Θεσσαλονίκη, απόγευμα Τρίτης, με τον τόπο να βράζει: 36,37 έδειχνε ο υδράργυρος, βάλε και την υγρασία δίπλα στη θάλασσα… Στις 6 επρόκειτο να αρχίσει ο αγώνας του Γκάρι Κασπάροφ με τέσσερα νέα κορίτσια, στον υπαίθριο χώρο του Δημαρχείου της πόλης και θα διαρκούσε έως τις 9. Λόγω ζέστης, η εκδήλωση μετατέθηκε για την Αίθουσα «Μανόλης Αναγνωστάκης».
Να σας πω την αμαρτία μου, πηγαίνοντας στην εκδήλωση αναρωτιόμουν εάν θα έχει κόσμο. Κι αυτό επειδή, μιλώντας λίγο νωρίτερα με κάποιο φίλο, μου ανέφερε το παράδειγμα δυο γνωστών του οι οποίοι δεν ήξεραν ποιος είναι ο Κασπάροφ, αν και θα όφειλαν, καθώς λόγω της δουλειάς τους έρχονται σε επαφή με υψηλούς προσκεκλημένους στη Θεσσαλονίκη. Η καρδιά μου πήγε στη θέση της όταν είδα σχεδόν γεμάτη την αίθουσα στις 6. Πληροφορηθήκαμε ότι ο διάσημος ρώσος σκακιστής και πολιτικός δεν έφτασε το μεσημέρι όπως είχε αρχικά προγραμματίσει, αλλά θα έφτανε γύρω στις 7, με αποτέλεσμα ο αγώνας να καθυστερήσει.
Το πιο εντυπωσιακό στην εκδήλωση ήταν ο μέσος όρος ηλικίας των παρευρισκομένων. Πρέπει να ήταν κάτω από τα 20 χρόνια! Κι αυτό επειδή είχε πάρα πολλά παιδιά. Μιλάμε για μικρά παιδιά, ακόμη και τεσσάρων, πέντε ή έξι ετών, τα οποία περίμεναν εκστασιασμένα να δουν τον Κασπάροφ. Χωρίς γκρίνιες και μουρμούρες, αλλά με τη χαρά της αναμονής να βρεθούν στον ίδιο χώρο με το ίνδαλμά τους. Μαμάδες, μπαμπάδες, νεαρά παιδιά, και μέσα σε όλον τον κόσμο ξεχώριζαν οι τέσσερις νεαρές κοπέλες που θα έπαιζαν σκάκι με τον πρωταθλητή: η Σταυρούλα Τσολακίδου, η Ελισάβετ Παπαθανασίου, η Κατερίνα Πάσογλου και η Ευαγγελία Μαστρακούλη.
Μιλώ με τη Σταυρούλα, η οποία λάμπει. Είναι 16 ετών, από την Καβάλα, και το 2015 βγήκε Παγκόσμια Πρωταθλήτρια στα κορίτσια κάτω των 15 ετών. Παίζει σκάκι από τα 8 της, ασχολείται με αυτό τρεις ώρες κάθε μέρα κι είναι ενθουσιασμένη που θα παίζει με τον Γκάρι Κασπάροφ, όπως κι οι άλλες κοπέλες. «Έχουμε λίγο άγχος, αλλά θα παίξουμε δυνατά και θα το χαρούμε!» λέει. Το σκάκι τη βοηθάει στη ζωή της, τη βοηθάει και στο σχολείο, στα μαθήματα. «Μας βοηθάει να αντιμετωπίζουμε και τις ήττες», θα μου πει αργότερα στο τηλέφωνο η Γερμανίδα μητέρα της.
Η «ψυχή» της διοργάνωσης είναι ο Γαβριήλ Μαστροβασίλης, γενικός γραμματέας της Ενωσης Σκακιστών Θεσσαλονίκης και σύμβουλος της Ομοσπονδίας, ανάμεσα σε πολλές ακόμη ιδιότητες αναφορικά με το σκάκι. «Σε όλη την Ελλάδα παίζουν αγωνιστικό σκάκι τουλάχιστον 10.000 άνθρωποι», λέει στο protagon. Ο ίδιος ασχολείται με αυτό εδώ και δεκαετίες, από τότε που άρχισαν να παίζουν τα παιδιά του. Ο ένας γιος του είναι ο κορυφαίος σκακιστής στην Ελλάδα κι ο άλλος είναι grand maitre. Εδώ και τρία χρόνια, η Ενωση έχει συνεργασία με το Ιδρυμα Γκάρι Κασπάροφ και το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το οποίο χρηματοδοτεί όλες τις δράσεις προώθησης του αθλήματος στα σχολεία και, φυσικά, την επίσκεψη του πρωταθλητή.
Η παρουσία του Κασπάροφ στη Θεσσαλονίκη γέννησε μια φρενίτιδα ανάμεσα στους σκακιστές της πόλης. «Δέχτηκα τουλάχιστον 200 τηλεφωνήματα από ανθρώπους που θέλουν να τον δουν, να φωτογραφηθούν μαζί του», μας λέει ο κ. Μαστροβασίλης. Οντως, ο κόσμος που έχει μαζευτεί στο δημαρχείο, έχει την έξαψη της συνάντησης με μια μοναδική προσωπικότητα. Η αναμονή συνεχίζεται, η ώρα περνά κι ο Κασπάροφ δεν φαίνεται. Στις στημένες σκακιέρες παίζουν παιδιά με δάσκαλο, ενώ όλοι συζητούν μεταξύ τους: «Εσύ πόσα χρόνια παίζεις;», «πόσων χρονών άρχισες;», «εσύ στον ΠΑΟΚ; Εγώ Καλαμαριά» και σχολιάζουν τις φωτογραφίες του Κασπάροφ που προβάλλονται στη μεγάλη οθόνη που έχει στηθεί. «Κοίτα, αυτή είναι η παρτίδα που έπαιξε στη Νέα Υόρκη», «εδώ είναι με τον Νακαμούρα», «α δες, εδώ με τον Γουέσλι Σο!».
Δίπλα μου κάθεται ο Βασίλης από τη Δράμα, 17 ετών, παίζει σκάκι εδώ και 10 χρόνια. Είναι πρόθυμος να μου εξηγήσει τα πάντα. Ο Κασπάροφ, λέει, συνήθως παίζει με 20-30 άτομα ταυτόχρονα, τώρα θα παίξει μόνο με τέσσερα. Αυτό λέγεται «σιμουλτανέ» και όταν ο Κασπάροφ παίζει σιμουλτανέ ζητά οι αντίπαλοί του να μην έχουν πάνω από 2.000 ELO. Τα ELO είναι οι μονάδες που δηλώνουν την απόδοση (και το επίπεδο) κάποιου παίκτη. Οταν σταμάτησε ο Κασπάροφ να παίζει αγωνιστικά σκάκι, είχε 2.812 ELO. Η Σταυρούλα, βέβαια, έχει 2.362 και είναι μόλις 16 ετών, είναι μια πρόκληση να παίξει μαζί της. Οι καλοί σκακιστές φτάνουν στο μάξιμουμ της απόδοσής τους στη δεκαετία των 20, μετά οι αντοχές μειώνονται, είναι δύσκολο να παίζει κάποιος μια παρτίδα ως και οκτώ ωρών. «Μόλις έρθει, θα στρώσει τα πιόνια, θα γυρίσει τα άλογα και τους αξιωματικούς», μου λέει, καθώς τον έχει μελετήσει καλά.
Στη συζήτηση μπαίνουν και ο Κωνσταντίνος, 13 ετών και ο αδελφός του Στάθης που δεν έχει κλείσει ακόμη τα 8 αλλά τα ξέρει όλα. Γουρλώνει τα μάτια του όταν μιλάμε για τον Μπόμπι Φίσσερ, για «τον Νακαμούρα με τα μούρα», τον Καρουάνα και τα ELO. Η μαμά τους είναι πολύ χαρούμενη που τα παιδιά της είναι τόσο παθιασμένα με το σκάκι. Συναντώ φίλους που έχουν φέρει τα δικά τους (πολύ μικρά) παιδιά και ρωτώ το κίνητρο για να ασχοληθούν με το άθλημα: για να αναπτύξουν το μυαλό τους, για να συμμαζέψουν τη σκέψη τους, επειδή το είδαν και τους άρεσε, επειδή τους το έμαθε ο δάσκαλος στο σχολείο. Πραγματικά εντυπωσιάζομαι από την έξαψη και τη λάμψη στα μάτια τους όταν μιλούν για το σκάκι.
Η ώρα περνά, κοντεύουμε τις τρεις ώρες αναμονής! Κανονικά, γύρω στις 9 θα τελείωνε η εκδήλωση, κι ακόμη δεν έχει αρχίσει. Οι καινούργιοι μου φίλοι δεν τολμούν να σηκωθούν από τη θέση τους να παν στο κυλικείο ή στην τουαλέτα, διότι φοβούνται μήπως έρθει εκείνη τη στιγμή ακριβώς ο Κασπάροφ. Στις 9 παρά 10, κάνει την εμφάνισή του. Μπαίνει στη αίθουσα καταχειροκροτούμενος. Φορά μπλε σακάκι, μπεζ παντελόνι, γαλάζιο πουκάμισο. Ο κόσμος συνωστίζεται για να τον φωτογραφήσει. Δεν λέει κουβέντα. Στρώνει τα πιόνια, όπως είχε προβλέψει ο Βασίλης. Πιάνει το πηγούνι. Σκύβει, πηγαίνει από σκακιέρα σε σκακιέρα, μελετάει τις αντιπάλους του, μορφάζει, κάνει την κίνηση. «Επέλεξε περίεργα ανοίγματα», παρατηρεί ο Βασίλης. «Θα βγει σε σημεία που γνωρίζει καλά, αλλά άνοιξε ασυνήθιστα. Είναι, πάντως, πολύ επιβλητικός!» αποφαίνεται.
Πραγματικά. Oλες οι κουβέντες σταμάτησαν μόλις άρχισε ο αγώνας. Τα παιδιά κρατούσαν την ανάσα τους, όλοι ένιωθαν ότι ζουν μεγάλες στιγμές για το αγαπημένο τους άθλημα στη Θεσσαλονίκη. Οι κοπέλες σημείωναν, έπαιζαν προσεκτικά, είχαν πλήρη συναίσθηση με ποιον τα έχουν βάλει. Εκείνος δεν έλεγε κουβέντα! Ακόμη και όταν του έφερναν νερό, απλώς κουνούσε το κεφάλι του. Κέρδισε τις τρεις κοπέλες και στο τέλος έμεινε μόνος με τη Σταυρούλα. Τότε σήκωσε το κεφάλι, απευθύνθηκε στο ακροατήριο και έκανε μια μικρή ανάλυση της παρτίδας. Ο κόσμος εκστασιάστηκε. Όταν τελείωσε η παρτίδα, λίγο μετά τις 11, καταχειροκροτήθηκε ξανά, και πήρε θέση στο τραπέζι για να υπογράψει αυτόγραφα. Φυσικά όλοι ήθελαν να βγουν φωτογραφία μαζί του, αλλά δεν τους έκανε το χατίρι, θα έπρεπε να μείνει εκεί όλη τη νύχτα για να το καταφέρει αυτό…