία», είπε στον Guardian ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας στη Βουλή των Αντιπροσώπων, Κέβιν Μακάρθι. Τόνισε ότι ο ίδιος δεν έχει αλλάξει γνώμη και ότι η απόσυρση της απόφασης δεν ήταν ταπεινωτική για το κόμμα του.
Ωστόσο ο Ρεπουπλικανός εκπρόσωπος για την Αϊόβα, Στιβ Κινγκ δήλωσε ότι το σχόλιο του Τραμπ στο Twitter ήταν καταλυτικό καθώς «έδωσε πάτημα στα μέσα ενημέρωσης και όλους τους υπόλοιπους». Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κ. Τραμπ «αντιστέκεται» στους Ρεπουμπλικανούς. Αλλωστε υποψηφιότητά του εμφανίστηκε –επιβλήθηκε- ως αουτσάιντερ και ο ίδιος δημιούργησε πολλούς «εχθρούς» μέσα στο κόμμα.
Αλλά το ότι επέλεξε να συνταχθεί με τον Πολ Ράιαν, τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο της Βουλής, πιέζοντας τους Ρεπουμπλικανούς να καταψηφίσουν την πρόταση για την Επιτροπή Ηθικής και να την αναβάλουν για αργότερα, την πρώτη ημέρα της «βουλευτικής» περιόδου του 2017 είναι και συμβολικό. Δείχνει ότι ο ίδιος δεν θα βάλει την υπογραφή του σε σχέδια που έχουν προετοιμάσει τα τελευταία χρόνια οι Ρεπουμπλικανοί και ότι σκοπεύει να διατηρήσει την ανεξαρτησία του απέναντί τους.
Και στην ουσία κερδισμένοι βγήκαναν οι Δημοκρατικοί οι οποίοι βέβαια έσπευσαν να σημειώσουν ότι «οι Ρεπουμπλικανοί έδειξαν τις πραγματικές τους προθέσεις το βράδυ της Δευτέρας (όταν υποβίβασαν την επιτροπή ηθικής) και το ότι απέσυραν τα σχέδιά τους δε θα επικαλύψει την περιοφρόνησή τους προς το ζήτημα ηθικής στο Κογκρέσο», όπως είπε η επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Βουλή, Νάνσι Πελόσι. «Για μία ακόμη φορά, οι Αμερικανοί είδαν την τοξική δυσλειτουργικότητα ενός Ρεπουμπλικανικού Κογκρέσου που θα κάνει οτιδήποτε για να προωθήσει την ατζέντα του», τόνισε.
Η ανεξάρτητη διακομματική αρχή, θεσμοθετήθηκε το 2008 στον απόηχο βουλευτικών σκανδάλων που σχετίζονταν με την οικονομική κρίση. Παρότι η επιτροπή αυτή δεν διέθετε δικαστικές εξουσίες, παραπέμποντας τα πορίσματά της στην αρμόδια επιτροπή του Κογκρέσου, το ηθικό βάρος των εκθέσεών της ήταν τέτοιο, που οι βουλευτές βρίσκονταν αναγκασμένοι να ακολουθήσουν τις προτάσεις της. Αν επικυρωνόταν η απόφαση των Ρεπουμπλικανών, η επιτροπή θα περνούσε στον έλεγχο των βουλευτών.
Στη συνεδρίαση επανεξελέγη σχεδόν με ομοφωνία -μόνο ένας βουλευτής του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος δεν τον ψήφισε- ο Πολ Ράιαν πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ο ίδιος είχε κρατήσει αποστάσεις από τον Ντόναλντ Τραμπ κατά την προεκλογική περίοδο αλλά πλέον εμφανίζεται πρόθυμος να συνεργαστεί με τον εκλεγμένο πρόεδρο.
Το Κογκρέσο αρχίζει το ξήλωμα της κληρονομιάς του Ομπάμα
Οι Ρεπουμπλικάνοι, που για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες θα έχουν στα χέρια τους τόσο τον Λευκό Οίκο όσο και το Κογκρέσο, αισθάνονται αρκετά ισχυροί για να προχωρήσουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στο ξήλωμα μεγάλου μέρους της κληρονομιάς Ομπάμα και στην αντικατάστασή της με μια ριζικά διαφορετική πολιτική. Οι New York Times απαριθμούν τα πεδία πολιτικής στα οποία οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν στρέψει το βλέμμα τους: το δίχτυ κοινωνικής προστασίας, εργασιακά και περιβαλλοντικά θέματα, αλλά και οι κατευθυντήριες γραμμές που άφησε η διακυβέρνηση Ομπάμα σε ευρύ πλαίσιο θεμάτων.
Σε κάθε περίπτωση, οι Ρεπουμπλικάνοι εμφανίζονται διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε αλλαγές όσο πιο γρήγορα γίνεται, πριν ακόμη ορκιστεί ο Τραμπ. Οι Τάιμς εκτιμούν ότι από τα πρώτα «θύματα» του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος θα είναι ο νόμος για την Υγεία, το γνωστό Obamacare.
Ακόμη, θεωρείται σίγουρο ότι θα πιέσουν για την αναπλήρωση με δικαστή φιλικά προσκείμενο σε αυτούς της κενής έδρας στο Ανώτατο Δικαστήριο η οποία χηρεύει εδώ και σχεδόν έναν χρόνο μετά τον ξαφνικό θάνατο του Αντονίν Σκαλία. Και, παράλληλα, εκκρεμούν οι ακροάσεις για τον διορισμό των νέων υπουργών και αξιωματούχων.
Ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι είναι έτοιμοι να εξαπολύσουν την επίθεσή τους, οι Δημοκρατικοί αναγκαστικά ετοιμάζουν την άμυνά τους. Οι συσχετισμοί δεν τους ευνοούν ενώ, μετά από μια δύσκολη χρονιά και μια οδυνηρή εκλογική ήττα, το ηθικό δεν είναι καθόλου καλό. Ενας απροσδόκητος σύμμαχος για τους Δημοκρατικούς μπορεί να αποδειχθούν οι διαφωνίες των Ρεπουμπλικάνων για τον χειρισμό των κινήσεων τους: μήπως να κινηθούν πολύ επιθετικά, προχωρώντας σε βαθιές τομές που θα δυσαρεστήσουν τους ψηφοφόρους ή θα πρέπει να μετριάσουν τις επεμβάσεις;
Εμπειροι γερουσιαστές επισημαίνουν ακριβώς ότι η συγκυρία κατά την οποία τα δύο σώματα πρόσκεινται στο ίδιο κόμμα είναι πράγματι πολύ θετική, αλλά το ενδεχόμενο εσωτερικών διαφωνιών υπάρχει. Τη δεκαετία του 1990 είχαμε εξάλλου δει τον δυναμικό ρεπουμπλικανό Νιουτ Γκίνγκριτς να προσπαθεί να περάσει την πολιτική του μέσα από τη Βουλή, την ώρα που ο επίσης ρεπουμπλικανός Μπομπ Ντόουλ έβαζε στη Γερουσία πάγο στα σχέδια του ομοϊδεάτη του.
Αρα μια λύση μπορεί να είναι η προσπάθεια διακομματικής συνεννόησης. Στο φορολογικό νομοσχέδιο και τον νόμο για τις υποδομές είναι πιθανό να υπάρξει κάποια συνεννόηση, αν και τα δύο θέματα δεν είναι πρώτης προτεραιότητας. Οι Ρεπουμπλικάνοι μπορεί να βρουν κάποιο στήριγμα και σε 10 Δημοκρατικούς γερουσιαστές (από τους συνολικά 48) που τα διεκδικήσουν την επανεκλογή τους το 2018 σε πολιτείες οι οποίες ψήφισαν Τραμπ.