Τα απαιτούμενα βήματα για τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων, αλλά και πακέτα λύσεων για διαφορετικές περιπτώσεις δανειοληπτών προβλέπει ο αναθεωρημένος κώδικας δεοντολογίας της Τραπέζης της Ελλάδος για τα κόκκινα δάνεια που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ.
O κώδικας αφορά τη ρύθμιση ή τον οριστικό διακανονισμό των κόκκινων δανείων και ισχύει για όλα τα δάνεια, εκτός από όσα έχουν καταγγελθεί πριν από την 1/1/2015 και όσα υπόκεινται στις διατάξεις του νόμου Κατσέλη.
Στον νέο κώδικα υπάρχουν ρυθμίσεις για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, τις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες και για τα δάνεια με πολλαπλούς πιστωτές. Υπάρχουν ακόμη διατάξεις που ορίζουν το πότε και ποιοι χαρακτηρίζονται συνεργάσιμοι και άρα χάνουν τις ευεργετικές διατάξεις της νομοθεσίας. Περιλαμβάνονται ακόμα διατάξεις για τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Σε όλα αυτά προϋπόθεση για να ρυθμιστεί ένα δάνειο είναι ο δανειολήπτης να είναι συνεργάσιμος και η όλη διαδικασία να ολοκληρωθεί εντός εξαμήνου. Ως κατάλληλη λύση, για τους σκοπούς του Κώδικα, θεωρείται εκείνη που διασφαλίζει τη συμμόρφωση της τράπεζας με τις εποπτικές της υποχρεώσεις, λαμβάνοντας όμως υπόψη και τη συνολική οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη.
Γενικά ο κώδικας κάνει πιο αυστηρές τις διαδικασίες που ακολουθούν οι τράπεζες στην προσπάθεια επίλυσης των διαφορών τους με τους οφειλέτες, αλλά και το καθεστώς για τους ίδιους τους οφειλέτες .
Τα πέντε στάδια χειρισμού των δανειοληπτών
Κάθε πιστωτικό ίδρυμα οφείλει να εφαρμόζει πέντε στάδια κατά το χειρισμό των δανειοληπτών που καθυστερούν να καταβάλουν τις απαιτούμενες δόσεις.
Συγκεκριμένα, σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής της δόσης, ολικής ή μερικής, η τράπεζα αμέσως επικοινωνεί με τον δανειολήπτη προκειμένου να του παράσχει συμβουλευτικού χαρακτήρα υπηρεσίες για την αντιμετώπιση της καθυστέρησης. Αν η καθυστέρηση ξεπερνά τις 30 ημέρες, κάθε ίδρυμα εφαρμόζει τα ακόλουθα στάδια κατά τον χειρισμό των δανειοληπτών με οφειλές που παρουσιάζουν καθυστερήσεις, καθώς και σε περιπτώσεις με ενδείξεις πιθανής καθυστέρησης:
- επικοινωνία με τον δανειολήπτη
- συγκέντρωση οικονομικών και άλλων πληροφοριών
- αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων
- πρόταση των κατάλληλων λύσεων στον δανειολήπτη και, τέλος,
- διαδικασία εξέτασης ενστάσεων.
Για τον μη συνεργάσιμο δανειολήπτη, η τράπεζα τον ενημερώνει ότι έχει ταξινομηθεί ως μη συνεργάσιμος, όπως και για τον τρόπο με τον οποίο θα κινηθεί στο εξής έναντι του δανειολήπτη και του εγγυητή, για τις υποχρεώσεις τους μετά την εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων αμφοτέρων καθώς και τον αποκλεισμό τους από τον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, όπως αυτός ισχύει από 1/1/2016.
Λύσεις για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια
Ο κώδικας στις ενδεικτικές λύσεις για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια περιλαμβάνει καταρχάς βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις διάρκειας μικρότερης των 2 ετών. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
- κεφαλαιοποίηση ή τακτοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών
- μειωμένη δόση μεγαλύτερη των οφειλόμενων τόκων
- καταβολή μόνο τόκων ή μειωμένη δόση μικρότερη των οφειλόμενων τόκων με μείωση της τοκοχρεωλυτικής δόσης αποπληρωμής
- περίοδο χάριτος
Στις μεσοπρόθεσμες ρυθμίσεις διάρκειας μεγαλύτερης των 2 ετών περιλαμβάνονται:
- μείωση επιτοκίου
- παράταση διάρκειας του δανείου
- διαχωρισμό ή ακόμα και μερική διαγραφή της οφειλής και λειτουργική αναδιάρθρωση της εταιρείας
- συμφωνία ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο
- εξωδικαστικές ενέργειες όπως εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου, όπου ο δανειολήπτης ο οποίος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους όρους αποπληρωμής ενυπόθηκου δανείου παραχωρεί οικειοθελώς την κυριότητα του υπέγγυου ακινήτου στο ίδρυμα. Η λύση αυτή θα μπορεί να αφορά οικιστικό ακίνητο ή επαγγελματική στέγη.
Τέλος, οι λύσεις οριστικής διευθέτησης που μπορεί να συνδυάζονται με παράδοση εμπράγματης εξασφάλισης προς την τράπεζα ή και οικιοθελή ρευστοποίηση στοιχείων. Οι τράπεζες μπορεί να προχωρήσουν ακόμα και σε διαγραφή του συνόλου της οφειλής εάν κρίνουν ότι δεν υπάρχουν ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία και δεν είναι δυνατή η αποπληρωμή του χρέους από τον δανειολήπτη.