Εάν πιστέψει κάποιος τα media, το πρόβλημα της Θεσσαλονίκης λύθηκε επειδή δημιουργήθηκε το Κίνημα Ωτοστόπ. Μα πόσο όμορφα ακούγονται όλα στα λόγια! Πόσο ειδυλλιακά παρουσιάζεται οποιαδήποτε πρωτότυπη κίνηση! Να θυμίσουμε το τεράστιο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η πόλη αυτήν τη στιγμή: οι εργαζόμενοι στα αστικά λεωφορεία συνεχίζουν την επίσχεση εργασίας που άρχισαν στις 17 Σεπτεμβρίου, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει «δημόσιο» μέσο συγκοινωνίας. Η λέξη δημόσιο είναι εντός εισαγωγικών καθώς ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης είναι ιδιωτικό μονοπώλιο επιδοτούμενο από το κράτος, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα του παρόντος κειμένου.
Πώς μπορεί να επιβιώσει μια πόλη του 1.000.000 ανθρώπων και με πολλούς ακόμη επισκέπτες κάθε μέρα, χωρίς να υπάρχει αστική συγκοινωνία; Δεν μπορεί. Όσοι έχουν αυτοκίνητα και χρήματα για βενζίνη τα χρησιμοποιούν, με αποτέλεσμα να υπάρχει χάος στους δρόμους και παρκαρισμένα παντού. Όσοι μπορούν να πληρώσουν ταξί, πληρώνουν ταξί, αλλά δεν ξέρω πόσες μέρες ακόμη θα μπορέσουν να το αντέξουν. Οι υπόλοιποι, αν δεν έχουν κάποιον να τους μεταφέρει, δεν μετακινούνται. Τόσο απλά.
Την περασμένη εβδομάδα δημιουργήθηκε ένα γκρουπ στο facebook που λέγεται «Κίνημα ΩΤΟΣΤΟΠ». Ξεκίνησε ως μια πρωτοβουλία δυο Θεσσαλονικιών, γρήγορα απέκτησε δημοσιότητα και χάρη στην προβολή από τα media έφτασε περίπου στα 8.000 μέλη. Είναι, όμως, τόσο εύκολο να οργανωθεί ένα ανάλογο κίνημα; Στη σελίδα επικρατεί χάος. Βάζει κάποιος την προσφορά του, π.χ., «Κάθε πρωί φεύγω από Καλαμαριά και πηγαίνω Σφαγεία, μπορώ να πάρω δυο άτομα», άλλος τη ζήτησή του «Παιδιά, έχω ανάγκη από Μπότσαρη για Σταυρούπολη απόγευμα μετά τις 6», και μετά το πράγμα χάνεται. Φτιάχτηκε ένα αρχείο excel για να μπορούν εκεί να αναρτώνται οι προσφορές και τα αιτήματα, αλλά κάποιος (;) το έσβησε. Φτου κι απ’ την αρχή. Κάποιος πρότεινε –και ορθότατα- να φτιαχτεί μια εφαρμογή, αλλά απαιτείται χρόνος.
Το concept περιλαμβάνει, επίσης, την πρόταση για εκτύπωση του λογότυπου της ομάδας, δηλαδή του κλασικού σήματος με τον αντίχειρα να δείχνει ότι κάνει ωτοστόπ, ώστε να είναι σαφές τι κάνουν όσοι το κρατούν στην άκρη του πεζοδρομίου, αλλά και να ξεχωρίζουν οι οδηγοί των αυτοκινήτων που δέχονται να επιβιβάσουν κάποιον που κάνει ωτοστόπ.
Υπάρχουν κάποιοι που εξυπηρετήθηκαν, το έγραψαν στη σελίδα και χάρηκαν. Υπάρχουν οι απογοητευμένοι, που διαπίστωσαν ότι όσο κι αν περίμεναν κανείς δεν τους έδινε σημασία. Αναρωτιέμαι, πάντως, όταν βλέπω αυτοκίνητα με μόνο τον οδηγό, πώς είναι δυνατόν να βλέπουν κόσμο να περιμένει απελπισμένος και να μη σταματούν.
Στη ζωή μου έχω ευεργετηθεί από το ωτοστόπ: εκτός από τις μακρινές εποχές που γυρίζαμε τη Χαλκιδική με αυτόν τον τρόπο, έχω κάνει το ίδιο τόσο και μέσα σε πόλεις, αυτή τη φορά με δίκυκλα. Στην Αθήνα, σε περιπτώσεις περιοριστικών μέτρων στο κέντρο λόγω ρύπων και στη Θεσσαλονίκη σε περιπτώσεις που το κέντρο ήταν για κάποιο λόγο κλειστό. Αυτονόητο είναι ότι έχω κι εγώ μεταφέρει πολλές φορές ωτοστοπατζήδες. Επίσης, δε διστάζω να κάνω carpooling, δηλαδή να μοιράζομαι τα έξοδα με άλλους πηγαίνοντας με ένα αυτοκίνητο στον ίδιο προορισμό. Μάλιστα, πίστευα ότι το carpooling μπορεί να γίνει κίνημα, να πάρει διαστάσεις, ότι είναι Η λύση στις μετακινήσεις στην κρίση, αλλά πλανήθηκα. Ο κόσμος φοβάται το carpooling, φοβάται να ταξιδέψει με αγνώστους, φοβάται να ανοιχτεί.
Διαβάζοντας τις αναρτήσεις όσων αναζητούν ωτοστόπ, βλέπω ότι το κίνημα ακόμη δεν έχει βρει το δρόμο του. Είναι πολύ λίγοι όσοι μπόρεσαν κι εξυπηρετήθηκαν και πολύ περισσότεροι εκείνοι που δεν μπόρεσαν. Κάποιος χρήστης μετέφερε την εμπειρία του. Περίμενε επί 45 λεπτά με το λογότυπο της ομάδας στο χέρι, μέχρι να σταματήσει ένα αυτοκίνητο. Επειδή κινούνταν εκτός πόλης, χρειάστηκε και μετεπιβίβαση, αλλά και να περπατήσει αρκετά μέχρι να καλέσει συγγενικό του πρόσωπο για να τον παραλάβει. Αυτό που τον τρόμαξε είναι ότι σε όλη αυτή τη διαδρομή δε βρήκε ούτε έναν να κάνει ωτοστόπ. «Αν δεν έχεις μάθει να ζητάς, πώς θα μάθεις να δίνεις;» αναρωτιέται. Aλλο μέλος της ομάδας διαπιστώνει το προφανές: «στις μέρες μας δεν πολυσυνηθίζεται και ο κόσμος είναι καχύποπτος», ενώ δίνει συμβουλές για επιτυχημένο ωτοστόπ: «κάντε αυτό που λέμε eye contact και ρωτήστε τον οδηγό αν μπορεί να σας βοηθήσει. Προτιμήστε νέες και νέους και ηλικιωμένους, οι μεν είναι θετικοί στο ωτοστόπ, οι δε πιο φιλότιμοι». Εδώ, όμως, έρχεται η μαρτυρία ενός άλλου (θηλυκού) μέλους της ομάδας, που άκουσε από νεαρή οδηγό αυτοκινήτου «Και τι είμαι εγώ; Ταξί;»
Η Θεσσαλονίκη είναι πολύ «εύκολη» πόλη. Έχει ανθρώπινο μέγεθος, ευθείς δρόμους και μεγάλο μέρος της είναι επίπεδο. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, δεν είναι σπουδαία δουλειά να μεταφέρεις κάποιον με τον οποίον πηγαίνεις στην ίδια κατεύθυνση. Επειδή οι αποστάσεις μας επιτρέπουν το περπάτημα, στην πόλη μας πρωτοεμφανίστηκαν οι Street Panthers, οι «τιμωροί» των παράνομα παρκαρισμένων, με τα αυτοκόλλητα «Είμαι γάιδαρος, παρκάρω όπου θέλω». Εδώ, επίσης, άρχισαν οι μεγάλες ποδηλατοβόλτες και οργανώθηκαν πολυπληθείς ποδηλατικές ομάδες. Εάν μπορεί σε κάποιο μέρος να πιάσει ένα κίνημα αλληλεγγύης και συνεργασίας όπως του ωτοστόπ, είναι η Θεσσαλονίκη όπου όλα διαδίδονται γρήγορα. Εάν δεν μπορεί να πιάσει στη Θεσσαλονίκη, δεν μπορεί να πιάσει πουθενά.