Σε μία ιδιότυπη βεντέτα μεταξύ του υπουργού Παιδείας Νίκου Φίλη και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμου, εξελίσσεται η αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει με αφορμή τις αλλαγές του υπουργείου στη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών. Τις τελευταίες ημέρες είναι διαρκή τα εκατέρωθεν χτυπήματα -την Παρασκευή μάλιστα υπήρξε νέα ανταλλαγή επιστολών μεταξύ των δύο ανδρών-, τα οποία μάλιστα συνιστούν πλέον και ενδοκυβερνητικό ζήτημα καθώς υπάρχει σαφής διάσταση απόψεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Αμυνας Πάνος Καμμένος συμφώνησε (έστω και δια του twitter) με ανακοίνωση της Νεολαίας των ΑΝΕΛ η οποία ουσιαστικά επιτίθεται στον κ. Φίλη. Από την άλλη πλευρά ο Πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης σε ραδιοφωνική του συνέντευξη συνετάχθη με τις επιλογές του υπουργού Παιδείας.
Πάντως δεν είναι λίγοι αυτοί που διαβλέπουν μία ευρύτερη κυβερνητική στρατηγική πίσω από την κλιμάκωση της σύγκρουσης Φίλη – Ιερώνυμου. Οτι δηλαδή βρίσκεται σε εξέλιξη ένας αντιπερισπασμός που θα αποσπάσει την προσοχή της κοινής γνώμης από τα «δύσκολα» για την κυβέρνηση ζητήματα των τηλεοπτικών αδειών, των βοσκοτοπίων και της Τράπεζας Αττικής. Κάτι το οποίο ο βουλευτής Αχαΐας της ΝΔ Ανδρέας Κατσανιώτης, χαρακτήρισε μιλώντας στον ΣΚΑΪ ως «επικοινωνιακό ισοδύναμο»
Το νέο επεισόδιο στη βεντέτα ήρθε την Παρασκευή με την (νέα) επιστολή του κ. Ιερώνυμου προς τον κ. Φίλη προσωπικά, με την οποία απάντησε στην τοποθέτηση του υπουργού Παιδείας για τον ρόλο της Εκκλησίας στη διάρκεια της χούντας και την ανταπάντηση του υπουργού. Υπενθυμίζεται ότι σε τηλεοπτική του συνέντευξη o κ. Φίλης δήλωσε ότι η Εκκλησία έχει συμβάλλει στην ηθική έκπτωση της κοινωνίας και διερωτήθηκε «με ποιο μέρος ήταν η Εκκλησία και πού ήταν στη χούντα και στην κατοχή».
Μετά τις οξύτατες αντιδράσεις που είχε προκαλέσει η τοποθέτηση αυτή, ο κ. Φίλης είχε επανέλθει με νέα δήλωσή του, διευκρινίζοντας πως έκανε αναφορά σε «δύο σκοτεινές περιόδους της ελληνικής Ιστορίας». «Αναφέρθηκα σε δύο σκοτεινές περιόδους της ελληνικής ιστορίας, την Κατοχή και τη χούντα, και στον αρνητικό ρόλο που διαδραμάτισαν κορυφαίοι παράγοντες της επίσημης Εκκλησίας. Τα γεγονότα έχουν καταγραφεί, στην ιστορία και τη λαϊκή συνείδηση. Δεν χρειάζεται να αναλωθούμε σε μια ιδεολογική αντιπαράθεση για το παρελθόν» ανέφερε ο υπουργός Παιδείας.
Επιπροσθέτως τόνιζε πως το ζητούμενο είναι «να βρούμε σημεία συνεννόησης για να βγει η χώρα από την κρίση, να βελτιωθεί στο σύνολό της η εκπαίδευση και να αναμορφωθεί το μάθημα των Θρησκευτικών, ανταποκρινόμενο στις σύγχρονες κοινωνικές και παιδαγωγικές προκλήσεις. Χωρίς κινήσεις αντιπερισπασμού, που ενισχύουν τον αναχρονισμό». Τέλος, ο κ. Φίλης σημείωνε ότι το υπουργείο «βλέπει μπροστά, προσηλωμένο στις αξίες της σύγχρονης, ανεξίθρησκης ανοικτής και δημοκρατικής παιδείας»
Στην επιστολή του ο κ. Ιερώνυμος υπογραμμίζει ότι «ο επίσημος ρόλος της Εκκλησίας στην περίοδο της Δικτατορίας ήταν συνεπής και αδιάβλητος για την αποστολή της, γι’ αυτό αποκλείει πλήρως τις οποιεσδήποτε ιδεοληπτικές ερμηνείες των οποιωνδήποτε επικριτών ή πολεμίων της».
Παράλληλα, ο Αρχιεπίσκοπος τονίζει ότι είναι αβάσιμες και πλασματικές οι επικρίσεις των οποιωνδήποτε πολεμίων της Εκκλησίας ότι δήθεν συνεργάστηκε με τη δικτατορία.
«Η υπόθεση της Εκκλησίας είναι υπόθεση ενός λαού και όχι βεβαίως ενός υπουργού» επισημαίνει ο Αρχιεπίσκοπος στον επιστολή του και κάνει λόγο για παραβίαση του Συντάγματος με τις αλλαγές που προωθεί ο κ. Φίλης στο μάθημα των Θρησκευτικών.
Ολόκληρη η επιστολή
«Η υπόθεση της Εκκλησίας είναι υπόθεση ενός λαού και όχι βεβαίως ενός υπουργού, όταν μάλιστα παραθεωρούνται θεμελιώδεις συνταγματικές διατάξεις (άρθρο 13) και διατάξεις του εκτελεστικού νόμου του ισχύοντος Συντάγματος.
Ο επίσημος ρόλος της Εκκλησίας στην περίοδο της Δικτατορίας ήταν συνεπής και αδιάβλητος για την αποστολή της, γι’ αυτό αποκλείει πλήρως τις οποιεσδήποτε ιδεοληπτικές ερμηνείες των οποιωνδήποτε επικριτών ή πολεμίων της.
Άλλωστε αν ίσχυαν οι παντελώς αβάσιμες και πλασματικές επικρίσεις ότι δήθεν η Εκκλησία συνεργάσθηκε με τη Δικτατορία, τότε θα πρέπει να απαντηθούν από τους επικριτές της τα επόμενα σοβαρά ερωτήματα ήτοι αν είχε συνεργασθεί η Εκκλησία με τη Δικτατορία τότε:
Γιατί ενθρονίστηκε αυθαιρέτως, παρανόμως και αντικανονικώς ο σθεναρώς αρνηθείς να παραιτηθεί γηραιός Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος;
Γιατί απαγορεύθηκε η συνέλευση της Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και γιατί συγκροτήθηκε μια ολιγομελής «αριστίνδην» Σύνοδος εκλεκτών της Αρχιερέων τόσο για την εκλογή νέου Αρχιεπισκόπου όσο και για τη διοίκηση της Εκκλησίας αντί της Ιεραρχίας;
Γιατί εκδιδόταν ανά εξάμηνο μία νέα νομοθετική παράταση για την απαγόρευση της συνελεύσεως της Συνόδου της Ιεραρχίας μέχρι το 1970;
Γιατί σε ολόκληρη την επταετία απαγορεύθηκε οποιοσδήποτε διορισμός έστω και ενός θεολόγου στη Μέση Εκπαίδευση;
Γιατί δεν συνδέθηκε το πλασματικό σύνθημα “Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών” με τις θεσμικές εκφράσεις μιας πρόθυμης σε συνεργασία, όπως υποστηρίζουν σκοπίμως οι επικριτές της, εκκλησιαστικής ηγεσίας;».
Η απάντηση από τον κ. Φίλη ήρθε λίγες ώρες αργότερα με επιστολή στην οποία ανέφερε: «Τα θέματα αυτά αποτελούν αντικείμενο επιστημονικού διαλόγου καθώς και ευρύτερου δημόσιου διαλόγου που πρέπει να γίνεται νηφάλια και ψύχραιμα και με στόχο να διδασκόμαστε όλοι από τα λάθη μας».
Το πλήρες κείμενο της επιστολής Φίλη:
«Μακαριώτατε,
Πληροφορήθηκα δια του ηλεκτρονικού τύπου το περιεχόμενο της επιστολής που μού απευθύνετε σχετικά με τις σχέσεις της Διοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδος με το δικτατορικό καθεστώς της επταετίας. Τα θέματα αυτά αποτελούν αντικείμενο επιστημονικού διαλόγου καθώς και ευρύτερου δημόσιου διαλόγου που πρέπει να γίνεται νηφάλια και ψύχραιμα και με στόχο να διδασκόμαστε όλοι από τα λάθη μας.
Ως προς τα θεσμικά ζητήματα όπως με το μάθημα των Θρησκευτικών, είναι ωφέλιμο να συζητούνται όχι με ανταλλαγή επιστολών αλλά στο πλαίσιο της θεσμικής συνεργασίας μεταξύ της Πολιτείας και της Εκκλησίας, όπως αυτή υλοποιήθηκε και υλοποιείται και με τη σειρά τακτικών συναντήσεων μεταξύ του Αρχιεπισκόπου και του υπουργού Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων.
Γνωρίζετε ότι είμαι πάντοτε ανοιχτός στο διάλογο και βεβαίως για συνάντηση μαζί σας».
Ραντεβού Καμμένου – Ιερώνυμου
Το θέμα των Θρησκευτικών συζήτησαν ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ Πάνος Καμμένος με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο σε τηλεφωνική τους επικοινωνία.
Οι ΑΝΕΛ ανακοίνωσαν ότι ο κ. Καμμένος θα έχει συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο στις 12:30 την Τετάρτη, πριν από την τοποθέτησή του στην προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή για την Παιδεία, και ξεκαθάρισαν για άλλη μία φορά ότι στο ζήτημα των Θρησκευτικών συντάσσονται με τις θέσεις της Εκκλησίας. Σημειώνουμε ότι η και η Νεολαία των ΑΝΕΛ έχει ταχθεί υπέρ των απόψεων της Εκκλησίας για το μάθημα των Θρησκευτικών και μάλιστα την σχετική της ανακοίνωση έκανε retweet ο πρόεδρος του κόμματος.
Στην σχετική ανακοίνωση αναφέρεται:
«Όσο επιμένει ο κ. υπουργός Παιδείας, βασισμένος σε προσωπικές εμμονές, ιδεοληψίες και στείρες προκαταλήψεις, στην αλλαγή του μαθήματος των Θρησκευτικών, τόσο θα του υπενθυμίζουμε το ρόλο του να υπηρετεί και να σέβεται τη βούληση των ελλήνων πολιτών.
»Η επιταγή του Συντάγματος (άρθρο 16, παρ. 2) για ανάπτυξη της Εθνικής και Θρησκευτικής συνείδησης των Ελλήνων δεν δύναται να αμφισβητείται, πολλώ δε μάλλον να προσβάλλεται η Ορθόδοξη πίστη και παράδοση, που αποτελεί βίωμα του ελληνικού λαού. Καλά θα κάνει ο κ. υπουργός να ακούσει αυτά που λέει ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος», συμπληρώνεται.
Παρέμβαση στο ζήτημα υπήρξε και από την υφυπουργό Υποδομών Μαρίνα Χρυσοβελώνη, η οποία δήλωσε (Παραπολιτικά 90,1) ότι «οι ΑΝΕΛ τάσσονται ξεκάθαρα με τις θέσεις του Αρχιεπισκόπου στο θέμα των Θρησκευτικών» για να προσθέσει πως το μάθημα «χρειάζεται να εμπλουτιστεί και να γίνει πιο κατανοητό αλλά όχι να αλλάξει κατεύθυνση».
Η τοποθέτηση Βούτση
Και ο αντίλογος – στήριξη στον κ. Φίλη ήρθε πάλι από την ίδια ραδιοφωνική συχνότητα: «Αυτά που προτείνει ο υπουργός Παιδείας κινούνται σε μία κατεύθυνση για την οποία υπήρχαν ευρύτατες συναινέσεις και μάλιστα ευρύτερα πολιτικά», τόνισε ο κ. Βούτσης το πρωί της Παρασκευής.
Μιλώντας στα Παραπολιτικά 90,1 επεσήμανε ότι αυτά που προτείνει να εφαρμοστούν στα σχολεία το υπουργείο Παιδείας «δεν είναι κάποιες νεοπαγείς απόψεις που έρχονται από τη σημερινή μόνο κυβέρνηση κι οπωσδήποτε αποτελούν ένα σύγχρονο, θετικό βήμα προσέγγισης και του μαθήματος των θρησκευτικών και άλλων πτυχών του θέματος».
Ο κ. Βούτσης συνέχισε:
«Δεν συμμερίζομαι αυτούς τους προβληματισμούς, τους ακούω και με θορυβούν. Θεωρώ ότι θα έπρεπε η συζήτηση γι’ αυτά τα θέματα, εν έτη 2016, σε μία κοινωνία ώριμη όπως είναι η δική μας να έχει προχωρήσει πολύ περισσότερο. Μερικές φορές απορώ κιόλας από τους τόνους που σηκώνονται.
»Οι αποφάσεις σε αυτά τα ζητήματα, διότι δεν μιλάμε για τα κατηχητικά αλλά για τα δημόσια σχολεία, είναι αποφάσεις της κυβέρνησης και κρατικές αποφάσεις. Είναι απολύτως συμβατή η πλειονότητα του ελληνικού λαού, που έχει αποδεχτεί την ορθόδοξη χριστιανική πίστη, με τις ενέργειες και τις πολιτικές μιας σύγχρονης κοινωνίας, η οποία και συνταγματικά εδώ και πάρα πολλά χρόνια προσδιορίζει και την ανεξιθρησκεία ταυτόχρονα με την επικρατούσα θρησκεία», κατέληξε ο πρόεδρος της Βουλής.
Το βιβλίο Ιερώνυμου
Και όλα αυτά μόλις 24 ώρες αφού είχε λάβει το βιβλίο για την δράση της Εκκλησίας το 1940 και την Κατοχή που του απέστειλε ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος. Το βιβλίο έχει εκδοθεί από την Εκκλησία της Ελλάδος το 2001 και έχει τίτλο «Μνήμες και μαρτυρίες από το ’40 και την Κατοχή».
Ουσιαστικά πρόκειτο για έμμεση «απάντηση» του Αρχιεπίσκοπου στα σχόλια του κ. Φίλη για την στάση της Εκκλησίας στην Κατοχή και στην δικτατορία. «Ο τόμος περιέχει συγκλονιστικά στοιχεία για την Αντίσταση της Εκκλησίας μας την περίοδο της Κατοχής της πατρίδας μας και την προσφορά Αυτής προς το Έθνος και τον Λαό μας. Αφιερώνεται δε στη μνήμη των εθνομαρτύρων Κληρικών που έδωσαν το αίμα τους για την Ιερή Πίστη και τα ιδανικά των Ελλήνων και την Ελλάδα μας» αναφέρει ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος.
«Μέσα από χρόνο ο λόγος της αλήθειας υπερισχύει πάντα στη συλλογική μνήμη αλλά και στη χάραξη της πορείας του Έθνους μας έναντι των ανιστόρητων, συμπλεγματικών και προσβλητικών εν τέλει για την ίδια την κοινωνία μας απόψεων που μάλλον χωρίς συναίσθηση ατυχώς εκφέρονται», εκτιμά ο Αρχιεπίσκοπος ζητώντας από τον Πρόεδρο της Βουλής να ενημερώσει τους βουλευτές για την έκδοση του 2001, η οποία, όπως σημειώνει, «αποτυπώνει με ακρίβεια όλα όσα τα αξιότιμα μέλη του Κοινοβουλίου μας είναι ωφέλιμο να γνωρίζουν».