Το 15ο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου που αρχίζει απόψε (Παρασκευή) στο Παρίσι, με την οικοδέσποινα Γαλλία να υποδέχεται τη Ρουμανία (22.00, ΕΡΤ1), θα είναι αλλιώτικο από τα προηγούμενα. Πιο χορταστικό, με 51 ματς (20 περισσότερα απ’ όσα στο Euro 2012) καθώς οι φιναλίστ αυξήθηκαν, από 16 σε 24. Πιο πλούσιο, αφού τα έσοδά του -μόνο από χορηγίες και διαφημιστικές πηγές- θα φτάσουν τα 807 εκατ. ευρώ. Πιο γενναιόδωρο, με την UEFA να διανέμει στις 24 εθνικές ομάδες -συνολικά- 301 εκατ. ευρώ. Πιο λαμπερό, με την αξία των 552 παικτών του τουρνουά να εκτιμάται αθροιστικά στα 2,8 δισ. ευρώ. Αλλά και πιο τρομαγμένο παρά ποτέ.
«Δεν φοβάσαι;». Αυτές οι δυο λέξεις επαναλαμβάνονται διαρκώς, σε όλες τις γλώσσες της Ευρώπης, στις δέκα γαλλικές πόλεις που θα φιλοξενήσουν τη διοργάνωση έως τις 10 Ιουλίου. Ακόμη κι αν κάποιος θέλει να ξεχάσει την απειλή της τρομοκρατίας, δεν τον αφήνουν οι ήχοι και οι εικόνες γύρω του. Για πρώτη φορά σε μεγάλη ποδοσφαιρική γιορτή -Euro ή Μουντιάλ- δεν είναι τα τραγούδια και τα συνθήματα των οπαδών, το πρώτο πράγμα που ακούγεται στους δρόμους. Είναι οι σειρήνες και ο θόρυβος των ελικοπτέρων που κρύβουν τον ουρανό. Το πολύχρωμο σκηνικό των φιλάθλων που κυκλοφορούν με τις φανέλες, τα κασκόλ και τις σημαίες της πατρίδας τους, ξαφνικά «μαυρίζει» από τις στολές των δεκάδων χιλιάδων ανδρών ασφαλείας που περιπολούν συνεχώς, κι από τους ελεύθερους σκοπευτές στις στέγες.
Η χθεσινή συναυλία του διάσημου dj David Guetta (στον οποίο ανήκει το soundtrack του Euro 2016), στη «ζώνη οπαδών» που βρίσκεται στα πόδια του Πύργου του Αϊφελ, ήταν χαρακτηριστική της ταλαιπωρίας που περιμένει τους επισκέπτες του Euro μέσα στον επόμενο μήνα. Ο χρόνος αναμονής για κάθε έναν από τους 85.000 θεατές της, που έπρεπε να ελεγχθούν προτού πάρουν τις θέσεις τους, έφτασε τη μισή ώρα.
Αυτές οι «fan zones», δηλαδή οι οργανωμένοι χώροι στους οποίους θα μεταδίδοναι -σε γιγαντοοθόνες- τα παιχνίδια του Euro, είναι ο μεγαλύτερος εφιάλτης των υπευθύνων ασφαλείας. Οκτώ εκατομμύρια οπαδοί αναμένεται να περάσουν από εκεί. Τρεις φορές περισσότεροι απ’ όσους θα παρακολουθήσουν -συνολικά- τα ματς στα γήπεδα. Πώς να ελέγξεις τόσο κόσμο σε μια τόσο μεγάλη έκταση; Πώς να εκμηδενίσεις το ρίσκο; Ο αστυνομικός διευθυντής, Μισέλ Σαντό, είχε εισηγηθεί, οι γιγαντοοθόνες να παραμείνουν κλειστές. Τουλάχιστον στο Παρίσι. Η πρότασή του δεν εισακούστηκε. Θα επενεξεταστεί μόνον εφόσον υπάρξει συγκεκριμένη απειλή.
Αλλά και στα γήπεδα, η κατάσταση δεν θα είναι καλύτερη. Ο τελικός Κυπέλλου Γαλλίας (Παρί Σεν Ζερμέν – Μαρσέιγ), πριν από δυο εβδομάδες, προκάλεσε έντονο προβληματισμό. Παρά τον δίμετρο φράχτη που περιβάλλει το στάδιο όπου διεξήχθη ο αγώνας, και τους εξονυχιστικούς ελέγχους των περίπου 80.000 θεατών, κάποιοι κατάφεραν να περάσουν στο Σταντ ντε Φρανς κροτίδες, κράνη και καπνογόνα. Οπως ανακάλυψε αργότερα η αστυνομία, τα απαγορευμένα αντικείμενα ήταν κρυμμένα στα πιο απίθανα σημεία. Ακόμη και μέσα σε σάντουϊτς…
Πολύ πιο άνετα -και ήρεμα- θα απολαύσουν αυτό το Euro οι «φίλαθλοι του καναπέ». Οι αγώνες θα μεταδοθούν live σε 230 χώρες, και οι απανταχού ποδοσφαιρόφιλοι θα παρακολουθήσουν (τουλάχιστον) 76 ώρες μπάλας, χωρίς να υπολογίζονται παρατάσεις και πέναλτι. Κάθε μέρα -στην πρώτη φάση- θα διεξάγονται τρία παιχνίδια (16:00, 19:00 και 22:00 ώρα Ελλάδος), με τους νοκ-άουτ αγώνες να αρχίζουν στις 25 Ιουνίου.
Οι 24 ομάδες έχουν χωριστεί σε έξι γκρουπ. Από κάθε όμιλο προκρίνονται οι δύο πρώτες, καθώς και οι τέσσερις καλύτερες τρίτες, ώστε να συμπληρωθεί η δεκαεξάδα της επόμενης φάσης. Η Εθνική μας, δυστυχώς, δεν τα κατάφερε. Σημαντικές απουσίες θεωρούνται αυτές της κατόχου του τροπαίου του 1988, Ολλανδίας, και της νικήτριας του Euro 1992, Δανίας. Θα γνωρίσουμε, όμως, τέσσερις «πρωτάρες»: την Αλβανία, η οποία θα αγωνιστεί για πρώτη φορά σε τελική φάση μεγάλης διοργάνωσης σε επίπεδο Ανδρών, την Ουαλία, τη Βόρειο Ιρλανδία και την Ισλανδία των 329.000 κατοίκων, το μικρότερο -σε πληθυσμό- ευρωπαϊκό κράτος που συμμετέχει σε Euro καταρρίπτοντας το ρεκόρ της Λετονίας (2.000.000 κάτοικοι).
Το φετινό είναι το πλουσιότερο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου όλων των εποχών. Η UEFA θα διανείμει στις 24 εθνικές ομάδες συνολικά 301 εκατομμύρια ευρώ, αναλόγως και με τις επιδόσεις τους. Κάθε νίκη στους ομίλους πληρώνεται με ένα εκατ. ευρώ, και η ισοπαλία με 500.000 ευρώ. Η πρόκριση στους «16» αξίζει 1,5 εκατ. ευρώ, στους προημιτελικούς 2,5 εκατ., στους ημιτελικούς 4 εκατ. και στον τελικό 5 εκατ. ευρώ για τη φιναλίστ και 8 εκατ. ευρώ για τη νικήτρια. Δηλαδή, η ομάδα που θα κατακτήσει το τρόπαιο θα εισπράξει έως 27 εκατ. ευρώ (εφόσον έχει νικήσει σε όλα τα παιχνίδια της φάσης των ομίλων). Τα μπόνους είναι αυξημένα κατά 50% σε σχέση με την προηγούμενη διοργάνωση, κι έχουν εξισωθεί με εκείνα του Μουντιάλ. Επιπλέον, οκτώ εκατομμύρια ευρώ έλαβε κάθε ποδοσφαιρική ομοσπονδία για την πρόκριση της εθνικής ομάδας της στην τελική φάση του Euro 2016.
Αυτή η γενναιοδωρία οφείλεται στην αντιστοίχως μεγάλη αύξηση των εσόδων της UEFA από χορηγίες και εμπορική εκμετάλλευση των αγώνων του Euro. Χάρη στους μεγάλους χορηγούς (Adidas, Carlsberg, Coca-Cola, Continental, Hisense, Hyundai-Kia, McDonald’s, Orange. SOCAR και Turkish Airlines), αλλά και δεκάδες άλλες εταιρείες που θέλησαν να διαφημιστούν στα γήπεδα. Αυτό εξηγεί και το γιατί εγκαταλείφθηκε τόσο εύκολα η αρχική ιδέα, κάποια ματς να διεξαχθούν χωρίς θεατές για λόγους ασφαλείας.
Το πιο φθηνό εισιτήριο που κυκλοφορεί στο Euro 2016 κοστίζει 25 ευρώ, και η UEFA έθεσε προς διάθεση 250.000 κομμάτια σε αυτήν την τιμή. Τα πιο ακριβά εισιτήρια τιμώνται προς 600 ευρώ (για το αποψινό, εναρκτήριο ματς) και 900 ευρώ (για τον τελικό της 10ης Ιουλίου).
Φέτος θα δούμε και πολλά νέα «αστέρια». Συνολικά εννέα ποδοσφαιριστές θα βρεθούν στα γήπεδα της Γαλλίας, χωρίς ακόμη να έχουν κλείσει τα 20 τους χρόνια. Τέσσερις απ’ αυτούς αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής. Ο Μάρκους Ράσφορντ (Αγγλία), ο οποίος στα 19 του έγινε ο νεότερος άγγλος που σκόραρε στο ντεμπούτο του με την εθνική ομάδα. Ο Κίνγκσλεϊ Κομάν (Γαλλία), που παίζει δανεικός στην Μπάγερν Μονάχου και ο Γκουαρντιόλα του έδωσε φέτος πολλά παιχνίδια. Ο Ρενάτο Σάντσες (Πορτογαλία), ο οποίος στα 19 του ανάγκασε την Μπάγερν να δαπανήσει για χάρη του 35 εκατομμύρια ευρώ (συν 45 εκατ. μπόνους) και να τον κάνει τον πιο ακριβοπληρωμένο πορτογάλο σε αυτή την ηλικία. Θα γίνει, επίσης, ο νεώτερος πορτογάλος ποδοσφαιριστής που αγωνίστηκε σε μεγάλη διοργάνωση, σπάζοντας το ρεκόρ του Κριστιάνο Ρονάλντο (στο Euro 2004). Ο Μπριλ Εμπολό (Ελβετία), που υπέγραψε το πρώτο του επαγγελματικό συμβόλαιο -στη Βασιλεία- λίγες εβδομάδες αφότου έκλεισε τα 16 του χρόνια και, τον Μάρτιο του 2015, σε ηλικία 18 ετών, έκανε το ντεμπούτο του με την εθνική ομάδα Ανδρών της Ελβετίας.
Θα δούμε και νέους κανονισμούς:
– Πλέον, ο αμυντικός ο οποίος ανατρέπει επιτιθέμενο σε προφανή θέση για γκολ, θα αποβάλλεται με απευθείας κόκκινη κάρτα μόνον αν ο διαιτητής θεωρήσει πως αποκλειστικός σκοπός του ήταν να ανατρέψει τον αντίπαλο – και όχι να προσπαθήσει να τον ανακόψει νόμιμα.
– Οι παίκτες που βρίσκονται τραυματισμένοι στο χορτάρι, δεν θα χρειάζεται να μεταφερθούν εκτός αγωνιστικού χώρου, εφόσον ο παίκτης που έκανε το φάουλ δεν αντικρίζει κίτρινη κάρτα.
– Η εκτέλεση των πέναλτι θα είναι πιο αυστηρή. Αν ο εκτελεστής σταματήσει εντελώς τον βηματισμό του προς την μπάλα ή αν ξαφνικά εκτελέσει κάποιος άλλος το πέναλτι, ο διαιτητής θα σφυρίζει φάουλ υπερ της αντίπαλης ομάδας. Πιο αυστηρά είναι τα μέτρα και για τον τερματοφύλακα, αν κινηθεί πρόωρα εκτός γραμμής τέρματος.
– Ο διαιτητής θα έχει το δικαίωμα να σταματήσει το παιχνίδι προκειμένου οι ποδοσφαιριστές να δροσιστούν. Και θα κρατά παραπάνω έξτρα χρόνο στο τέλος του αγώνα.
– Μια από τις πιο περίεργες αλλαγές αφορά την αποβολή παίκτη προτού καν αρχίσει μια αναμέτρηση. Ο διαιτητής μπορεί να αποβάλει τον ποδοσφαιριστή, όμως τότε ο προπονητής θα έχει δικαίωμα να προχωρήσει σε αντικατάστασή του – και η ομάδα του θα ξεκινήσει με 11 ποδοσφαιριστές.
– Σε όλα τα ματς του Euro 2016 θα ισχύσει η goal line technology (η τεχνολογία που επιβεβαιώνει αν η μπάλα πέρασε ολόκληρη τη γραμμή τέρματος).
Ανάμεσα στους 18 διαιτητές που θα σφυρίξουν στην τελική φάση του Euro 2016, δεν βρίσκεται κάποιος έλληνας. Μόνο ως τέταρτο θα έχουμε έναν -τον Τάσο Σιδηρόπουλο- ο οποίος, μάλιστα, ορίστηκε στο αυριανό (Σάββατο) παιχνίδι Αγγλίας – Ρωσίας, με ρέφερι τον διάσημο ιταλό Νίκολα Ριτσόλι.
Απόψε, στο εναρκτήριο ματς, ένα από τα τρία μεγάλα φαβορί, η Γαλλία (τα άλλα δυο είναι η Γερμανία και η Ισπανία) αντιμετωπίζει τη Ρουμανία. Ο απογοητευμένος γαλλικός λαός δεν περιμένει από τους «Τρικολόρ» τίποτε λιγότερο από το τρόπαιο. Τα είπε όλα η L’ Equipe με μία λέξη στο χθεσινό πρωτοσέλιδό της: «Favoris»! Αυτή η υποχρέωση για επιτυχία θα είναι ο πιο δύσκολος αντίπαλος για τους 23 παίκτες του Ντεσάν. Οπως συμβαίνει, λίγο – πολύ, με όλες τις οικοδέσποινες. Από το 1988, μόνο μια -το Βέλγιο, το 2000- κατάφερε να πάρει τη νίκη στο πρώτο παιχνίδι του τουρνουά.
Οι Γάλλοι θα έχουν και ένα επιπλέον φορτίο: να νικήσουν για να αλλάξουν την (πολιτική) ατζέντα. Βλέπετε το Euro 2016 ξεκινά και εν μέσω απεργιών. Και η θλιβερή εικόνα των βουνών σκουπιδιών που έχουν υψωθεί ακόμα και στην καρδιά του Παρισιού μπορεί μόνο να κρυφτεί με χιλιάδες Παριζιάνους να πανηγυρίζουν θριάμβους. «Η γιορτή του ποδοσφαίρου έχει ήδη χαλάσει» παραδέχθηκε την Παρασκευή ο Ζακ Λαμπέρ, πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του Euro 2016. Λογικό… Και μπορεί να διορθωθεί μόνο αν οι Γάλλοι το γιορτάσουν. Μπορεί…
Ο αγώνας της πρεμιέρας θα διεξαχθεί στο Σταντ ντε Φρανς, το μεγαλύτερο γήπεδο που θα φιλοξενήσει αγώνα του Euro 2016 (και τον τελικό), με χωρητικότητα 81.338 θεατών. Πριν αρχίσει το ματς, θα υπάρξει μια μικρή γιορτή, με κεντρικά πρόσωπα τον David Guetta και τη 18χρονη τραγουδίστρια Zara Larsson, από τη Σουηδία. Στο τελετουργικό θα συμμετάσχουν 550 performers 16 έως 58 ετών, 200 άνθρωποι staff από 36 διαφορετικές χώρες, 100 leaders στις κερκίδες για να οργανώσουν τις χορογραφίες, 40 παιδιά για τη σχολική ορχήστρα, 70 μουσικοί από την εθνική μπάντα της Γαλλίας, και 68 make up artists.
Θα είναι εκεί και η μασκότ του τουρνουά, ο Super Victor. Ενα παιδί σούπερ ήρωας, που η κάπα του, τα παπούτσια και η μπάλα τού χαρίζουν υπερδυνάμεις. Σχεδόν 110.000 άνθρωποι ψήφισαν στο Διαδίκτυο για το όνομά του. Το 48% προτίμησε το Victor, που παραπέμπει στη νίκη (victory). Οι άλλες επιλογές ήταν το Γκολίξ (συνδυασμός του γκολ και του Αστερίξ) και το Ντριμπλού (συνδυασμός του ντρίμπλα και του Ζιζού). Φτωχή έμπνευση. Από τα δίδυμα αγοράκια Σλάβεκ και Σλάβκο (στο Euro της Ουκρανίας και της Πολωνίας το 2012), περάσαμε στο… μοναχοπαίδι των Γάλλων.
Θα υπάρχει, όμως, μία ενδιαφέρουσα καινοτομία: το μνημείο – σύμβολο του Παρισιού, ο Πύργος του Αϊφελ, θα φωτίζεται κάθε βράδυ με τα χρώματα της πιο δημοφιλούς ομάδας στα scocial media, εκείνη την ημέρα. Γαλλική εταιρεία τηλεπικοινωνιών θα καταγράφει τη δραστηριότητα στο Facebook, το Twitter και το Instagram, από τις 12 το μεσημέρι έως τις 9 το βράδυ, και στη συνέχεια -μέχρι τα μεσάνυχτα- ο Πύργος θα φέγγει προς τιμήν της.
Το Euro 2016 αρχίζει. Με φόβο και πάθος. Που έχουν μυρωδιά. Σκουπιδιών…