Κανείς δεν ανέμενε φυσικά ότι η έκθεση της Κομισιόν για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Τουρκία και την ΕΕ και βασικά για την «πρόοδο» της Αγκυρας θα ήταν θετική. Κάθε άλλο μάλιστα. Αλλά το τελικό κείμενο ήταν κάτι σαν ένα κήρυγμα. Στην έκθεση που δημοσίευσε την Τετάρτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποιεί ότι η Τουρκία αντί να εκπληρώνει τα κριτήρια ένταξής της στην Ενωση κάνει μία στροφή προς τα πίσω σε ζητήματα Δικαιοσύνης και ελευθερίας της έκφρασης.
«Υπάρχει μία σοβαρή στροφή προς τα πίσω κατά τη διάρκεια του χρόνου, στον τομέα της ελευθερίας της έκφρασης», αναφέρει η έκθεση επαναλαμβάνοντας την κριτική που έχουν ασκήσει παράγοντες των Βρυξελλών τους τελευταίους μήνες, στον απόηχο της αυταρχικής πολιτικής που ακολουθεί η Αγκυρα μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου.
«Οι εντατικές απομακρύνσεις, συλλήψεις και κρατήσεις επηρεάζουν ολόκληρη την κοινωνία», τονίζεται στην έκθεση η οποία δημοσιεύτηκε μόνο λίγες ημέρες αφότου οι τουρκικές αρχές συνέλαβαν τους ηγέτες του φιλοκουρδικού κόμματος HDP. Στην ίδια ανακοίνωση επισημαίνεται η υποβάθμιση του συστήματος ασφαλείας στη χώρα, οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η αλόγιστη χρήση βίας, ενώ εκφράζονται έντονες ανησυχίες για το νομοσχέδιο που επεξεργάζεται η Αγκυρα σχετικά με την επαναφορά της θανατικής ποινής.
«Είναι καιρός η Αγκυρα να μάς πει τι ακριβώς θέλει. Πρόκειται για μία δοκιμασία της αξιοπιστίας της, αλλά και την αξιοπιστίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης», δήλωσε σε αυστηρό τόνο ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για τη Διεύρυνση Γιοχάνες Χαν παρουσιάζοντας την έκθεση της Κομισιόν. «Η Τουρκία, ως υποψήφια χώρα, οφείλει να εκπληρώσει τα υψηλότερα κριτήρια επί των οποίων έχει δεσμευθεί και επί των οποίων δεν μπορεί να υπάρξει κανένας συμβιβασμός», πρόσθεσε ο Γιοχάνες Χαν.
Γρήγορα ήρθε η απάντηση της Αγκυρας. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα κληθεί να αποδεχθεί τις συνέπειες εάν αποφασίσει να σταματήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία», προειδοποίησε ο εκπρόσωπος του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. «Εάν καταφύγουν σε τέτοιους τρόπους, θα πρέπει να υποστούν και τις συνέπειες», δήλωσε ο Ιμπραΐμ Καλίν σε συνέντευξή του στο A Haber. «Εάν η ΕΕ απειλεί με πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αυτές οι απειλές δεν περνούν εδώ».
Από την πλευρά του, ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας Ομέρ Τσελίκ δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη ότι η έκθεση γράφτηκε με τρόπο που δεν εξυπηρετεί τα ευρω-τουρκικά συμφέροντα και κατηγόρησε την Ενωση ότι στερείται του οράματος των ιδρυτών της.
Ηδη από την Τρίτη, ο σοσιαλδημοκράτης υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γερμανίας Μίχαελ Ροτ είχε προϊδεάσει για το ύφος της έκθεσης επισημαίνοντας ότι «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα κάνει έναν πολύ νηφάλιο, πολύ σαφή και κριτικό απολογισμό του τι δεν προχωρά καλά στην Τουρκία ή τι δεν λειτουργεί καθόλου».
Πάντως, φρόντισε να διασαφηνίσει ότι δεν επιθυμεί τη διακοπή των διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Τουρκία, διότι μια τέτοια εξέλιξη «θα άφηνε μόνους τους Τούρκους, οι οποίοι είναι προσανατολισμένοι προς τη Δύση».