Ο Σαντίκ Χαν είναι ο νέος δήμαρχος του Λονδίνου. Οι κάτοικοι της αγγλικής πρωτεύουσας έριξαν την ψήφο τους την Πέμπτη, αλλά η διαδικασία καταμέτρησης διήρκεσε μέχρι αργά το απόγευμα της Παρασκευής. Κάθε λεπτό που περνούσε, ωστόσο, επιβεβαίωνε ότι ανάμεσα στους δύο υποψηφίους θα επικρατούσε ο βουλευτής του Εργατικού Κόμματος, Χαν. Και ότι ο ίδιος θα γινόταν -σε μία… αντιστοιχία – επιτρέψτε μας- με τον Μπαράκ Ομπάμα, που υπήρξε ο πρώτος αφροαμερικανός πρόεδρος των ΗΠΑ- ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος σε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα.
Μάλιστα, πριν καν ανακοινωθούν επισήμως τα αποτελέσματα, τα μέλη του Εργατικού Κόμματος χαμογελούσαν. Η πρώτη καταμέτρηση ψήφων έδωσε 46% στον 45χρονο Χαν και ένα προβάδισμα εννιά μονάδων μπροστά από τον ανθυποψήφιό του, Ζακ Γκόλντσμιθ. Καθώς ήταν μαθηματικά αδύνατο να αλλάξουν τα αποτελέσματα, ο Χαν δεχόταν ήδη συγχαρητήρια. Στο Twitter έδωσαν τις ευχές τους ο αρχηγός του Εργατικού Κόμματος, Τζέρεμι Κόρμπιν, ο πρώην αρχηγός των Εργατικών Εντ Μίλιμπαντ, μέχρι και ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Μπιλ ντε Μπλάζιο.
Η πρωτεύουσα που ανέδειξε τον πρώτο μουσουλμάνο δήμαρχο δεν είναι οποιαδήποτε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Το Λονδίνο είναι μία πόλη όπου δοκιμάζονται (δεν θριαμβεύουν πάντα) οι έννοιες της ταυτότητας, της μετανάστευσης και της ενσωμάτωσης. Κατ’ αυτήν την έννοια, ο Χαν είναι ο ιδανικός άνθρωπος για να παραλάβει τη σκυτάλη από τον υπερβολικά Αγγλο Μπόρις Τζόνσον. Οχι γιατί είναι μουσουλμάνος, πακιστανικής καταγωγής. Αλλά γιατί δοκιμάζει ανοιχτά και ο ίδιος την έννοια της δικής του ταυτότητας. «Είμαι Λονδρέζος, Ευρωπαίος, Αγγλος, ασιατικής καταγωγής, πακιστανικής κληρονομιάς, πιστός της ισλαμικής θρησκείας, πατέρας, σύζυγος», έχει δηλώσει σε συνέντευξη στους New York Times.
Φυσικά ό, τι και να λέει ο ίδιος, για τους πολιτικούς του αντιπάλους ο Χαν ήταν μόνο μουσουλμάνος και μάλιστα συνδεδεμένος με εξτρεμιστικές τάσεις και κακές παρέες. Αλλά το δηλητήριο που έχυσε ο ανθυποψήφιός του, Γκόλντσμιθ, καθώς και ο πρωθυπουργός της χώρας, Ντέιβιντ Κάμερον, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας που έληξε όταν άνοιξαν οι κάλπες, τα ξημερώματα της Πέμπτης, δεν πέρασε στους Λονδρέζους.
Νίκησε ο Εργατικός έναντι του Συντηρητικού. Ο γιος ενός οδηγού και μίας ράφτρας, και όχι ο γόνος της αγγλικής αριστοκρατίας. Ο πολιτικός που έχει εργαστεί ως δικηγόρος υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όχι ο πρώην διευθυντής του περιοδικού The Ecologist. Η εκλογή του 45χρονου Χαν στη δημαρχία του Λονδίνου αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν αναλογιστεί κανείς το πολιτικό σύστημα της Βρετανίας. Οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου δεν έχουν λόγο στην επιλογή βουλευτών και άρα υπουργών της κυβέρνησης ούτε στην ψήφιση μελών της βουλής των Λόρδων -και ας μη μιλήσουμε για τον βασιλικό θρόνο. Ψηφίζουν, όμως, από το 1997, άμεσα για δήμαρχο και δημοτικούς συμβούλους. Ο δήμαρχος του Λονδίνου, λοιπόν, έχει έναν λόγο παραπάνω να επικαλεστεί την εντολή του λαού και να επηρεάσει κατ’ αυτόν τον τρόπο το πολιτικό πεδίο στη χώρα -όπως επιχειρεί να κάνει αυτές τις μέρες ο απερχόμενος Τζόνσον, στηρίζοντας το «Brexit».
Σε αυτή τη θέση, λοιπόν, βρέθηκε για πρώτη φορά, ένας μουσουλμάνος, γιος μεταναστών -έφυγαν από την Ινδία τη δεκαετία του 1940, όταν διαιρέθηκε το κράτος στο Πακιστάν και την Ινδική Δημοκρατία. Ο Χαν μεγάλωσε με επτά αδέρφια σε μία μια εργατική πολυκατοικία σε ένα τελείως διαφορετικό Λονδίνο. «Ξέραμε ότι το ενοίκιο εκεί δεν θα αυξανόταν ξαφνικά, ενώ σήμερα ένας οδηγός είναι υποχρεωμένος να μετακομίζει κάθε χρόνο εξαιτίας των συνεχών αυξήσεων των ενοικίων», δήλωσε ο ίδιος πρόσφατα. Γι’ αυτό και στις προεκλογικές του δεσμεύσεις έδωσε προτεραιότητα στο ζήτημα της στέγασης και στα μέσα μαζικής μεταφοράς, με λίγα λόγια στην ακριβή ζωή της πρωτεύουσας. Αλλά αυτό που τον ενδιέφερε ήταν να περάσει ένα μήνυμα πολυπολιτισμικότητας και κοινωνικής ισότητας.
Αλλωστε, μιλάμε για έναν άνθρωπο ο οποίος ύστερα από τις σπουδές του στα νομικά αποφάσισε να ασχοληθεί με τα ανθρώπινα δικαιώματα, αναλαμβάνοντας υποθέσεις φυλετικής διάκρισης –ναι, υπάρχουν στο Λονδίνο- και περιπτώσεις βίαιης συμπεριφοράς αστυνομικών. Και η πολιτική καριέρα πώς προέκυψε; «Δεν μελέτησα την πολιτική θεωρία στα βιβλία. Την έμαθα ζώντας την», έχει δηλώσει ο Χαν ο οποίος εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής το 2005 και διορίστηκε υπουργός το 2009 στη σύντομη κυβέρνηση του Γκόρντον Μπράουν. «Οταν εκλέχθηκα βουλευτής, συνάντησα τον Τόνι Μπλερ και τον Γκόρντον Μπράουν. Αλλά δεν ένιωσα κανενός είδους δέος. Οταν, όμως, συνάντησα τον Νιλ Κίνοκ (ιστορικός ηγέτης του Εργατικού Κόμματος), δεν κατάφερα να αρθρώσω κουβέντα», έχει περιγράψει ο ίδιος για τις πολιτικές του προτιμήσεις.
Στην προεκλογική του εκστρατεία, όμως, δεν δοκιμάστηκαν οι πολιτικές του πεποιθήσεις. Οπως ήταν, μάλλον, αναμενόμενο, το κλίμα προς το τέλος έγινε τοξικό. Στην πολιτική αντιπαράθεση βρήκε θέση η θρησκεία του Χαν, η καταγωγή του και οι παρέες του. Τον Απρίλιο ο Γκόλντσμιθ κατηγόρησε τον πολιτικό του αντίπαλο ότι «δίνει βήμα, οξυγόνο και κάλυψη» σε μουσουλμάνους εξτρεμιστές. Και ο Κάμερον ανέλαβε να εξηγήσει τι εννοούσε ο συντηρητικός υποψήφιος από το βήμα της βουλής των Κοινοτήτων. «Το επίτιμο πρόσωπο του Τούτινγκ (η εκλογική περιφέρεια του Χαν) έχει εμφανιστεί εννέα φορές με τον Σουλειμάν Γκάνι (αυτός είναι εξτρεμιστής ιμάμης που δραστηριοποιείται στο Τούτινγκ, το οποίο βρίσκεται στο νότιο Λονδίνο), και αυτός ο άνθρωπος στηρίζει το ISIS!», είχε δηλώσει ο βρετανός πρωθυπουργός, συνδέοντας λίγο πολύ τον υποψήφιο για τη δημαρχία με την τρομοκρατική οργάνωση.
Ειπώθηκαν πολλά σε αυτό το ύφος. Ο Χαν μίλησε στην καρδιά των Λονδρέζων γιατί δεν υιοθέτησε τον ίδιο επιθετικό. «Αυτή η προσέγγιση, η προσπάθεια να χωρίσεις κοινότητες, να αντιστρέψεις τη μία κατά της άλλης, ταιριάζει περισσότερο στον Ντόναλντ Τραμπ και δεν νομίζω ότι θα δουλέψει στο Λονδίνο», είχε σωστά προβλέψει ο ίδιος. Είχε επίσης πει ότι οι πολιτικοί δεν μπορούν να κάνουν τίποτε εάν δεν κερδίσουν τις εκλογές. «Οι ηρωικές ήττες δεν μου λένε και πολλά».