Ηταν Κυριακή, 18 Σεπτεμβρίου, πρωί. Ο Σταύρος Θεοδωράκης ήταν καλεσμένος του Γιώργου Αυτιά στον ΣΚΑΪ: «Το πόρισμα για την τράπεζα Αττικής πρέπει να δοθεί στη Βουλή», είπε σε κάποια στιγμή ο πρόεδρος του Ποταμιού. «Ακούγονται πολλά για τον ρόλο της Τράπεζας Αττικής, η οποία μπορεί να παίζει σήμερα τον ρόλο που έπαιζε μια άλλη τράπεζα στο παρελθόν, την εποχή του Κοσκωτά. Ζητάμε λοιπόν από τον κ. Στουρνάρα και την Τράπεζα της Ελλάδας να στείλει το πόρισμα στη Βουλή, να δούμε λοιπόν και ποιοι είναι οι φίλοι του νέου καθεστώτος που συνεχίζουν να παίρνουν θαλασσοδάνεια». Κάποιοι τότε που τον έβλεπαν είπαν «άδικος κόπος», όπως σχολίασε σήμερα, πρωί Παρασκευής 23 Σεπτεμβρίου, στο twitter ο νέος στα social media κ. Θεοδωράκης. Τελικά όμως το πόρισμα για την Attica Bank κατατέθηκε στη Βουλή. Παραδόθηκε το βράδυ Πέμπτης, 22 του μήνα, στον Σωκράτη Φάμελλο πρόεδρο της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής για τη διερεύνηση της νομιμότητας της δανειοδότησης των πολιτικών κομμάτων, καθώς και των ιδιοκτητριών εταιρειών ΜΜΕ από τα τραπεζικά ιδρύματα της χώρας. Και σύμφωνα με όσα αποκαλύπτει η «Καθημερινή» στο φύλλο της Παρασκευής, το πόρισμα έχει πολλά και πολύ ενδιαφέροντα για το πώς λειτουργούσε η συγκεκριμένη τράπεζα…
Διαβάζει κανείς: Μεγάλα δάνεια σε εταιρείες-σφραγίδα, ανύπαρκτες διαδικασίες ελέγχου πιστοδοτήσεων, παραβιάσεις στοιχειωδών τραπεζικών κανόνων, πλουσιοπάροχες αμοιβές σε έναν μικρό στρατό συμβούλων και εξωτερικών συνεργατών, έκδοση εγγυητικών αξίας εκατομμυρίων ευρώ δίχως να εισπράττονται αμοιβές, διάτρητες δομές εταιρικής διακυβέρνησης και δανειοδοτήσεις για συμμετοχή σε αυξήσεις κεφαλαίου είναι τα βασικά ευρήματα, των ελέγχων Τράπεζας της Ελλάδος – SSM για την Attica Bank.
Σύμφωνα με την «Καθημερινή», στο πόρισμα καταγράφεται σημαντική αύξηση των χορηγήσεων προς συγκεκριμένους επιχειρηματικούς ομίλους το 2015 και το 2016 παρά την επιβολή των κεφαλαιακών περιορισμών, τη μεγάλη μείωση των καταθέσεων της τράπεζας και τις οδηγίες της ΤτΕ για αυτοσυγκράτηση.
Το πόρισμα, που κατατέθηκε το βράδυ της Πέμπτης στη Βουλή, αποκαλύπτει, κατά τη διατύπωση της «Καθημερινής» στο ρεπορτάζ του Γιάννη Παπαδογιάννη, «ένα διαχρονικό πάρτι ημετέρων, με μια άνευ προηγουμένου κακοδιαχείριση και κατασπατάληση των εισφορών των ασφαλισμένων στο ταμείο των Μηχανικών (ΤΣΜΕΔΕ)».
Από το 1997 όταν το ΤΣΜΕΔΕ απέκτησε το 34% των μετοχών, και ειδικά μετά το 2000, υπό την επήρεια της γενικότερης ευφορίας, η Attica Bank προχώρησε σε μεγάλη αύξηση χορηγήσεων χωρίς να τηρούνται στοιχειώδη τραπεζικά κριτήρια, ενώ οι διοικητικές και άλλες αμοιβές πολλαπλασιάστηκαν, με την τράπεζα να αμείβει άμεσα και έμμεσα (μέσω παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών) πολιτικά πρόσωπα από όλο το πολιτικό φάσμα. Εν πολλοίς μετατράπηκε σε ένα παραμάγαζο καλά δικτυωμένων μηχανικών και συνδικαλιστών οι οποίοι με τα λεφτά των ασφαλισμένων έκαναν τους τραπεζίτες. Οι δομές εταιρικής διακυβέρνησης ήταν ανύπαρκτες: ο μέχρι πρότινος εκτελεστικός πρόεδρος της Attica Bank κ. Ι. Γαμβρίλης ήταν αυτός που διοικούσε την τράπεζα και παράλληλα ως πρόεδρος του ΤΣΜΕΔΕ ήταν και αυτός που έλεγχε πόσο καλά η διοίκηση της τράπεζας κάνει τη δουλειά της. Στελέχη με ταλέντο στη χορήγηση «κόκκινων» δανείων παρέμεναν ακλόνητα στις θέσεις τους.
Η Attica Bank βρισκόταν στην πίεση των εποπτικών αρχών από τις αρχές του 2000 και σταθερά η ΤτΕ της επέβαλε δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας σημαντικά υψηλότερους σε σχέση με τις άλλες τράπεζες, δηλαδή δέσμευε σταθερά περισσότερα χρήματα από τους μετόχους της. Μάλιστα το καλοκαίρι του 2013 η Διεύθυνση Εποπτείας έστειλε αυστηρή επιστολή για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι εκείνη την περίοδο το μηχανογραφικό σύστημα της τράπεζας τέθηκε έκτος λειτουργίας για μια εβδομάδα με κίνδυνο να χαθούν κρίσιμα στοιχεία, αστοχία αδιανόητη για πιστωτικό ίδρυμα. Η απουσία εκλεκτικών μηχανισμών και η αδιανόητη ανοργανωσιά για μια τράπεζα φάνηκε χαρακτηριστικά στην υπόθεση του οικονομικού διευθυντή της τράπεζας, Β.Δ., ο οποίος αποκαλύφθηκε ότι είχε πλαστό πτυχίο. Στα πορίσματα των Αρχών υπάρχει αναφορά σε θυγατρικές όπως η Attica Finance για ύποπτες διαδρομές χρημάτων αλλά και δάνεια μεγάλου ύψους (5 – 10 ακόμα και 20 εκατ. ευρώ) που δίνονταν σε εταιρείες – σφραγίδα με υποτυπώδη εμπορική ή κατασκευαστική δραστηριότητα. Επιπλέον, σύμφωνα με το πόρισμα, επί χρόνια η τράπεζα προχωρούσε στην έκδοση εγγυητικών επιστολών πολλών εκατομμυρίων ευρώ προς κατασκευαστές και συστηματικά δεν εισέπραττε τη σχετική προμήθεια διενεργώντας προβλέψεις εις βάρος των μετόχων (ΤΣΜΕΔΕ). Με όλα αυτά στον έλεγχο της ΕΚΤ, στο πλαίσιο του stress test το 2015 για ένα χαρτοφυλάκιο δανείων 3,7 δισ. ευρώ προέκυψαν 1 δισ. κεφαλαιακές απαιτήσεις (δυσμενές σενάριο) για την κάλυψη των κινδύνων.
Το 1999, δύο χρόνια μετά την απόκτηση του ελέγχου της τράπεζας από το ΤΣΜΕΔΕ, τα γενικά διοικητικά έξοδα της Attica διαμορφώνονταν στα 11 εκατ. ευρώ. Αυτά εκτοξεύτηκαν στα 35 εκατ. το 2006 και στα 45 εκατ. το 2013 με την τράπεζα να διοχετεύει κάθε χρόνο πολλά χρήματα σε συμβούλους, συνδικαλιστές, συμβουλευτικές εταιρείες.