Ο Υπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, Φιλίπο Γκράντι, επισκέφθηκε την Ελλάδα για δεύτερη φορά από τότε που ανέλαβε το αξίωμα τον περασμένο Ιανουάριο. Για ακόμη μία φορά εξέφρασε τις εκτιμήσεις του σχετικά με το Προσφυγικό σε δημοσιογράφους τοπικών και ξένων μέσων στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ. Την πρώτη φορά, τον Φεβρουάριο, η αποστολή του ΟΗΕ είχε μοιράσει στους δημοσιογράφους χάρτες της Ελλάδας που έδειχναν βέλη από την τουρκική ακτή στα νησιά του Αιγαίου, τραγικούς αριθμούς νεκρών στη Μεσόγειο, νούμερα προσφύγων και μεταναστών στον Πειραιά και συγκεντρωμένων αιτούντων άσυλο στην Ειδομένη. Αυτή τη φορά οι χάρτες έδειχναν δεκάδες κουκκίδες διασκορπισμένες στη χώρα: 39.213 πρόσφυγες φιλοξενούνται στην ενδοχώρα, από τον δήμο Ανδραβίδας στην Πελοπόννησο μέχρι το Περιγιάλι στην Καβάλα, και 11.322 πρόσφυγες στα νησιά του Αιγαίου.
«Παρά τα σημαντικά προβλήματα που υπάρχουν, η ατμόσφαιρα αποπνέει αλληλεγγύη και φιλοξενία», δήλωσε ο κ. Γκράντι, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του προς τους Ελληνες και κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στο κέντρο φιλοξενίας ασυνόδευτων προσφύγων το οποίο επισκέφθηκε κατά τη διήμερη διαμονή του στη χώρα. Υστερα, εστίασε στα προβλήματα. «Οι συνθήκες διαβίωσης δεν είναι ακόμη σε κατάλληλο επίπεδο σε όλα τα κέντρα φιλοξενίας» –ο ίδιος άλλωστε επισκέφθηκε δύο από αυτά στη Θεσσαλονίκη. «Ενόψει του χειμώνα υπάρχουν πολλές ανάγκες για τη βελτίωση της υγιεινής και της προμήθειας νερού και τροφίμων στα κέντρα», τόνισε ο κ. Γκράντι.
Επεσήμανε και την ανάγκη μέριμνας για την ψυχολογική στήριξη των προσφύγων: «η ψυχολογία των ανθρώπων δεν πρέπει να υποβαθμίζεται». Προφανώς εξίσου σημαντική είναι και η σωματική προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων. «Μιλάω για την καθημερινή ασφάλεια των γυναικών και των νεαρών παιδιών, ιδίως των ασυνόδευτων, άτομα που είναι εκτεθειμένα σε κινδύνους και σε εγκληματίες που θέλουν να τους μπλέξουν σε παράνομες δραστηριότητες ή να τους εκμεταλλευτούν σεξουαλικά προσφέροντας πολύ μικρά ποσά χρημάτων», εξήγησε ο ίδιος. Η λύση –κάτι που πρότεινε η αποστολή του ΟΗΕ στην κυβέρνηση δηλαδή- είναι η αύξηση ατόμων ασφαλείας και αστυνομίας στα κέντρα φιλοξενίας κάτι που θα απαιτήσει επιπλέον οικονομική στήριξη προς την ελληνική κυβέρνηση. Και βέβαια ένα ζήτημα είναι η ενσωμάτωση προσφύγων που θα βρίσκονται στη χώρα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ίσως και για πάντα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Γκράντι αναφέρθηκε στη συνάντηση που είχε την Τετάρτη με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο και άλλα στελέχη της κυβέρνησης με επίκεντρο τις ανάγκες εκπαίδευσης νεαρών προσφύγων.
Πάντως, το μεγαλύτερο πρόβλημα –το παράπονο των ίδιων των προσφύγων- είναι το συναίσθημα της αναμονής ή πιο σωστά της προσμονής. Οι αιτούντες άσυλο, που έχουν ουσιαστικά εγκλωβιστεί στη χώρα, αναμένουν να υλοποιηθεί η συμφωνία μετεγκατάστασης 160.000 προσφύγων σε άλλες χώρες της Ευρώπης από τον Σεπτέμβριο του 2015. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ τον Φεβρουάριο, όταν επισκέφθηκε για πρώτη φορά τη χώρα ο Υπατος Αρμοστής, τα άτομα που συμμετείχαν σε αυτό το πρόγραμμα ήταν μερικές εκατοντάδες. Σήμερα πέντε μήνες αργότερα και ο αριθμός είναι ακόμη αστείος: 2.681 πρόσφυγες έχουν αποχωρήσει από την Ελλάδα με προορισμό κάποια άλλη χώρα, μόλις το 4% των 66.400 προσφύγων που έχει συμφωνηθεί να διασκορπιστούν από τη χώρα σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη – μέλη (και στην Ελβετία η οποία συμμετέχει εθελοντικά στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης).
Ασφαλώς, ως εκπρόσωπος του ΟΗΕ, ο κ. Γκράντι δεσμεύτηκε ότι θα επισκεφθεί τα κράτη μέλη που αρνούνται να εφαρμόσουν τη συμφωνία. Αλλά εμφανίστηκε ιδιαίτερα προβληματισμένος σχετικά με την ψυχολογική κατάσταση των προσφύγων οι οποίοι αναγκάζονται να περιμένουν για αόριστο χρονικό διάστημα μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για την αξιολόγηση των αιτήσεών τους υπό τον φόβο της απόρριψης. «Μπορείς να αισθανθείς την ένταση», είπε.