Δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, κάθε χρόνος όμως γίνεται όλο και πιο έντονο. Το brain drain, γνωστό και ως «φυγή μυαλών», είναι η τάση που επικρατεί τουλάχιστον την τελευταία πενταετία στην Ελλάδα. Δεκάδες χιλιάδες νέοι, ικανοί εργαζόμενοι χάνουν τις θέσεις τους εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και αναζητούν στο εξωτερικό οικονομική ευημερία.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής», για έκτη συνεχή χρονιά η Ελλάδα αδυνατεί να ελαττώσει -αν όχι να σταματήσει- τη διαρροή γιατρών προς το εξωτερικό. Τα μέχρι τώρα στοιχεία του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΙΣΑ) δείχνουν πως και το 2016 θα είναι ένα έτος με σταθερά υψηλή μετανάστευση στον κλάδο τους. Οι περισσότεροι επιλέγουν την Ευρώπη για να εργαστούν, και πρωτιά στις προτιμήσεις του σημείωνε σταθερά τα τελευταία χρόνια η Μεγάλη Βρετανία. Φέτος διαφαίνεται μια μικρή κάμψη στη διαρροή προς τη Γηραιά Αλβιόνα, φαινόμενο που πιθανώς συνδέεται και με το Brexit.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις αρχές του έτους έως και την τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου, ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών είχε εκδώσει 487 πιστοποιητικά σε ιατρούς-μέλη του για τη Μεγάλη Βρετανία, δηλαδή περίπου 300 λιγότερα από αυτά που είχαν εκδοθεί για την ίδια χώρα το 2015.
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το 2012 παραμένει η χρονιά με τη μεγαλύτερη «διαρροή» γιατρών της Αθήνας προς το εξωτερικό, οπότε ο ΙΣΑ εξέδωσε 1.808 πιστοποιητικά. Συνολικά από το 2010 έως και τη Δευτέρα 24/10, ο ΙΣΑ έχει εκδώσει σε γιατρούς-μέλη του συνολικά 9.330 πιστοποιητικά για το εξωτερικό, ενώ εκτιμάται ότι συνολικά κατά τη διάρκεια της κρίσης τουλάχιστον 18.000 Ελληνες γιατροί έχουν αναζητήσει καλύτερη εργασία σε χώρες εκτός Ελλάδας.
Η πλειονότητα των πιστοποιητικών που εκδόθηκαν και εφέτος από τον ΙΣΑ (719) αφορούσε σε γιατρούς που είχαν ήδη λάβει την ειδικότητά τους στην Ελλάδα αλλά δεν μπόρεσαν να απορροφηθούν στο σύστημα υγείας. Οι πρώτες χώρες στις προτιμήσεις των γιατρών που ζήτησαν πιστοποιητικό για το εξωτερικό παραμένουν και για φέτος η Μεγάλη Βρετανία (487), η Γερμανία (102), η Κύπρος (77) και η Γαλλία (75) και ακολουθούν η Ελβετία και η Σουηδία (58 και 44 αντίστοιχα). Σταθερά τα τελευταία χρόνια η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι τόπος εργασίας για έλληνες γιατρούς. Από τις αρχές του 2016 έως και την περασμένη Δευτέρα, ο ΙΣΑ είχε εκδώσει 44 πιστοποιητικά σε μέλη του που ήθελαν να εργαστούν σε αυτές τις χώρες.
Ωστόσο χαμηλό εμφανίζεται, σε σχέση με προηγούμενα έτη, το ενδιαφέρον των ελλήνων γιατρών για εργασία στη Μεγάλη Βρετανία: 487 πιστοποιητικά εξέδωσε ο ΙΣΑ έως τις 24 Οκτωβρίου 2016, έναντι 794 όλο το 2015, 752 το 2014 και 863 το 2013, αν και η ζήτηση από εκεί για γιατρούς ειδικοτήτων συνεχίζεται αμείωτη. Σε ελληνικές ιστοσελίδες αναρτώνται συνεχώς αγγελίες για νέες «άμεσες» θέσεις εργασίας για το βρετανικό ΕΣΥ για πολλές ιατρικές ειδικότητες –καρδιολόγους, ορθοπεδικούς, εντατικολόγους, γυναικολόγους, πνευμονολόγους, οφθαλμιάτρους, δερματολόγους κ.ά.– με αμοιβές που ξεκινούν από 28.000 αγγλικές λίρες για τον πρώτο χρόνο (χαμηλή αμοιβή για τα δεδομένα της Αγγλίας) και ανεβαίνουν ανάλογα με την προϋπηρεσία και τον βαθμό.
Αντίθετα, πιο δελεαστικές είναι οι αποδοχές που προσφέρονται –σύμφωνα πάντα με τις σχετικές αγγελίες– σε γιατρούς που θα αποφασίσουν να εργαστούν σε νοσοκομεία της Γαλλίας, του Βελγίου, της Σουηδίας αλλά και της Ελβετίας και οι οποίες ξεκινούν από 6.000 ευρώ τον μήνα.
Ακόμα πιο υψηλούς μισθούς υπόσχονται εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη Σαουδική Αραβία. «Υψηλές αφορολόγητες αποδοχές που ξεκινούν από τα 11.000 ευρώ, 40 ημέρες άδεια τον χρόνο, δωρεάν διαμονή σε πολυτελές συγκρότημα», διαφημίζει μεταξύ άλλων νοσοκομειακός όμιλος στη Σαουδική Αραβία που τον Ιανουάριο επιστρέφει στην Αθήνα για συνεντεύξεις με ενδιαφερόμενους γιατρούς, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «Κ».
Και ενώ έλληνες γιατροί αναζητούν -δικαίως- την τύχη τους στο εξωτερικό, το ΕΣΥ πασχίζει να λειτουργήσει με τεράστιες ελλείψεις ιατρικού προσωπικού. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος, οι ανάγκες σε ειδικευμένους γιατρούς στα νοσοκομεία ΕΣΥ ξεπερνούν τις 6.000. Τα τελευταία χρόνια η πλειονότητα των προσλήψεων που έγιναν αφορούσαν σε γιατρούς με συμβάσεις ορισμένου χρόνου εργασίας, μία όχι και τόσο δελεαστική επαγγελματική εξέλιξη. Σύμφωνα με τον υπουργείο Υγείας, σήμερα υπηρετούν στο ΕΣΥ 1.464 επικουρικοί γιατροί.
«Ο ιατρικός κόσμος έχει πληγεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια από την οικονομική κρίση. Ο πληθωρισμός κυρίως των νέων γιατρών και η εξαιρετικά μικρή απορροφητικότητα τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, δημιουργεί ασφυκτικά προβλήματα στην επαγγελματική τους αποκατάσταση και εξαιρετικά χαμηλούς μισθούς», σχολίασε στην «Κ» ο πρόεδρος του ΙΣΑ, Γιώργος Πατούλης. «Αυτά σε συνδυασμό με τα λάθη και την αδυναμία της κεντρικής εξουσίας να χαράξει μια βιώσιμη και αποτελεσματική πολιτική υγείας, οδήγησε σε ένα πρωτόγνωρο μεταναστευτικό κύμα. Μάλιστα σήμερα αντιμετωπίζουμε μια παράλογη στρέβλωση. Ενώ υπάρχει υπερπληθώρα νέων γιατρών που μαστίζονται από την ανεργία, το σύστημα υγείας γερνάει και καταρρέει από την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού», συμπληρώνει.