Στην πρώτη τηλεοπτική αναμέτρηση υποψηφίων προέδρων, το 1960, ο άνετος Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι επικράτησε εύκολα έναντι του σφιγμένου και (κυριολεκτικά) καταϊδρωμένου Ρίτσαρντ Νίξον. Αυτό μέτρησε στην κοινή γνώμη και ίσως και στην κάλπη και καθιέρωσε τα debate σαν κορυφαία στιγμή της εκστρατείας.
Μετά από μήνες λεκτικών αντιπαραθέσεων και τηλεοπτικών διαφημίσεων με χτυπήματα πάνω και κάτω από τη ζώνη, η μεγάλη ώρα του debate μεταξύ της Χίλαρι Κλίντον και του Τραμπ έφτασε. Οι δύο αντίπαλοι θα βρεθούν το βράδυ της Δευτέρας (τοπική ώρα) ενώπιος ενωπίω για μια πρώτη -θα ακολουθήσουν άλλες δύο- αντιπαράθεση.
Στόχος και των δύο να ψυχολογήσουν τον αντίπαλο. Ισως περισσότερο της Χίλαρι Κλίντον που, όπως γράφει η Telegraph, από τη μία πλευρά θα προσπαθήσει να προκαλέσει τον Ντόναλντ Τραμπ να χάσει την ψυχραιμία του και, αν συμβεί αυτό, να υποπέσει σε κάποια από τις γνωστές γκάφες του ή να καταφύγει στην εμπρηστική ρητορική του.
Αλλά από την άλλη πλευρά, η υποψήφια των Δημοκρατικών δεν πρέπει να το παρακάνει για να μην αναγκαστεί να πέσει και αυτή στο επίπεδο του Τραμπ, όπου δεν είναι εύκολο να τον κερδίσει. Εξάλλου δεν είχαν καταφέρει να κερδίσουν λεκτικά τον μεγιστάνα ούτε οι αντίπαλοί του μέσα από το Ρεπουμπλικανικό κόμμα.
Και οι δύο υποψήφιοι κατανοούν πολύ καλά ότι το debate το κερδίζεις με την εμφάνιση και το στυλ παρά με την πολιτική ουσία
Η πολιτική και οι θέσεις ίσως περνούν σε δεύτερο πλάνο και το debate γίνεται ψυχολογική μάχη, συνεχίζει το δημοσίευμα. Η πλευρά της Κλίντον θέλει να δείξει ότι ένας ασταθής Τραμπ είναι ακατάλληλος για πρόεδρος, πόσο μάλλον για άνθρωπο που θα δώσει -αν ποτέ χρειαστεί αυτό- την τελική έγκριση για τη χρήση πυρηνικών.
Ο Τραμπ γνωρίζει τη στρατηγική αυτή και, σύμφωνα με ανθρώπους στο περιβάλλον του, είναι διατεθειμένος να μην αφήσει την Κλίντον να τον κατανοήσει. Αν η αντιπαράθεση εξελιχτεί σε λασπομαχία, ο Τραμπ θα βγει νικητής, παραδέχεται στον Telegraph σύμβουλος των Ρεπουμπλικάνων, και λέει χαρακτηριστικά: «Αν παλέψεις με ένα γουρούνι μέσα στη λάσπη, θα λερωθείτε και οι δύο, αλλά αυτό θα αρέσει στο γουρούνι».
Αντίθετα, θα επιδιώξει ακριβώς να δείξει ότι είναι επαρκής υποψήφιος για να αναλάβει την προεδρία των ΗΠΑ. Την ώρα που μόλις το 30% των ψηφοφόρων θεωρούν ότι έχει τα προσόντα για την προεδρία, ο Τραμπ θα προσπαθήσει στο debate να φανεί συναινετικός και ήρεμος, μακριά από τα λεκτικά πυροτεχνήματα που τον χαρακτηρίζουν.
Ατάκες ή ουσία;
«Ενα βαρετό debate θα είναι για τον Τραμπ μεγάλη νίκη», εξηγεί στέλεχος του εκλογικού επιτελείου του υποψήφιου, ενός επιτελείου που θα ήθελε να δει τον Τραμπ να αξιοποιεί το debate για να προσεγγίσει δυναμικές ομάδες εντελώς δύσπιστες για το ίδιο και τη παρουσία του, όπως τις νέες και μορφωμένες γυναίκες.
Φτάνουν, όμως, 90 λεπτά τηλεοπτικού χρόνου (και μάλιστα χωρίς διαλείμματα για διαφημίσεις) για τους δύο αντιπάλους;
Και οι δύο μοιάζουν να κατανοούν πολύ καλά ότι η πολιτική μπορεί να μείνει για λίγο στην άκρη και ότι το debate το κερδίζεις με την εμφάνιση και το στυλ παρά με την ουσία.
Τις τελευταίες ημέρες διέθεσαν αρκετό χρόνο σε πρόβες και προετοιμασία, με την Κλίντον να είναι περισσότερο επικεντρωμένη σε πρόβες με συνεργάτες και τη μελέτη και τον Τραμπ με μέλη της οικογένειας και συνεργάτες του.
Η Κλίντον έκανε δοκιμές με συνεργάτες της να παίζουν ο ένας τον ρόλο του «προσβλητικού» και ο άλλος του «ήπιου» Τραμπ, ενώ ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων πρόβαρε έξυπνες ατάκες που ξέρει ότι θα μπορούν να μεταδίδονται από τα κανάλια ξανά και ξανά.
Μια λεπτομέρεια με σημασία για τον ψυχολογικό πόλεμο των debate: Κατόπιν πρόσκλησης, στην πρώτη γραμμή του κοινού που θα παρακολουθεί την αναμέτρηση θα κάθεται η Τζένιφερ Φλάουερς. Το 1992 η Φλάουερς είχε κερδίσει μερικές ημέρες δημοσιότητας όταν αποκάλυψε στον Τύπο ότι μερικά χρόνια νωρίτερα είχε εξωσυζυγική σχέση με τον (τότε υποψήφιο) Μπιλ Κλίντον. Η Φλάουερς δηλώνει υποστηρίκτρια του Τραμπ, αν και το 2007 έλεγε ότι ήταν υπέρ της Χίλαρι Κλίντον «γιατί δεν μπορώ παρά να θέλω να στηρίξω το φύλο μου».
Από εδώ και πέρα, καθώς μας έχουν απομείνει λιγότεροι από δύο μήνες για τις εκλογές, τα στραβοπατήματα μετράνε περισσότερο και μικρά περιστατικά και ατυχή λόγια μεγεθύνονται μπροστά στο τηλεοπτικό κοινό. Τι θα συμβεί αν ο Τραμπ σε μια αποστροφή αρχίσει τις θεωρίες συνωμοσίας και τα άκομψα υπονοούμενα; Αν πιάσει την Κλίντον βήχας ή αν ζαλιστεί όπως σε μια πρόσφατη εμφάνιση;
Παραδοσιακά το debate είναι η στιγμή που χτίζεται ή γκρεμίζεται η εικόνα του υποψήφιου, ο οποίος πρέπει πλέον να εγκαταλείψει το ελεγχόμενο, άνετο περιβάλλον της προεκλογικής ομιλίας για να σταθεί πειστικά μπροστά στη κοινή γνώμη. Για τον αυθόρμητο Τραμπ και την επιτηδευμένη Κλίντον είναι η ώρα να δείξουν μια άλλη εικόνα: αυτή του στιβαρού Τραμπ και της ανθρώπινης Κλίντον – ένα μεγάλο στοίχημα και για τους δύο.