Η αφορμή ήταν η αλλοίωση στοιχείων του κρατικού προϋπολογισμού, κάτι σαν τα στοιχεία για το έλλειμμα. Η βαθύτερη αιτία όμως ήταν ότι στα 13 χρόνια της πρώτης φοράς Κεντροαριστερά στη Βραζιλία, η χώρα βίωσε μεν μια αλματώδη οικονομική ανάπτυξη – στον βαθμό που να συγκαταλέγεται στα 20 πιο πλούσια κράτη του κόσμου -, αλλά βυθίστηκε στην κρατική διαφθορά, τα σκάνδαλα διέτρεξαν όλες τις βαθμίδες της κυβέρνησης και τελικά πλήρωσε πολύ (πάρα πολύ) ακριβά τους μεγαλοϊδεατισμούς της διοργάνωσης του Παγκόσμιου Κυπέλλου και των Ολυμπιακών Αγώνων του Ρίο ντε Τζανέιρο. Η Ντίλμα Ρούσεφ, η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην ιστορία της Βραζιλίας και μέχρι πρότινος μια από τις πιο ισχυρές γυναίκες του πλανήτη, είδε το βράδυ της Τετάρτης τους 81 γερουσιαστές της χώρας να αποφασίζουν την καθαίρεσή της. Οπως είχε προαναγγείλει, μία μέρα μετά, την Πέμπτη, προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο όπου και κατέθεσε έφεση απαιτώντας την «άμεση αναστολή των συνεπειών της απόφασης της Γερουσίας που καταδίκασε την πρόεδρο της Δημοκρατίας».
Η ψήφος της Γερουσίας της Βραζιλίας, που απέπεμψε επισήμως την πρόεδρο Ντίλμα Ρούσεφ από το αξίωμά της, σήμανε και το τέλος των 13 χρόνων της Κεντροαριστεράς στη χώρα. Ηταν αυτός άλλωστε ο καμβάς πίσω από την όλη υπόθεση: η προαιώνια αντιπαράθεση της Δεξιάς με το Κόμμα των Εργατών και μια ευκαιρία του κεντροδεξιού PSDB για πολιτική ρεβάνς από ένα κόμμα που το ταπείνωσε σε τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις.
Η μειοψηφία των γερουσιαστών προσπάθησαν να μεταπείσουν τους συναδέλφους τους ότι η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Βραζιλίας δεν αλλοίωσε σκόπιμα τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού. Ηταν μάταιο.
Παρά την κομματική πίστη τους στην πρώην πρόεδρο, τους υποστηρικτικούς τους λόγους και την κατάθεση – διάρκειας 14 ωρών – της ίδιας της Ρούσεφ στις αρχές της εβδομάδας, η ψήφος της Γερουσίας αποφάσισε την αποπομπή της. Με ψήφους 61 έναντι 20 κρίθηκε ένοχη για παραβίαση των δημοσιονομικών κανόνων, μια τεχνική λεπτομέρεια μπροστά στον οχετό καταγγελιών για διαφθορά την οποία η αντιπολίτευση απέδιδε στη Ρούσεφ και την κυβέρνησή της. Σε δεύτερη ψηφοφορία, οι γερουσιαστές, με ψήφους 42 υπέρ έναντι 36 κατά, έκριναν ότι η 69χρονη Ρούσεφ θα πρέπει να διατηρήσει τα πολιτικά δικαιώματά της.
Ο μέχρι και τις 31 Αυγούστου υπηρεσιακός πρόεδρος, πρώην αντιπρόεδρος της Ρούσεφ, Μισέλ Τέμερ, ορκίστηκε το βράδυ της Τετάρτης και αναχώρησε για τη σύνοδο των G20 στην Κίνα.
Ο Τέμερ θα παραμείνει στην προεδρία μέχρι τη διενέργεια εκλογών στα τέλη του 2018, ενώ είχε αναλάβει υπηρεσιακός πρόεδρος μετά την προσωρινή καθαίρεση της Ρούσεφ τον περασμένο Μάιο. Ο ίδιος διόρισε αμέσως νέο υπουργικό συμβούλιο, με εντολή την προώθηση οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Παρότι ο νέος πρόεδρος απολαμβάνει τη στήριξη του επιχειρηματικού κόσμου, η απήχησή του στο εκλογικό σώμα είναι αδύναμη, ενώ στους τρεις μόλις μήνες της υπηρεσιακής τους θητείας, μέλη της κυβέρνησής του έχουν ήδη εμπλακεί και αυτά σε σωρεία οικονομικών σκανδάλων.
Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας, δια στόματος του προέδρου, Νικολάς Μαδούρο ανακοίνωσε πως «παγώνει» τις διπλωματικές της σχέσεις με τη Βραζιλία και ανακαλεί τον πρεσβευτή της από τη χώρα. Καταδίκασε μάλιστα την απόφαση της Γερουσίας. «Αποφασίστηκε να ανακαλέσουμε οριστικά τον πρεσβευτή (μας) από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Βραζιλίας και να παγώσουμε τις πολιτικές και διπλωματικές μας σχέσεις με την κυβέρνηση, έπειτα από αυτό το κοινοβουλευτικό πραξικόπημα», ανέφερε το υπουργείο Εξωτερικών με ανακοίνωσή του.
Από την πλευρά του και ο πρόεδρος της Βολιβίας, Εβο Μοράλες ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι η κυβέρνησή του ανακάλεσε τον πρεσβευτή της χώρας στην Βραζιλία. «Ανακαλούμε τον πρεσβευτή μας στη Βραζιλία» για διαβουλεύσεις σχετικά με τα «απαραίτητα μέτρα» μετά την εξέλιξη αυτή, έγραψε ο Μοράλες στον λογαριασμό του στο Twitter. Αντίστοιχα μέτρα μελετά και ο Ισημερινός…
Η Ρούσεφ είχε αναλάβει πρόεδρος της Βραζιλίας την Πρωτοχρονιά του 2011, παίρνοντας τη σκυτάλη από τον στενό συνεργάτη και μέντορά της Λούλα ντα Σίλβα, τον πρώτο σοσιαλιστή πρόεδρο στην ιστορία της Βραζιλίας, τον άνθρωπο που αναμόρφωσε τη χώρα και χάρη σε νέες ενεργειακές πηγές και μια σειρά από συμμαχίες με τα αριστερίζοντα εκείνη την εποχή κράτη της Λατινικής Αμερικής την είδε να γίνεται μια αναδυόμενη υπερδύναμη. Αλλά τα χρόνια που ακολούθησαν δεν ήταν αυτά της πρώτης περιόδου του εθνικού ενθουσιασμού.
Οι πολιτικοί αντίπαλοι των Σοσιαλιστών είδαν στη διακυβέρνηση της Ρούσεφ ρήγματα και «τρύπες» διαφθοράς αρκετά μεγάλες για να μπορέσουν να ροκανίσουν την πολιτική ηγεμονία της Κεντροαριστεράς. Ο διχασμός της χώρας υπήρξε πρωτοφανής. Από τον περασμένο Μάιο που αποφασίστηκε η προσωρινή αναστολή των καθηκόντων της Ρούσεφ μέχρι και την οριστική απόφαση καθαίρεσής της, η Βραζιλία βρέθηκε πολλές φορές στο χείλος ενός εμφυλίου.
Μετά την ανακοίνωση της καθαίρεσης, σημειώθηκαν διαδηλώσεις και επεισόδια από τους υποστηρικτές της Ρούσεφ σε πολλές πόλεις της χώρας. Στο Σάο Πάολο διαδήλωσαν για τρίτη συνεχόμενη νύχτα, καθώς ισχυρίζονται πως η απόφαση της Γερουσίας έρχεται σε αντίθεση με τη λαϊκή θέληση. Ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και των δυνάμεων ασφαλείας, ενώ προκλήθηκαν ζημιές σε καταστήματα και τράπεζες της πόλης.
«Η Γερουσία έλαβε μια απόφαση που θα ενταχθεί στην ιστορία των μεγάλων αδικιών. Διέπραξε ένα κοινοβουλευτικό πραξικόπημα», δήλωσε η 69χρονη Ρούσεφ. «Θα επιστρέψουμε», υποσχέθηκε.