«Μόνον η Αγγλία θα μπορούσε να μείνει εκτός Ευρώπης για δεύτερη φορά μέσα στην ίδια εβδομάδα». Το τρολάρισμα -στα social media- για το ποδοσφαιρικό Brexit πήγε σύννεφο. Ενα από τα πιο εύστοχα «τιτιβίσματα» ήταν αυτό του Γκάρι Λίνεκερ: «Μόνον η Αγγλία θα μπορούσε να αποκλειστεί από μια χώρα που διαθέτει περισσότερα ηφαίστεια απ’ ό,τι ποδοσφαιριστές». Χωρίς πλάκα, η δευτεριάτικη ήττα (2-1) από την «πρωτάρα» Ισλανδία, στη Νίκαια, ήταν η πιο δυνατή… σφαλιάρα στη νεώτερη ιστορία του αγγλικού φούτμπολ, όπως παραδέχθηκε ο γνωστός τηλεσχολιαστής και άλλοτε αρχισκόρερ της εθνικής Αγγλίας.
Ηταν και το μεγαλύτερο -στα όρια του αδύνατου- ποδοσφαιρικό ανδραγάθημα της μικρότερης (σε πληθυσμό) ευρωπαϊκής χώρας των 330.000 ψυχών, η οποία μέχρι το 2000 σχεδόν αγνοούσε την ύπαρξη του συγκεκριμένου σπορ. Προτού αρχίσουν να κατασκευάζονται τα στεγασμένα γήπεδα που -κατόπιν σχεδίου- ξεφύτρωσαν παντού, το χορτάρι ήταν πολύ σπάνιο είδος στην παγωμένη Ισλανδία. Το ποδόσφαιρο ήταν αδύνατον να ευδοκιμήσει.
Πολλές φορές, οι απλοϊκές λέξεις είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταδείξεις το σπουδαίο. Τη σημασία της στιγμής. Λαχανιασμένος ακόμη από την υπερπροσπάθειά του στον αγώνα, ο κορυφαίος παίκτης του γηπέδου, Ράγκναρ Σίγκουρντσον, τα είπε όλα με μια… αφαιρετική δήλωσή του μπροστά στην κάμερα: «Απόψε νικήσαμε αυτούς που βλέπαμε στην τηλεόραση». Μιλώντας για τηλεόραση, το προηγούμενο ματς της Ισλανδίας (με την Αυστρία) δεν το είδαν μόνο 268 σπίτια. Ολοι στη χώρα, άνδρες και γυναίκες, είναι εκστασιασμένοι με το νέο ποδοσφαιρικό παραμύθι που γράφει η πατρίδα τους.
Λίγο πριν από τη σέντρα του αγώνα, τα πάντα στην Ισλανδία κατέβασαν ρολά. Ακόμη και τα σχολεία και οι παιδικοί σταθμοί ζήτησαν από τους γονείς να παραλάβουν νωρίτερα τα παιδιά τους. Η εταιρεία Siminn εκτίμησε οτι, αν συνυπολογιστούν και οι ισλανδοί φίλαθλοι που έχουν ταξιδέψει στη Γαλλία, το ματς θα το παρακολουθούσε το 99,8% του πληθυσμού. Ο Γκούντμουνσον Μπενέντικτσον έγινε, ξαφνικά, διάσημος με την επική του περιγραφή στον αγώνα Ισλανδίας – Αυστρίας. Την επομένη, προτού επιστρέψει στην κανονική του δουλειά (είναι βοηθός προπονητή στην KR), απολογήθηκε στο BBC για τα… ουρλιαχτά του: «Ηταν απ’ αυτές τις στιγμές που νιώθεις ότι εγκαταλείπεις το σώμα σου. Πρώτη φορά μού συνέβη αυτό. Δεν ήξερα τι έλεγα».
Η Ισλανδία ζει τον μύθο της. Στο πλάι της στέκουν οι απανταχού ρομαντικοί του ποδοσφαίρου. Οπως είπε -πολύ σωστά- ο δεύτερος προπονητής της, Χέιμιρ Χάλγκριμσον, ο οποίος μετά την ολοκλήρωση του τουρνουά θα διαδεχτεί τον σουηδό τεχνικό Λάγκερμπακ λόγω συνταξιοδότησής του, σε αυτό το τουρνουά η εθνική Ισλανδίας είναι «η δεύτερη ομάδα όλων των φιλάθλων».
Στην προκριματική φάση του Euro, η μικρή Ισλανδία πέταξε έξω την Ολλανδία. Στη Γαλλία, απέκλεισε την Αυστρία, έμεινε αήττητη στα ματς με την Πορτογαλία και την Ουγγαρία, και -χθες- έριξε στο καναβάτσο τους Αγγλους, αν και προηγήθηκαν στο σκορ μόλις στο τέταρτο λεπτό. Τώρα, στους «8», θα τα βάλει με την οικοδέσποινα της διοργάνωσης. Να είστε βέβαιοι πως η Γαλλία προτιμούσε να παίξει με την τακτικά αφελή Αγγλία, παρά με αυτήν την επικίνδυνη… τρελοπαρέα. Που τίποτα δεν την τρομάζει, επειδή τίποτα δεν έχει να χάσει.
Ο διεθνής Τύπος αναζητεί πρωτότυπους και εντυπωσιακούς τρόπους για να αναδείξει αυτό το «θαύμα της Ισλανδίας». Σε αυτή του την προσπάθεια δημοσίευσε έναν υπολογισμό -αγνώστου πατρός- σύμφωνα με τον οποίο, οι 23 ισλανδοί διεθνείς που ταξίδεψαν στη Γαλλία δεν επιλέχθηκαν από τον προπονητή τους. Πήγαν αυτοί, επειδή δεν υπήρχαν άλλοι. Εχει πλάκα:
Ολοι κι όλοι οι Ισλανδοί είναι 332.529. Απ’ αυτούς, 165.259 είναι γυναίκες, 40.546 είναι κάτω των 18 ετών, 82.313 άνω των 35, ενώ 22.136 είναι υπέρβαροι. Κανείς από δαύτους δεν μπορεί να παίξει μπάλα σε επίπεδο εθνικής ομάδας. Πάμε παρακάτω: 23 είναι φυλακισμένοι (τραπεζικοί, βεβαίως), 194 τυφλοί, ενώ 564 δουλεύουν σε νοσοκομεία, στην Αστυνομία και στην Πυροσβεστική, και δεν μπορούν να λείψουν από τη χώρα. Αλλοι 478 ασχολούνται με τα ηφαίστεια και τους σεισμούς, 1.246 με την εθνική βιομηχανία -τις φάλαινες- ενώ 7.564 είναι ασθενείς. Αν προσθέσουμε μερικές δεκάδες χιλιάδες που βρίσκονται στο Euro με την ιδιότητα του φιλάθλου, και τους 11 γιατρούς, φυσιοθεραπευτές, μασέρ και φροντιστές της εθνικής ομάδας, φτάνουμε στους 332.506 Ισλανδούς. Ετσι, απομένουν οι είκοσι τρεις (23) που έχουν επανδρώσει το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα της χώρας!
Πέρα από το «παραμύθι» των Ισλανδών που απολαμβάνουμε τούτες τις μέρες, υπάρχει κι ένα πιο παλιό, με το οποίο μεγάλωσαν γενιές και γενιές φιλάθλων. Εδώ και μισό αιώνα, κάθε μεγάλο τουρνουά αρχίζει με την πρόβλεψη πως «φέτος θα είναι η χρονιά της Αγγλίας». Το γεγονός οτι δεν ήταν ποτέ (η χρονιά της), για κάποιο παράξενο λόγο θεωρείται πάντα μια ασήμαντη λεπτομέρεια. Και καλά, οι Αγγλοι. Ας πούμε οτι τους αρέσει να εξιδανικεύουν την εκάστοτε ποδοσφαιρική εκδοχή του εαυτού τους. Τους «φτιάχνει», το να αυτο-αποκαλούνται φαβορί σε κάθε διοργάνωση. Αλλά, όλοι οι υπόλοιποι, γιατί «τσιμπάνε»;
Ιστορικώς, πάντως, είναι ανεξήγητο. Μόνο το 1996, που φιλοξένησαν το Euro, κατάφεραν να φτάσουν μέχρι τους ημιτελικούς. Εκτός Νησιού -overseas, που λένε- έχουν μια αντίστοιχη επιτυχία το… 1968, όταν ακόμη το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα διεξαγόταν με τέσσερις ομάδες. Αλλες τρεις φορές τερμάτισαν στην πέμπτη θέση. Τίποτε το φοβερό, σε αυτά τα εννέα (από τα 15) τουρνουά στα οποία συμετείχαν. Ο μοναδικός τους θρίαμβος είναι το Παγκόσμιο Κύπελλο που κατέκτησαν το 1966 στην πατρίδα τους. Εκτοτε… και διηγώντας τα να κλαις.
Στα δέκα τελευταία νοκ-άουτ παιχνίδια τους, σε Euro ή σε Μουντιάλ, οι Αγγλοι μετρούν μόλις δυο προκρίσεις: μια επί της Δανίας (2002) και μια επί του Ισημερινού (2006). Αλλά στο Euro δεν έχουν νικήσει ποτέ σε νοκ-άουτ ματς. Ακόμη κι όταν προκρίθηκαν. Για να βρει κάποιος μια νίκη τους κόντρα σε μεγάλο αντίπαλο, θα πρέπει να γυρίσει πολύ πίσω στον χρόνο.
Θεωρούνται -όχι αδίκως- μεγάλοι losers. Η γκάμα τους στους τρόπους με τους οποίους αποτυγχάνουν, είναι ανεξάντλητη. Συνήθως αυτοκτονούν. Αλλά, ακόμη κι όταν οι ίδιοι τα κάνουν όλα σωστά, κάποιο άλλο κακό θα βρεθεί να τους συμβεί. Για παράδειγμα, ένας διαιτητής που θα τους… σφάξει στο γόνατο. Οπως το 1986, με το «χέρι του Θεού». Οπως το 1998, που ο (Τσόλο) Σιμεόνε γκρέμισε τον Μπέκαμ, όμως την κόκκινη κάρτα την είδε το θύμα. Οπως το 2010, που δεν μέτρησε πεντακάθαρο γκολ του Λάμπαρντ εναντίον της Γερμανίας, αν και η μπάλα είχε περάσει ένα μέτρο τη γραμμή της εστίας του Νόιερ.
Είναι και πολύ… soft. Οπως παρατηρούν χαιρέκακα οι εχθροί τους και παραπονιούνται οι φίλοι τους, τι μπορεί να περιμένει κανείς από μια ομάδα που, όταν ο Μαραντόνα τής έβαλε γκολ με το χέρι, διαμαρτυρήθηκε λες και… το τσάι που τη σέρβιραν ήταν παγωμένο; Από μια ομάδα που έβλεπε τον Ντιέγκο να τους περνάει όλους, τον έναν μετά τον άλλον, αλλά δεν βρέθηκε κανένας να τον ξαπλώσει στο χορτάρι με ένα φάουλ; Αραγε, θα μπορούσε ποτέ ο Μαραντόνα να πετύχει το «γκολ του αιώνα» εναντίον των Ιταλών ή των Γερμανών; Μόνον οι Αγγλοι, ως τζέντλμεν που είναι, περιορίστηκαν στο να θαυμάζουν τις ντρίμπλες του. Που τους «σκότωσαν».
Εχουν ακόμη δυο «αιώνιες κατάρες» που τους καταδιώκουν στα διεθνή ποδοσφαιρικά ραντεβού. Η μια αφορά τη θέση κάτω από τα δοκάρια. Στο Μουντιάλ του 2002 ήταν ο Σίμαν. Στον αγώνα με τη Βραζιλία, ο Ροναλντίνιο τον είδε να στέκεται πολύ μακριά από την εστία του και τον «κρέμασε», με μία πανέξυπνη εκτέλεση φάουλ. Στα προκριματικά του Euro 2008 ήταν ο Πολ Ρόμπινσον και ο Σκοτ Κάρσον. Εξ αιτίας τους αποκλείστηκαν από την προκριματική φάση. Στον πρώτο αγώνα με την Κροατία, ο Ρόμπινσον πήγε να διώξει την μπάλα σε ένα συνηθισμένο γύρισμα του Γκάρι Νέβιλ και βρήκε… αέρα. Στον δεύτερο, πάλι με την Κροατία, ο Κάρσον δεν υπολόγισε σωστά ένα εύκολο σουτ του Κράνιτσαρ. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010, η μπάλα γλίστρησε μέσα από τα χέρια του Ρόμπερτ Γκριν. Τώρα είναι ο Χαρτ. Ο οποίος ευθύνεται, και για το γκολ του Μπέιλ -στο ματς με την Ουαλία- και για το δεύτερο χθεσινό των Ισλανδών.
Η άλλη «κατάρα» έχει να κάνει με τους προπονητές τους. Από τον πάγκο τους έχουν περάσει διάφοροι απίθανοι τύποι. Τελευταίος στη σειρά, ο Ρόι Χότζον. Παραιτήθηκε αμέσως μετά την ήττα, όμως έπρεπε να τον είχαν διώξει από το περασμένο Μουντιάλ, όταν απέτυχε να περάσει την εθνική ομάδα της Αγγλίας από τους ομίλους. Τον κράτησαν, και μάλιστα ως τον πιο ακριβοπληρωμένο τεχνικό στο φετινό Euro. Ακούγεται τρελό, ο Χότζον να εισπράττει περίπου 5 εκατ. ευρώ ετησίως, την ώρα που ο Γιόαχιμ Λεβ, ο οποίος πριν από δύο χρόνια σήκωσε το τρόπαιο του Μουντιάλ, παίρνει κάτι παραπάνω από 3 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Ο Χότζον δεν ήταν κάποιος τυχαίος. Πολύγλωσσος και κοσμοπολίτης, διετέλεσε -μεταξύ άλλων- μέλος της τεχνικής επιτροπής της UEFA και της FIFA. Αρα, σε θεωρητικό επίπεδο είναι απολύτως καταρτισμένος, ενώ διαθέτει και ευρύτερες γνώσεις: λογοτεχνίας, ζωγραφικής, ακόμη και οινοποιΐας. Τι να το κάνεις; Μια ζωή ενδιαφέρεται -κυρίως- να αποδείξει ότι σε όλα έχει δίκιο, και όλοι οι υπόλοιποι, άδικο. Ο εγωισμός του άφησε εκτός αγγλικής αποστολής τον πιο φορμαρισμένο μέσο της φετινής Premier League, τον εκπληκτικό Ντρίνκγουότερ της Λέστερ. Δεν τον κάλεσε, για να μη δικαιώσει τον αγγλικό Τύπο, που έγραφε οτι η ενδεκάδα πρέπει να ξεκινάει απ’ αυτόν. Η εμμονή του δεν τον άφησε να παρατάξει ούτε μια φορά την ομάδα του με επιθετικό «δίδυμο» τον Βάρντι και τον Κέιν. Επειδή φιλοδοξούσε να κάνει κάτι πιο δύσκολο από το αυτονόητο.
Για να μην μπούμε σε κουραστικές τεχνικές αναλύσεις, ο Χότζον τα θαλάσσωσε. Η θέση του ομοσπονδιακού τεχνικού της Αγγλίας, την οποία στο Νησί αποκαλούν «the impossible job» (η αδύνατη δουλειά), είναι πάλι… χήρα. Αραγε, τώρα οι Αγγλοι θα ρίξουν την περηφάνεια τους, αναζητώντας στην Ευρώπη τον κατάλληλο άνθρωπο, ή θα επιμείνουν να προσλαμβάνουν στην εθνική τους ομάδα συμπατριώτες τους, όταν οι σύλλογοί τους στρέφονται στους ξένους, ο ένας μετά τον άλλον;
Για τον Χότζον υπάρχει κι ένα ελαφρυντικό, το οποίο θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον διάδοχό του: το αγγλικό ποδόσφαιρο ξεχειλίζει από φερέλπιδες νέους και από αστέρες της μιας σεζόν, όμως υποφέρει από μεγάλη λειψανδρία στις ηλικίες (25-30) που κρίνουν τους αγώνες υψηλού επιπέδου. Αλλά, για ένα πράγμα να είστε βέβαιοι: «το 2018 θα είναι η χρονιά της Αγγλίας». Οπως πάντα…