Υστερα από μία θυελλώδη συνεδρίαση στη Βουλή, η οποία έμοιαζε με τον καμβά ενός πολιτικού παιχνιδιού λόγω της ονομαστικής ψηφοφορίας που ζητήθηκε από τον Πρωθυπουργό προσωπικά, υπερψηφίστηκε η τροπολογία χορήγησης του εφάπαξ βοηθήματος στους συνταξιούχους (ή όπως έχει κωδικοποιηθεί «13η σύνταξη») και η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στα ακριτικά νησιά, το λεγόμενο και «πακέτο Τσίπρα».
Ωστόσο – και παρά τις περί του αντιθέτου διαρροές από το Μέγαρο Μαξίμου- οι θεσμοί δεν κρύβουν την ανησυχία τους. Έντονη ανησυχία τόσο ως προς τη διαδικασία όσο και ως προς την ουσία σχετικά με τις δεσμεύσεις του μνημονίου ειδικά σε ό,τι αφορά τις συντάξεις εγείρουν τα προτεινόμενα μέτρα της κυβέρνησης, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται σε μία πρώτη αξιολόγηση από τους θεσμούς μου δόθηκε στα μέλη του ESM. Μολονότι τα μέτρα αυτά μειώνουν το όριο ασφαλείας για τον δημοσιονομικό στόχο του 2016, δεν αναμένεται να αλλάξουν σημαντικά τα αναμενόμενα δημοσιονομικά αποτελέσματα του 2017 και 2018, παρότι δημιουργούν κινδύνους σε ό,τι αφορά τους στόχους, εάν τα συγκεκριμένα μέτρα επεκταθούν και στο μέλλον, αναφέρεται
Στη Βουλή, υπέρ ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ, Χρυσή Αυγή, Δημοκρατική Συμπαράταξη, ΚΚΕ και ΑΝΕΛ, η ΝΔ δήκωσε «παρών», ενώ από την ψηφοφορία απείχαν το Ποτάμι και η Ένωση Κεντρώων.
«Ναι ψήφισαν» 196 βουλευτές και «παρών» 61. Απουσίασαν 14 βουλευτές από τη ΝΔ, ο Ανδρέας Μιχαηλίδης από τον ΣΥΡΙΖΑ (ήταν ασθενής), η Φώφη Γεννηματά από τη Δημοκρατική Συμπαράταξη (βρισκόταν στις Βρυξέλλες για τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος), πέντε βουλευτές από τη Χρυσή Αυγή, τρεις από το ΚΚΕ, οκτώ από το Ποτάμι, οκτώ από την Ένωση Κεντρώων και τέσσερις ανεξάρτητοι βουλευτές.
Ανάμεσα στους απόντες ήταν ο πρόεδρος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης (βρισκόταν στις Βρυξέλλες για τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού κόμματος), ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής και ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας.
Βέβαια με τον πρωθυπουργό και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης να απουσιάζουν στο εξωτερικό η συνεδρίαση έμοιαζε με ένα πολιτικό παράδοξο. Ή καλύτερα με ένα -φαινομενικά- γεωγραφικό παράδοξο. Ο Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται στις Βρυξέλλες για «πολιτική διαπραγμάτευση». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται επίσης στη βελγική πρωτεύουσα για τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, το ίδιο και η Φώφη Γεννηματά για τη συνεδρίαση των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών. Αλλά ήταν στην Αθήνα που τα κόμματά τους, χωρίς τους αρχηγούς τους, συγκρούστηκαν με φόντο ακριβώς τα όσα γίνονται για εμάς στην καρδιά της Ευρώπης.
Η πρωτοβουλία του ΣΥΡΙΖΑ να ζητήσει ονομαστική ψηφοφορία στη συζήτηση το απόγευμα της Πέμπτης στη Βουλή για το εφάπαξ επίδομα στους συνταξιούχους (βλέπε «13η σύνταξη» κατά την κυβερνητική φρασεολογία), μετασχημάτισε αυτοστιγμεί το όλο θέμα από μια υπόθεση διαπραγμάτευσης με τις Βρυξέλλες, σε μια νέα μάχη χαρακωμάτων μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης. Το πλαίσιο άλλαξε και ήταν χαρακτηριστικό το πρωτοσέλιδο της Πέμπτης στην κομματική «Αυγή» –«Με την κοινωνία ή με τον Σόιμπλε»– για να δει κανείς την πολιτική στόχευση του ΣΥΡΙΖΑ με την ονομαστική ψηφοφορία.
Ολοι στην αντιπολίτευση, από εκεί που δήλωναν «θετικοί» απέναντι στο μέτρο ανακούφισης των χαμηλοσυνταξιούχων – έστω κι αν το χαρακτήριζαν «ψίχουλα»–, διέγνωσαν εύλογα ένα πολιτικό παιχνίδι από την πλευρά του κ. Τσίπρα: Μολονότι ο Πρωθυπουργός γνώριζε ότι οι παροχές που εξήγγειλε πριν από μια εβδομάδα θα συναντούσαν τις αντιδράσεις των Θεσμών και βεβαίως του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, όπως και έγινε, επέλεξε να προχωρήσει και να συγκρουστεί και τώρα καλεί την αντιπολίτευση είτε να συμπαραταχθεί μαζί του είτε να φανεί ότι βρίσκεται απέναντι στην κοινωνία.
Κατά την κυβερνητική γραμμή ανάλυσης, ο κ. Τσίπρας θέλησε απλώς να έχει μια πλειοψηφία άνω των 200 βουλευτών για το επίδομα στους συνταξιούχους ώστε να ισχυροποιηθεί η θέση του στη συνάντησή του με την Ανγκελα Μέρκελ· λες και η καγκελάριος θα πει «ναι» ή «όχι» για τη «13η σύνταξη» στην Ελλάδα ενώ έχει να συζητήσει με τον Πρωθυπουργό το Κυπριακό και το Προσφυγικό. Σε αντίθεση με τα όσα διαρρέει το Μαξίμου για τις προθέσεις του κ. Τσίπρα, όλοι οι υπόλοιποι είδαν μια απόπειρα του Πρωθυπουργού να εκθέσει τη Νέα Δημοκρατία, η οποία από την πλευρά της δίσταζε –και εν πολλοίς δικαιολογημένα– να συνυπογράψει μια ρύθμιση που θέτει εν κινδύνω τη συμφωνία με τους θεσμούς και συνεπώς την πορεία της χώρας.
Χαρακτηριστική είναι η πρόταση που διατύπωσε ο αντιπρόεδρος της ΝΔ Κωστής Χατζηδάκης ο οποίος ζήτησε την απόσυρση της τροπολογίας για έκτακτο επίδομα προς τους συνταξιούχους και την επιδίωξη συνεννόησης με τους Θεσμούς, διαβεβαιώνοντας ότι σε αυτή την περίπτωση το κόμμα του θα την ψηφίσει μελλοντικά. «Δεν καταλαβαίνω γιατί τόση βιασύνη. Εμείς λέμε “ναι” στο επίδομα αλλά “όχι” στον λαϊκισμό και τον τυχοδιωκτισμό του ΣΥΡΙΖΑ», εξήγησε ο κ. Χατζηδάκης.
Μητσοτάκης: «Ανήθικος και επικίνδυνος ο Πρωθυπουργός»
Από τις Βρυξέλλες ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι η ΝΔ θα ψηφίσει «παρών» στην ψηφοφορία και κατηγόρησε τον Πρωθυπουργό ότι «για άλλη μια φορά παίζει την τύχη της χώρας στα ζάρια», χαρακτηρίζοντάς τον παράλληλα ως «ανήθικο» και «επικίνδυνο».
«Ο κ. Τσίπρας, για άλλη μια φορά, παίζει την τύχη της χώρας στα ζάρια» είπε ο κ. Μητσοτάκης για να συμπληρώσει: «Με τους πολιτικούς του τακτικισμούς εγκλωβίζει τη χώρα σε αδιέξοδα και θέτει σε κίνδυνο τις μεγάλες θυσίες των Ελλήνων πολιτών. Αποδεικνύει, ακόμα μια φορά, ότι είναι και ανήθικος και επικίνδυνος.
» Ανήθικος γιατί παρουσιάζει μια εφάπαξ παροχή ως 13η σύνταξη, την ίδια στιγμή που δρομολογεί νέες μεγάλες μειώσεις για τους συνταξιούχους. Την ίδια στιγμή αγνοεί προκλητικά αυτούς που έχουν ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη από την κρατική στήριξη. Τους μακροχρόνια άνεργους, τους εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας, που ζουν σήμερα κάτω από το όριο της ακραίας φτώχειας και δεν πληρώνει τις οφειλές προς τους ιδιώτες.
» Επικίνδυνος γιατί παραγνωρίζει μια αδήριτη πραγματικότητα. Ότι με βάση το τρίτο Μνημόνιο, το οποίο ο ίδιος υπέγραψε, τέτοιες πρωτοβουλίες πρέπει να αναλαμβάνονται σε συνεννόηση με τους εταίρους μας. Η χώρα έχει πληρώσει ακριβά τις ψεύτικες μαγκιές του κ. Τσίπρα, που αλληθωρίζουν στο εσωτερικό πολιτικό ακροατήριο. Αυτές οι συμπεριφορές δίνουν άλλοθι στις ακραίες φωνές εκτός Ελλάδας να τεντώνουν το σκοινί και να μην επιτρέπουν στη χώρα να πετύχει έναν έντιμο συμβιβασμό.
» Σε αυτή την τυφλή πορεία, ο κ. Τσίπρας να μην ψάχνει να βρει συνενόχους. Οι Έλληνες μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά στηριγμένοι μόνο στην αλήθεια και την ενότητά μας.
» Ο κ. Τσίπρας διχάζει την κοινωνία, γιατί δεν αντέχει το βάρος των ευθυνών του. Αν αναζητεί διέξοδο ας το κάνει τουλάχιστον με αξιοπρέπεια και χωρίς να ναρκοθετήσει την πορεία της εξόδου της χώρας από την κρίση. Αρκετή ζημιά έχει ήδη κάνει στην πατρίδα μας».
Μαξίμου: «Πέμπτη φάλαγγα των δανειστών ο Μητσοτάκης»
Οξεία ήταν αντίδραση του Μαξίμου. Το Γραφείο του Πρωθυπουργού έφθασε στο σημείο να χαρακτηρίσει τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ως «πέμπτη φάλαγγα» των δανειστών και νέο «Εφιάλτη»!
Ανέφερε το γρ. Τύπου του κ. Τσίπρα: «Η ΝΔ, για μια ακόμη φορά, συντάσσεται με τους πιο ακραίους από τους δανειστές -με τη φωνή του ΔΝΤ. Ο κ. Μητσοτάκης λειτουργεί και πάλι ,ως η πέμπτη φάλαγγα των δανειστών, που σε μια κρίσιμη στιγμή για την κοινωνία, συντάσσεται και στηρίζει τις πιο ακραίες φωνές. Ζητιανεύει από τον κ. Σόιμπλε και το ΔΝΤ, εκλιπαρώντας για εξουσία, αδιαφορώντας για την κοινωνία που υποφέρει. Ο “πρόθυμος” κ. Μητσοτάκης ξεπέρασε κάθε όριο! Στην προσπάθειά του να αποτύχει η σημερινή κυβέρνηση ζητά ακόμα σκληρότερα μέτρα. Θα μείνει στην ιστορία ως ένας άλλος “Εφιάλτης”. Δεν έχει καταλάβει ότι θα αποτύχει και θα χάσει γιατί ο λαός θα τον κρίνει στο τέλος της τετραετίας. Στα δύσκολα ο κ. Μητσοτάκης επέλεξε να ταυτιστεί με τους ακραίους συντηρητικούς κύκλους της λιτότητας. Η ΝΔ καλό θα ήταν να πει στους πολίτες ποια στάση θα κρατήσει στην ονομαστική ψηφοφορία στη Βουλή. Θα ψηφίσει υπέρ των φτωχών συνταξιούχων και κατά της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου; Θα ψηφίσει υπέρ του δημόσιου συμφέροντος, της κοινωνικής συνοχής και της σταθερότητας της χώρας;».
Ηδη πάντως από το βράδυ της Τετάρτης, όταν έγινε γνωστή η ονομαστική ψηφοφορία, άρχισαν οι διαβουλεύσεις στα κόμματα της αντιπολίτευσης για τη στάση τους στη Βουλή. Ο αντιπρόεδρος της ΝΔ Αδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος είχε αρχικά δηλώσει θετικός απέναντι στη ρύθμιση για τους χαμηλοσυνταξιούχους, εξήγησε το πρωί της Πέμπτης γιατί το πλαίσιο άλλαξε. «Οταν είχαμε πει ότι θα ψηφίσουμε την τροπολογία το είχαμε πει καλή τη πίστη πιστεύοντας ότι είχε υπάρξει κάποια συνεννόηση της κυβέρνησης με τους θεσμούς για να μην τεθεί σε κίνδυνο η αξιολόγηση. Κι ο Κυριακός Μητσοτάκης είχε προειδοποιήσει το Σάββατο στη Βουλή (στον προϋπολογισμό του 2017) ότι “ελπίζω πως αυτό που κάνετε με το επίδομα δεν θέτει σε κίνδυνο την διαπραγμάτευση”», είπε ο κ. Γεωργιάδης στον ΣΚΑΪ για να συμπληρώσει: «Οι συνθήκες προφανώς έχουν ουσιωδώς μεταβληθεί».
ΠΑΣΟΚ: «Ψευτοπαλικαρισμοί Τσίπρα»
To ΠΑΣΟΚ σε ανακοίνωσή του την Τετάρτη κατηγόρησε τον κ. Τσίπρα για «ψευτοπαλικαρισμούς»: «Η απόφαση του ESM να παγώσει την εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος είναι μειωτική για την χώρα, και επιβαρύνει το ήδη δυσμενές οικονομικό κλίμα. Δυστυχώς οι ψευτοπαλικαρισμοί του κ. Τσίπρα υπονομεύουν ακόμη και τα πενιχρά αποτελέσματα της διπλά αποτυχημένης διαπραγμάτευσης του. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να βρεθεί λύση ώστε να μη χάσουν το εφ’ άπαξ βοήθημα οι χαμηλοσυνταξιούχοι, οι οποίοι δεν πρέπει να πληρώσουν τους λανθασμένους χειρισμούς του κ. Τσίπρα. Ούτε και η χώρα βέβαια. Βοήθημα για το οποίο το ΠΑΣΟΚ τοποθετήθηκε από την πρώτη στιγμή ξεκάθαρα με δήλωση της Προέδρου Φώφης Γεννηματά και υπερψηφίζει στην Βουλή». Ετσι από τη Δημοκρατική Συμπαράταξη βρέθηκε μια σολομώντεια λύση, να καταγγείλει τα «πολιτικά παιχνίδια» του Πρωθυπουργού αλλά να ψηφίσει τη ρύθμιση για το εφάπαξ επίδομα στους συνταξιούχους.
Ενδιαφέρον είχε η θέση του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ Βαγγέλη Βενιζέλου, ο οποίος πρότεινε να απέχει το κόμμα από την ψηφοφορία. H άποψη του κ. Βενιζέλου ήταν υπέρ της αποχής από την ονομαστική ψηφοφορία, ώστε να μη δοθεί η ευκαιρία στον Πρωθυπουργό «να υφαρπάξει ψευδείς εντυπώσεις ενός μετώπου πολιτικής στήριξης». Ωστόσο η θέση αυτή μειοψήφησε και κατόπιν αυτού ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δήλωσε ότι θα πειθαρχήσει και θα ψηφίσει «ναι» για το καλό της «ενότητας της παράταξης». Τα ίδια επανέλαβε ο κ. Βενιζέλος και από το βήμα της Βουλής.
Το ΚΚΕ από την πλευρά του κατήγγειλε «την 13η σύνταξη-μαϊμού», παρόλα αυτά δήλωσε ότι θα ψηφίσει τη ρύθμιση ενώ κατέθεσε τροπολογία που προβλέπει την μονιμότητα της παροχής με την επαναφορά της 13ης και 14ης σύνταξης.
Από την πλευρά του το Ποτάμι αποφάσισε να απέχει από τη συζήτηση, μολονότι υπήρξαν φωνές στην κοινοβουλευτική ομάδα (βλέπε Σπύρος Λυκούδης) που πρότειναν το κόμμα να ψηφίσει την επίμαχη διάταξη. Μάλιστα με ανάρτησή του στο Twitter ο Σταύρος Θεοδωράκης καυτηρίασε τα επικοινωνιακά παιχνίδια της κυβέρνησης.
«Το Ποτάμι δεν θα παίξει το παιγνίδι Τσίπρα-Σόιμπλε. Του καλού & του κακού λύκου. Μαζί αποφάσισαν 2,5 δισ. νέους φόρους & πλεονάσματα 3,5%!», έγραψε ο επικεφαλής του Ποταμιού.
Η Ενωση Κεντρώων αποφάσισε και πάλι να απέχει από την ψηφοφορία, όπως ξεκαθάρισε από βήματος της Βουλής ο πρόεδρός της Βασίλης Λεβέντης.
Πάλι το φάντασμα των εκλογών
Πολλοί πάντως είχαν ήδη προεξόφλησαν ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα επέλεγαν είτε το παρών, είτε την αποχή, προσφέροντας βέβαια στον κ. Τσίπρα την ευκαιρία να επαναφέρει τη γνωστή ρητορική περί «τρόικας εσωτερικού» και άλλων τέτοιων ωραίων με φόντο ένα όλο και πιο ισχυρό ενδεχόμενο προσφυγής στις κάλπες.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το πρωί της Πέμπτης ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτης Φάμελλος άφησε ανοιχτό ακόμα και το ενδεχόμενο εκλογών σε περίπτωση που η αντιπολίτευση δεν στηρίξει στη Βουλή το πακέτο Τσίπρα. «Αν όλα τα ελληνικά κόμματα στηρίξουν την πρότασή μας θα χρειαστεί κάποιος να συζητάει για εκλογές;» διερωτήθηκε με νόημα μιλώντας στον ΣΚΑΪ, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών λίγο πριν από τη διεξαγωγή της ονομαστικής ψηφοφορίας για την επίμαχη τροπολογία στη Βουλή. Ερωτηθείς άλλωστε για τις αντιδράσεις των Θεσμών στις παροχές Τσίπρα σημείωσε χαρακτηριστικά: «Περισσότερο μετρά η άποψη των Ελλήνων».