Χωρίς συμφωνία ολοκληρώθηκαν τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης 22 Νοεμβρίου οι συνομιλίες για το Κυπριακό, στο Μον Πελερέν της Ελβετίας. Οι συνομιλίες του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη με τον τουρκοκύπριο ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, κατέρρευσαν καθώς δεν επετεύχθη συμφωνία επί των κριτηρίων για το εδαφικό, ώστε αυτά να μπορούσαν να αποτυπωθούν σε χάρτη…
Ενδεικτικό της απογοήτευσης το μήνυμα που ο κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης έγραψε αργά τη νύχτα στο Twitter: «Δυστυχώς δεν υπήρξε κατάληξη στα κριτήρια επί του εδαφικού».
Και όλα αυτά, ενώ στη Λευκωσία αμέτρητοι νέοι και νέες είχαν κατεβεί στους δρόμους, κοντά στην Πράσινη Γραμμή για να διαδηλώσουν υπέρ της λύσης, παράλληλα με κάποιους παλαιούς κατοίκους της Μόρφου που απαιτούσαν από τον κ. Αναστασιάδη να μην βγάλει από το τραπέζι της διαπραγμάτευσης το θέμα της επιστροφής τους στη Μόρφου. Ηταν και αυτή μια εικονογράφηση του δυισμού της ελληνοκυπριακής κοινότητας…
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Φιλελεύθερος», δεν υπήρξε συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, στα κριτήρια που αφορούν στο ποσοστό εδάφους των συνιστωσών πολιτειών, στον αριθμό επιστροφής προσφύγων και στο ποσοστό ακτογραμμής.
Η εφημερίδα «Πολίτης της Κύπρου» ανέφερε ότι οι διαπραγματεύσεις ναυάγησαν λόγω της πόλης της Μόρφου, την οποία ο Μουσταφά Ακιντζί είχε συμφωνήσει να επιστρέψει στην ελληνοκυπριακή πλευρά, χωρίς όμως να έχει λάβει την έγκριση της Αγκυρας και του Ταγίπ Ερντογάν.
Γράφει χαρακτηριστικά η εφημερίδα σε ένα άρθρο με τίτλο «Η Αγκυρα τράβηξε το αυτί του Ακιντζί»: «Η Μόρφου ήταν τελικά το σημείο στο οποίο συγκρούστηκε το τρένο της 18μηνης προόδου στο Κυπριακό. Οι αριθμοί που κατέθετε ο Μουσταφά Ακιντζί στη διάρκεια της χθεσινής μέρας και οι οποίοι αφορούσαν τους πρόσφυγες που θα επιστρέψουν υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, έδειχναν να μη λαμβάνουν υπόψη την επιστροφή της κωμόπολης. Και η εκτίμηση που υπάρχει πια είναι ότι ο τουρκοκύπριος ηγέτης είχε προχωρήσει μόνος την προηγούμενη φορά στην αποδοχή του ποσοστού εδάφους γύρω στο 28,2-29,2%, χωρίς να έχει την έγκριση της Τουρκίας».
Σε ανακοινωθέν που εξέδωσε ο εκπρόσωπος Τύπου των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο αναφέρεται ότι δεν μπόρεσαν να επιτευχθούν οι αναγκαίες περαιτέρω συγκλίσεις σχετικά με τα κριτήρια για την εδαφική αναπροσαρμογή, που θα ανοίξει το δρόμο για την τελευταία φάση των συνομιλιών, ενώ οι δύο πλευρές αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Κύπρο και να συνεχίσουν την προσπάθεια, σύμφωνα με το ανακοινωθέν. «Ο ελληνοκύπριος ηγέτης Νίκος Αναστασιάδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί έχουν εμπλακεί σε σοβαρές και διαρκείς διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια των δυο τελευταίων ημερών στο Μοντ Πελεράν. Παρά τις καλύτερες των προσπαθειών τους, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί δεν μπόρεσαν να επιτύχουν τις απαραίτητες περαιτέρω συγκλίσεις στα κριτήρια για εδαφικές προσαρμογές που θα άνοιγαν το δρόμο για την τελευταία πράξη των συνομιλιών. Οι δυο πλευρές αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Κύπρο και να προβληματιστούν (reflect) για τη μετέπειτα πορεία», ανέφερε το ανακοινωθέν του ΟΗΕ.
Ποιος φταίει; Οι Τουρκοκύπριοι έσπευσαν να κατηγορήσουν όπως αναμενόταν την πλευρά Αναστασιάδη. Φρόντισαν μάλιστα να διαρρεύσουν μια ανακοίνωση την ώρα που γινόταν το κοινό δείπνο των δύο ηγετών το βράδυ της Δευτέρας. «Ηρθαν (οι Ελληνοκύπριοι) με μαξιμαλιστικές θέσεις σε όλα. Δεν ήταν καθόλου υποβοηθητική η στάση τους στο εδαφικό. Έβαλαν χωρίς διαπραγμάτευση των αριθμό των 90.000 προσφύγων. Αυτό 12 χρόνια μετά το σχέδιο Ανάν δεν είναι βοηθητικό. Δεν προσπάθησαν καν να διαπραγματευτούν. Ήρθαν στην Ελβετία για να βάλουν στην τσέπη τους και όχι να βγάλουν», ανέφερε η ανακοίνωση.
Η συνάντηση είχε ξεκινήσει το απόγευμα της Δευτέρας στην Ελβετία, στις 18:40 τοπική ώρα, με 40 λεπτά καθυστέρηση, ενώ διεκόπη μετά περίπου δύο ώρες καθώς οι ηγέτες μετείχαν σε κοινό δείπνο. Στη συνέχεια κι ενώ ήταν προγραμματισμένο να επαναρχίσουν οι συνομιλίες στις 22:00 ώρα Ελβετίας, ο Μουσταφά Ακιντζί ζήτησε συνάντηση με τον Ειδικό Σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Εσπεν Μπαρθ Αϊντα. Στη συνέχεια, ο κ. Αιντα ζήτησε και είδε τον Νίκο Αναστασιάδη. Μετά τις συναντήσεις, οι δύο ηγέτες ξεκίνησαν νέο γύρο συζητήσεων, οι οποίες λίγο μετά τις 01:00 τα ξημερώματα οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο.
Ο κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, μιλώντας στους δημοσιογράφους δεν έκρυψε την απογοήτευση και του ίδιου του κ. Αναστασιάδη για την κατάληξη των συνομιλιών. Ο κ. Χριστοδουλίδης έκανε αναφορά στο λεγόμενο «blame game», λέγοντας πως «έχω ακούσει να γίνεται κριτική από τον εκπρόσωπο του κ. Ακιντζί που είναι καταδικαστέα και σε καμία περίπτωση δεν αντικατοπτρίζει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Δεν είναι επιθυμία μας να μπούμε σε ένα “παιχνίδι ευθυνών” ειδικότερα αυτό το βράδυ που είναι μια δύσκολη βραδιά για την πατρίδα μας και θέλω να το ξεκαθαρίσω δεν είμαστε ευτυχείς».
Ο κ. Χριστοδουλίδης είπε πως ο κ. Αναστασιάδης επιστρέφοντας στην Κύπρο θα ενημερώσει τον λαό ο ίδιος για τις εξελίξεις και όσα έγιναν στην Ελβετία. «Είμαστε σταθερά αποφασισμένοι να συνεχίσουμε τις προσπάθειες τερματισμού της κατοχής της πατρίδας μας. Επιθυμούμε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον τον τερματισμό αυτής της απαράδεχτης κατάστασης πραγμάτων. Θα πράξουμε ότι είναι δυνατό για να πετύχουμε αυτό το στόχο. Όσα προβλήματα κι αν υπάρχουν, είναι ξεκάθαρη η βούλησή μας να εργαστούμε για να τα αντιμετωπίσουμε. Ποτέ δεν θεωρούσαμε πως ήταν εύκολη αυτή η προσπάθεια. Παρόλα αυτά δεν μπορώ παρά να εκφράσω τη λύπη μας για το σημερινό αποτέλεσμα», συμπλήρωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Ερωτηθείς αν το θέμα της πολυμερούς διάσκεψης, μετά και τις εξελίξεις σε ότι αφορά τη θέση της Ελλάδας για αυτό το θέμα ήταν ένας παράγοντας που επηρέασε τη συζήτηση για τα κριτήρια του εδαφικού, ο κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος απάντησε: «Σε καμία απολύτως περίπτωση γιατί η ημερομηνία για μια πολυμερή διάσκεψη ήταν καθορισμένη αν υπήρχαν αυτά που έπρεπε να γίνουν, δηλαδή συμφωνία επί των κριτηρίων και ακολούθως αποτύπωσή τους στον χάρτη». Και συμπλήρωσε: «Αν υπήρχε αυτή η πρόοδος όσον αφορά τα κριτήρια και στο χάρτη, ήμασταν έτοιμοι απόψε, σε συνεννόηση και με την ελληνική κυβέρνηση να ανακοινωθεί η ημερομηνία όσον αφορά την πολυμερή διάσκεψη».
Χάθηκε λοιπόν άλλη μία ιστορική ευκαιρία; Οχι απαραίτητα. Σίγουρα η λύση δεν είναι τόσο εύκολη όσο φάνηκε τις προηγούμενες μέρες. Αλλά όσο υπάρχει η «καλή χημεία» μεταξύ Αναστασιάδη και Ακιντζί υπάρχει και ελπίδα. Οι παρεμβάσεις Αγκυρας και Αθήνας είναι ένα θέμα που μπορεί να ξεπεραστεί, λένε αναλυτές, υπενθυμίζοντας πάντα τα όσα είχε πει και ο Μπαράκ Ομπάμα στην επίσκεψή του στην Αθήνα. Υπό αυτό το πρίσμα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η συνάντηση που θα έχει ο Ερντογάν με τον Αλέξη Τσίπρα, πιθανότατα στις 4 Δεκεμβρίου…