Να πόσο αμφιλεγόμενη είναι η κληρονομιά που άφησε ο κουβανός ηγέτης, Φιντέλ Κάστρο. Το βράδυ που ανακοινώθηκε ο θάνατος του, η Αβάνα, της Κούβας, βυθίστηκε στο πένθος. Οι κάτοικοι, πολλοί από τους οποίους γεννήθηκαν υπό το καθεστώς Κάστρο, δεν μπορούσαν καν να συνειδητοποιήσουν αυτό που φαινόταν ότι θα συμβεί εδώ και μήνες, ο 90χρονος ηγέτης, όπως κάθε κοινός θνητός, έφυγε από τη ζωή.
Αλλά η «Μικρή Αβάνα» της Φλόριντα το διασκέδασε. Οι Κουβανοαμερικανοί, δηλαδή οι αντικαθεστωτικοί Κουβανοί που βρήκαν καταφύγιο στη Φλόριντα, πανηγύρισαν. Πώς κάνουν οι άνθρωποι που βιώνουν μία πετυχημένη επανάσταση, το πέσιμο ενός δικτάτορα και την αρχή της ελευθερίας τους; Ετσι έκαναν εκατοντάδες άτομα στο Μαϊάμι. Ξεχύθηκαν στους δρόμους με κουβανικές σημαίες, με τηγάνια, κατσαρόλες, κρεμάστρες και ο,τιδήποτε βγάζει τον ελάχιστο θόρυβο, με πυροτεχνήματα, με τα αυτοκίνητά τους, κορνάροντας μανιωδώς. Συγκεντρώθηκαν έξω από το εστιατόριο Versailles με αποτέλεσμα να κλείσουν οι γύρω δρόμοι.
Χόρευαν, τραγουδούσαν και αγκάλιαζαν ο ένας τον άλλον μέχρι τα ξημερώματα, ενώ έβρεχε. «Περιμέναμε να συμβεί πολύ καιρό αυτό» δήλωναν, φωνάζοντας διαρκώς «Ελευθερία» και «Party time, Cuba!» («Ωρα για πάρτι, Κούβα»). Ποιος επαναστάτης; Ποιο σύμβολο του 20ού αιώνα; «Ο γέρος πέθανε» («el viejo murió»), έλεγαν.
Μία από τους μετανάστες, που έφτασε στις ΗΠΑ σε ηλικία επτά ετών και σήμερα είναι μέλος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, η Ιλεάν Ρος Λέχτινεν, εξήγησε το κλίμα του πανηγυρισμού. «Εφτασε η μέρα που περίμεναν άνθρωποι εντός και εκτός της Κούβας: ένας τύραννος είναι νεκρός και μία νέα αρχή μπορεί να χαράξει στο τελευταίο κομμουνιστικό οχυρό του δυτικού ημισφαιρίου. Το μήνυμα τώρα είναι σαφές σε όσους νομίζουν ότι μπορούν να κάνουν κακή διακυβέρνηση στην Κούβα μέσα από την καταστολή και τον τρόμο. Αρκετά. Οι Kουβανοί έχουν εξαπατηθεί αρκετά. Πρέπει να αδράξουμε τη στιγμή και να βοηθήσουμε να γράψουμε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της Κούβας, μίας Κούβας ελεύθερης, δημοκρατικής και εύπορης».
Μία από τους πιο σφοδρούς επικριτές του Κάστρο, η αντικαθεστωτική μπλόγκερ, Γιοάνι Σάντσες, που διακινδυνεύει τη ζωή της γράφοντας από την Κούβα στο μπλογκ της, Generation Y, έγραψε μία φράση που συνοψίζει πόσο αμφιλεγόμενη προσωπικότητα ήταν αυτή του Κάστρο και πόσο σοκάρει η (νυχτερινή) είδηση του θανάτου του, ακόμη και αυτούς που αντέδρασαν στην κυβέρνησή του: «Λίγες ώρες έχουν απομείνει μέχρι να χαράξει η πρώτη αυγή της ζωής μου χωρίς τον Φιντέλ Κάστρο».