Πολλαπλά συμπεράσματα, που ανατρέπουν κάποια δεδομένα που γνωρίζαμε ως τώρα, προκύπτουν από την μακροχρόνια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Κίνα, στο Μαυσωλείο του Πρώτου Αυτοκράτορα, για τον στρατό των 8.000 αγαλμάτων από τερακότα. Προκύπτει πως έλληνες γλύπτες βοήθησαν στη δημιουργία τους, άρα οι Ελληνες ήταν ο πρώτος λαός της Δύσης που έφτασε στην Κίνα, 1.500 χρόνια πριν τον Μάρκο Πόλο.
Είναι δυνατόν, άραγε, γλύπτες από τη χώρα μας να εκπαίδευσαν ουσιαστικά τους Κινέζους τον 3ο π.Χ αιώνα; Ο επικεφαλής των αρχαιολόγων που διεξάγουν την έρευνα, ο Λι Ξουζέν δήλωσε στο BBC και στο National Geographic τα οποία έκαναν εκπομπή για τα συμπεράσματα της έρευνας που έχει ξεκινήσει από το 2008 και τα πρώτα της στοιχεία έγιναν γνωστά το 2013: «Eχουμε στη διάθεσή μας αποδείξεις πως υπήρξε στενή επαφή μεταξύ του πρώτου αυτοκράτορα της Κίνας Τσιν Σι Χουάνγκ και της Δύσης πριν από την επίσημη έναρξη του Δρόμου του Μεταξιού». Κομβικό στοιχείο για το νέο επιστημονικό συμπέρασμα ήταν η ανακάλυψη ευρωπαϊκού μιτοχονδριακό DNA σε τοποθεσίες στις δυτικές επαρχίες της Κίνας.
«Πιστεύουμε πλέον πως ο Πήλινος Στρατός, οι Ακροβάτες και τα χάλκινα αγάλματα που βρέθηκαν στην ταφή, έχουν εμπνευστεί από τα αρχαία ελληνικά αγάλματα και την τέχνη» , δήλωσε ο Λι Ξουζέν. Oι μέχρι τότε δημιουργίες της κινεζικής κεραμικής δεν είχαν καμία σχέση με τον πήλινο στρατό, όσον αφορά στο μέγεθος και στην τεχνική. Μιλώντας στο BBC και στο National Geographic o καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης Λούκας Νίκελ είναι αυτός που έκανε τη σύγκριση με την ελληνική γλυπτική και έθεσε το θέμα της εκπαίδευσης των κινέζων γλυπτών από έλληνες τεχνίτες.
Ο Λι Ξουζέν δηλώνει επίσης πως τα αγάλματα ακροβατών τσίρκου που βρέθηκαν πρόσφατα στον τάφο του αυτοκράτορα ενισχύουν αυτή τη θεωρία. Πιστεύει πως ο πρώτος αυτοκράτορας είχε επηρεαστεί από την άφιξη των ελληνικών αγαλμάτων στην Κεντρική Ασία, μετά τον Μεγάλο Αλέξανδρο που πέθανε το 323 π.Χ.
Η εφημερίδα Telegraph θεωρεί ότι η ανακάλυψη αυτή μπορεί να είναι σημαντικότερη ακόμα και από την ίδια την ανακάλυψη του Πήλινου Στρατού (έγινε το 1974 κοντά στο παλάτι του Τσιν Σι Χουάνγκ). Και βέβαια μαρτυρά την πρώτη επαφή δυτικού και ανατολικού πολιτισμού και ενδεχομένως στοιχειοθετεί και αυτή τη σχέση σεβασμού και αγάπης που υπάρχει μεταξύ Κίνας και Ελλάδας παραδοσιακά. Ενας σύνδεσμος που δεν αφορά μόνο το γεγονός ότι είναι δύο από τους αρχαιότερους πολιτισμούς του κόσμου.
Πάντως ήδη από το 2013 έρευνες που είχαν γίνει σε κινεζικά χειρόγραφα στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου μαρτυρούσαν πως υπήρχαν επιρροές σύγχρονων –της εποχής- ελλήνων γλυπτών στη δημιουργία του πήλινου στρατού. O δρ. Νίκελ που μετέφρασε μια σειρά κειμένων εντόπισε ότι ο Αυτοκράτορας είχε εντυπωσιαστεί από τα γλυπτά ύψους 11,5 μέτρων και ζήτησε να φτιάξουν αντίγραφα από μπρούτζο, τα οποία καταστράφηκαν μετά τον θάνατό του. Τα γλυπτά που τον εντυπωσίασαν ανήκαν μάλλον στην… καμπάνια εντυπωσιασμού και επιβολής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Οι έρευνες έφεραν στο φως και άλλα στοιχεία. Το ταφικό συγκρότημα είναι σαφώς μεγαλύτερο απ’ ότι πίστευαν, για την ακρίβεια 200 φορές μεγαλύτερο από την Κοιλάδα των Βασιλιάδων της Αιγύπτου όπως αποκάλυψαν τα drones που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές. Επίσης εντοπίστηκαν ακρωτηριασμένα μέλη γυναικών και ένα κρανίο νεαρού άνδρα τρυπημένο με βέλος, που εκτιμάται ότι μπορεί να ανήκει στον μεγαλύτερο γιο του Πρώτου Αυτοκράτορα, τον Φου Σου.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι καθώς η έρευνα συνεχίζεται και το ταφικό μνημείο αποκαλύπτει νέα μυστικά, θα βρεθούμε μπροστά σε ακόμα περισσότερα στοιχεία για την κινεζική τέχνη αλλά και τη σχέση της με τη Δύση και δη την Ελλάδα.