Tουλάχιστον ένα εκατομμύριο άνθρωποι βγήκαν την Κυριακή στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης (στη συνοικία Γενίκαπι) σε μία διαδήλωση «υπέρ της Δημοκρατίας» που διοργανώθηκε από το οργανώθηκε από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, του Ταγίπ Ερντογάν. Τυπικά η κυβέρνηση δεν έχει καμία σχέση με το συλλαλητήριο αφού, κατά δήλωση του εκπροσώπου της, ήταν μια συγκέντρωση «υπεράνω κομμάτων». Οντως σε αυτή τη μεγαλειώδη σε όγκο διαδήλωση «υπέρ της δημοκρατίας» στην Πόλη εμφανίστηκαν οι ηγέτες όλων των κομμάτων – πλην προφανώς του κουρδικού. Ωστόσο πολλοί ήταν εκείνοι που είδαν στην πρόσκληση του Ερντογάν έναν υπόγειο εκβιασμό: αν δεν συμμετείχες αυτομάτως θα σε θεωρούσαν υποστηρικτή του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου…
Σύμφωνα με τους διοργανωτές, οι άνθρωποι που συμμετείχαν ξεπέρασαν κατά πολύ το ένα εκατομμύριο, αν και κανείς δεν μπορεί να υπολογίζει αξιόπιστα τον όγκο μίας συγκέντρωσης αυτού του μεγέθους. Μοιράστηκαν πάντως τρία εκατομμύρια μπουκάλια νερό, ισόποσος αριθμός σημαιών, ενώ όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς λειτούργησαν δωρεάν για τη μεταφορά των ανθρώπων που ήθελαν να λάβουν μέρος στο συλλαλητήριο. «Ερντογάν είσαι θεός», «Ενωμένοι για τη Δημοκρατία»: τα περισσότερα πανό και τα συνθήματα που ακούστηκαν ήταν σε αυτό το ύφος. Επικοινωνιακά, τα μηνύματα της συγκέντρωσης ταύτιζαν τον Ερντογάν με τη δημοκρατία.
Κανένα τουρκικό μέσο ενημέρωσης δεν προχώρησε σε εκτιμήσεις για τη συμμετοχή, όμως τούρκος αξιωματούχος δήλωσε στο AFP (Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων) ότι είχαν γίνει προετοιμασίες για την υποδοχή τριών εκατομμυρίων διαδηλωτών. Στις προετοιμασίες περιλαμβάνονταν η διάθεση 2,5 εκατομμυρίων τουρκικών σημαιών, 3 εκατομμυρίων μπουκαλιών νερού, ενώ όλα τα μέσα μεταφοράς, μετρό, λεωφορεία και καράβια ήταν δωρεάν για να ενθαρρύνουν την προσέλευση.
Ο Ερντογαν προσήλθε κρατώντας από το χέρι την σύζυγό του Εμινέ και υπό τους ήχους του τουρκικού εθνικού ύμνου και στίχων του Κορανίου. «Είμαστε ενωμένοι, ο λαός δεν επέτρεψε και δεν θα επιτρέψει την κατάλυψη της Δημοκρατίας μας. Η τιμωρία των ενόχων θα είναι παραδειγματική, η Τουρκία δεν θα γυρίσει πίσω» είπε προς τους συγκεντρωμένους.
Τη δέσμευσή του ότι ο ιεροκήρυκας Φετουλάχ Γκιουλέν θα πληρώσει το τίμημα για το πραξικόπημα σε βάρος του προέδρου διατύπωσε ο τούρκος πρωθυπουργός, Μπιναλί Γιλντιρίμ. «Ας γνωρίζουν όλοι, ο ηγέτης της τρομοκρατικής οργάνωσης θα έλθει στην Τουρκία και θα πληρώσει γι’ αυτό που έκανε», διεμήνυσε ο πρωθυπουργός Γιλντιρίμ.
Για τιμωρία με τον πιο σκληρό τρόπο των υπευθύνων του πραξικοπήματος έκανε λόγο και ο επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, χαρακτηρίζοντάς τους «προδότες». Σε σπάνια δημόσια εμφάνισή του στο πλαίσιο της διαδήλωσης, ο επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων υπογράμμισε ότι ο στρατός είναι στην υπηρεσία των πολιτών της χώρας.
Κιλιτσαντάρογλου: «Η 15η Ιουλίου άνοιξε την πόρτα για πολιτικό συμβιβασμό»
Στην ομιλία του στη συγκέντρωση ο πρόεδρος του CHP (Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα), Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, είπε πως το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία άνοιξε μία «νέα πόρτα για συμβιβασμό» στην πολιτική, προσθέτοντας ότι η πολιτική πρέπει να μείνει μακριά από τα τζαμιά, τις δικαστικές αίθουσες και τα στρατόπεδα.
«Υπάρχει μία νέα Τουρκία μετά την 15η Ιουλίου», είπε ο Κιλιτσντάρογλου ενώπιον των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που συμμετείχαν στη κεντρική συγκέντρωση «για τη δημοκρατία και τους μάρτυρες».
«Είμαι ευτυχής γιατί βλέπω την άνοδο της Τουρκίας», δήλωσε από την πλευρά κατά την ομιλία του ο ηγέτης το Εθνικιστικού Κόμματος (MHP) Ντεβλέτ Μπαχτσελί. «Η 15η Ιουλίου αποτελεί ορόσημο για την Τουρκία», πρόσθεσε, επαινώντας την σθεναρή στάση των τούρκων πολιτών κατά των πραξικοπηματιών.
Δρακόντεια μέτρα ασφαλείας
Η συγκέντρωση μεταδόθηκε ζωντανά σε γιγαντοοθόνες σε ολόκληρη την Τουρκία, ενώ μία τέτοια οθόνη στήθηκε και στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ, όπου ζει ο Φετουλάχ Γκιουλέν.
Οι ηγέτες των κομμάτων της αντιπολίτευσης συμμετείχαν στη συγκέντρωση, εκτός της ηγεσίας του φιλοκουρδικού HDP που, αν και καταδίκασε την απόπειρα του πραξικοπήματος, αποκλείσθηκε διότι κατά τον Ερντογάν υποστηρίζει το PKK.
Αξίζει ακόμη να σημειωθεί πως τα μέτρα ασφαλείας ήταν δρακόντεια, ενώ σε ετοιμότητα βρίσκονταν -μεταξύ άλλων- ελικόπτερα, ασθενοφόρα και 700 άτομα νοσηλευτικό προσωπικό για να παρέμβουν αν χρειαστεί.
Τη Δευτέρα, κυρίαρχο θέμα στα σχόλια του ευρωπαϊκού Τύπου ήταν η μεγαλειώδης συγκέντρωση.
Οι γερμανοί σχολιαστές εστίασαν ιδιαίτερα στο γεγονός ότι ο Ταγίπ Ερντογάν κάλεσε και τους αρχηγούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης, πλην φυσικά του επικεφαλής του κουρδικού HDP. H Süddeutsche Zeitung παρατηρεί: «Οι Κεμαλιστές του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και οι δεξιοί εθνικιστές του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) έκαναν ένα μεγάλο βήμα προς τη μεριά του προέδρου. Εάν ο Ερντογάν δεν ήταν τόσο στενοκέφαλος και λιγόψυχος, τότε θα είχε καλέσει στο βήμα και το φιλοκουρδικό HDP. Τότε το μήνυμα μιας νέας αρχής στην τουρκική εσωτερική πολιτική θα ήταν τέλειο. Οτιδήποτε υπόσχεται έστω και λίγη ειρήνη σε αυτή τη χώρα προκαλεί όμως χαρά. Πλέον ήρθε η σειρά του Ερντογάν. Εάν θέλει την ειρήνη, θα αποσύρει απλώς τα σχέδια για τη μεταρρύθμιση του προεδρικού συστήματος. Δεν χρειάζεται περισσότερες εξουσίες».
Η ιταλική Corriere della Sera ωστόσο ανέφερε ότι η πρόσκληση Ερντογάν έγινε εν είδει εκβιασμού, κατά το «εάν δεν είστε και εσείς πραξικοπηματίες, πρέπει να κατεβείτε μαζί μας στο δρόμο. Η μάζα υπαναχώρησε σε αυτό εν μέσω ενός κλίματος που χαρακτηρίζεται από ένα κυνήγι μαγισσών. Η κινητοποίηση του λαού, που έπαιξε ρόλο στην καταπολέμηση του στρατού στις 15 Ιουλίου, εξελίσσεται σε ένα διαρκές μέσο (άσκησης πολιτικής). Και στοχεύει ολοένα περισσότερο στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων».
