Τι ωθεί έναν έλληνα φοιτητή να κανει τη μία ή την άλλη επιλογή αφού ολοκληρώσει τις σπουδές του; Κάποιοι θα ήθελαν να βγουν απευθείας στην αγορά εργασίας, αν δεν το ‘χουν ήδη κάνει όντας προπτυχιακοί φοιτητές. Κάποιοι άλλοι θέλουν οπωσδήποτε να ζήσουν την εμπειρία του εξωτερικού, άλλοι πάλι εξαναγκάζονται λόγω των συνθηκών. Πάντως, όποιος έχει τη δυνατότητα και την αντίστοιχη περιέργεια ταξιδεύει σε κάποια άλλη χώρα για μεταπτυχιακές σπουδές. Αν κερδίσει και μία υποτροφία που να του εξασφαλίζει τα δίδακτρα και τα κόστη διαμονής, ακόμα καλύτερα. Κι ύστερα; Ποιος επιστρέφει στην Ελλάδα;
Τρεις φοιτητές που κέρδισαν υποτροφία για ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα σε μία ευρωπαϊκή χώρα από τον όμιλο των Ελληνικών Πετρελαίων μιλούν στο Protagon για τις σπουδές και τη ζωή τους στο εξωτερικό και τις σκέψεις τους για τα επόμενα βήματά τους.
Αθηνά Βούλγαρη – Πρώτα σπουδές, μετά startup
Η Αθηνά, ακόμη και μέσα από την οθόνη ενός υπολογιστή, εκπέμπει μία ακτινοβολία αισιοδοξίας. Μας δείχνει τον γαλάζιο ουρανό της Ζυρίχης ενθουσιασμένη. Η ζωή στην μικρή ελβετική πόλη είναι ευχάριστη και σε αυτό το κλίμα πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας έχει βρει τις συνθήκες που ταιριάζουν στον υπερδραστήριο εαυτό της, ή σε αυτό που αποκαλούμε επιχειρηματικό πνεύμα.
Ηδη, σε ηλικία 23 ετών, αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στο τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών το 2014, συνεργάστηκε με δύο συμφοιτητές της για να φτιάξουν μία startup. Ανέπτυξαν μία εργασία που προετοίμασαν στο πλαίσιο των σπουδών τους για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα και κατέθεσαν την πρότασή τους για συγκεκριμένες κατηγορίες μετακινήσεων στην Αθήνα, στο πρόγραμμα για την ενίσχυση νεανικής επιχειρηματικότητας της Eurobank, το EGG. Πέρασαν ανάμεσα σε άλλες 19 ομάδες. Ενισχύθηκαν με τις υποδομές που παρείχε το πρόγραμμα και με το κατάλληλο Consulting, επικοινώνησαν με τη BMW που ήδη έχει δύο ηλεκτρικά αυτοκίνητα στην Ελλάδα και ήρθαν σε επαφή με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς και τη ΔΕΗ γιατί η αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων απαιτεί την εγκατάσταση σταθμών φόρτισης αυτοκινήτων. Το πρόβλημα ήταν ότι στην Ελλάδα δεν έχει θεσπιστεί το απαραίτητο νομοθετικό πλαίσιο, και εκεί σκάλωσε το εγχείρημά τους.
«Οταν είσαι μία startup δεν έχεις την ευχέρεια να παρακολουθείς την αγορά και να περιμένεις να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες, καθώς χρειάζεσαι πόρους για να συνεχίσεις να υπάρχεις», μας εξηγεί η ίδια. Ετσι αποφάσισε ό, τι αποφασίζουν οι περισσότεροι φοιτητές 24 ετών που έχουν τη δυνατότητα, να ζήσει την εμπειρία του εξωτερικού μέσα από τις μεταπτυχιακές σπουδές. Δεν βρίσκεται εκεί, στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (ETH), μόνο για το πτυχίο, ούτε κυνηγάει αποκλειστικά τους καλύτερους βαθμούς. «Αισθάνομαι ότι πέρα από το διάβασμα πρέπει να κάνεις κάτι δημιουργικό, να τοποθετείς κάπου τη γνώση που λαμβάνεις», λέει. Γι’ αυτό και, παράλληλα με τις σπουδές, εργάζεται ως βοηθός (student assistant) σε ένα εργαστήριο που αναλύει τα δεδομένα κινητών τηλεφώνων με άξονα την ιδιωτικότητα των καταναλωτών –κάτι τέτοιο μαθαίνουμε ότι σκέφτεται για τη διπλωματική της, εκτός αν προκύψει στην πορεία κάποιο άλλο ενδιαφέρον.
Ασφαλώς η υποτροφία που κέρδισε από τα Ελληνικά Πετρέλαια, η οποία της εξασφαλίζει τα δίδακτρα του προγράμματος (2.000ευρώ ανά έτος) και τα κόστη διαμονής τής δίνει μία αίσθηση ηρεμίας, δεν ανησυχεί ότι επιβαρύνει τους γονείς της οι οποίοι έχουν βγει στη σύνταξη. Ωστόσο, η υποτροφία είναι για την ίδια πάνω απ’ όλα μία επιβράβευση της προσωπικής της προσπάθειας. Με τον ίδιο τρόπο που ανταμείφθηκαν οι κόποι της όταν βραβεύτηκε πρώτη μαθήτρια του Γυμνασίου -ολοκλήρωσε την πρωτοβάθμια εκπαίδευση στο δημόσιο Αγίας Παρασκευής από προσωπική της επιλογή, καθώς η αδερφή της αποφοίτησε από ιδιωτικό σχολείο- με έναν υπολογιστή. «Κάνει καλό στην ψυχολογία σου», τονίζει.
Θα επιστρέψει στην Ελλάδα; «Νομίζω θα παραμείνω εδώ (στην Ελβετία). Δεν είναι μόνο η σταθερότητα και οι ευκαιρίες για θέσεις εργασίας, είναι η αίσθηση ότι τα πράγματα προχωράνε, αυτό σε ενεργοποιεί», εξηγεί η ίδια. Είναι κρίμα να φεύγουν τα παραγωγικά μυαλά από την Ελλάδα, το παραδέχεται. «Αλλά γιατί να μην βγουν, όσοι μπορούν, έξω να αποκτήσουν τεχνογνωσία, εμπειρία και να επιστρέψουν όταν τους ενθαρρύνει ένα πιο σταθερό πολιτικό περιβάλλον;».
Παύλος Γκολογιάννης – Πρώτα βήματα στην Ελλάδα
Ο Παύλος είναι από τους λίγους Ελληνες 25ρηδες που παρότι έχει ζήσει στο εξωτερικό, έχουν δηλαδή, ανοίξει οι πόρτες για να βρει μία θέση εργασίας σε μία ευρωπαϊκή χώρα με οικονομική σταθερότητα, είναι αποφασισμένος να κάνει τα πρώτα βήματα της σταδιοδρομίας του στην Ελλάδα. «Θεωρώ ότι έχω πράγματα να προσφέρω και είμαι διατεθειμένος να κάνω τις θυσίες που απαιτούνται στις σημερινές συνθήκες εργασίας», λέει ο ίδιος στο Protagon. Δηλαδή; «Θα ξέρω ότι, ενώ πρώην συμφοιτητές μου θα εργάζονται στην Ελβετία με έναν πρώτο μισθό 5.000 ευρώ και με πιο σίγουρες προοπτικές εξέλιξης, δεν θα ισχύει το ίδιο για εμένα».
Από μικρός έχει μία ευχέρεια με τους αριθμούς και μία κλίση στον προγραμματισμό. Οταν τελείωσε το τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών στο Πολυτεχνείο ήξερε ποιο θα ήταν το επόμενο βήμα του, θα το έκανε είτε κέρδιζε την υποτροφία είτε όχι, σπουδές στο εξωτερικό. «Αν επιλέξεις ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο ίδιο αντικείμενο με το οποίο ασχολήθηκες είναι σαν να υποβαθμίζεις τις σπουδές σου στο Πολυτεχνείο, το οποίο θεωρητικά είναι και προπτυχιακό και μεταπτυχιακό και έχει εξαιρετικό επίπεδο», λέει.
Το μόνο πρόβλημα ήταν η έλλειψη οργάνωσης και αυτός ήταν ένας από τους λόγους που τον παρακίνησαν να συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτερικό, αναζητώντας ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα με αντικείμενο τη διοίκηση και τα οικονομικά. «Είναι μύθος ότι έξω είναι δύσκολα», τονίζει περιγράφοντας τις σπουδές του στο Ομοσπονδιακό Ελβετικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας.
Βέβαια, μιλάμε για έναν άνθρωπο ο οποίος κατόρθωσε να ολοκληρώσει ένα διετές πρόγραμμα σε τρία εξάμηνα, άρα σίγουρα αντέχει στην πίεση και δελεάζεται από τις προκλήσεις. Η διπλωματική του αφορούσε τη διείσδυση ηλεκτρονικών αυτοκινήτων στην αγορά της ΕΕ μέχρι το 2050. «Μου άρεσε πολύ γιατί έπρεπε να παρακολουθήσω τις προβλέψεις τιμών ενέργειας, την εξέλιξη της τεχνολογίας και άλλους παράγοντες και στη συνέχεια να υποβάλω προτάσεις προς την ΕΕ για πολιτικές αποφάσεις που θα κάνουν την αγορά ηλεκτρονικών αυτοκινήτων πιο ελκυστική στους καταναλωτές», εξηγεί, επισημαίνοντας ότι του ταιριάζει το χαρακτηριστικό της διεπιστημονικότητας.
Παρότι η έλλειψη οργάνωσης και η μη εφαρμογή κανόνων –μέσα και έξω από το ελληνικό πανεπιστήμιο- είναι ιδιαίτερα προβληματικά για τον ίδιο, βρίσκεται στην Αθήνα, ολοκληρώνει ένα δεύτερο μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο ΕΚΠΑ, στις Διεθνείς Ευρωπαϊκές Σπουδές, κι ύστερα θα αναζητήσει δουλειά στην Ελλάδα. Οποιος μπορεί και έχει κάτι να προσφέρει στην Ελλάδα είναι καλό να επιστρέφει, σύμφωνα με τον ίδιο. Είναι βέβαια και το άλλο. «Οι Ελληνες είμαστε χαβαλετζήδες», λέει με ένα χαμόγελο. Στη Ζυρίχη δεν του άρεσε η ζωή, μπορεί και να είναι αυτός ένας παράγοντας που τον έκανε να επισπεύσει τις σπουδές του και να τελειώσει έξι μήνες νωρίτερα.
Σωτήρης Λαμπρόπουλος – Ο μύθος του εξωτερικού
Ο Σωτήρης είναι μοναχοπαίδι, είναι πολύ δεμένος με τους φίλους που έκανε στο σχολείο του (Αρσάκειο) και στο Πολυτεχνείο, οι γονείς του είναι συνταξιούχοι, άρα έχει κάποιους λόγους παραπάνω να θέλει να ζήσει στην Ελλάδα, «παρά τα στραβά», όπως λέει ο ίδιος στο Protagon. Είναι φυσικά από τους τυχερούς νέους στη χώρα. Θα κλείσει τα 27 του χρόνια, έχει ήδη τελειώσει τη θητεία του στον στρατό και εργάζεται στο τμήμα ηλεκτρολογικού εξοπλισμού και οργάνων στα διυλιστήρια των Ελληνικών Πετρελαίων.
Ο λόγος που δουλεύει στο αντικείμενο που τον ενδιαφέρει και το οποίο επέλεξε να σπουδάσει στις προπτυχιακές του σπουδές, στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, είναι μία υποτροφία που κέρδισε από τα Ελληνικά Πετρέλαια, το 2012, η οποία του εξασφάλισε τα δίδακτρα (10.000 λίρες) και τα έξοδα διαμονής (1.000 ευρώ τον μήνα) για ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο Imperial College στο Λονδίνο. «Ναι ήταν ζόρικα έπρεπε να είσαι συνέχεια σε εγρήγορση, αλλά εξαρτάται από εσένα το πόσο θέλεις να ασχοληθείς και τι βαθμό θέλεις να πιάσεις», εξηγεί ο ίδιος. Αλλωστε, ασχολήθηκε με τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, κάτι που είχε επιλέξει ως κατεύθυνση στο Πολυτεχνείο.
Η διαφορά ανάμεσα στα δύο εκπαιδευτικά συστήματα, το ελληνικό και το αγγλικό, όπως μου επισημαίνει ο ίδιος, βρίσκεται κυρίως στην οργάνωση. «Το Πολυτεχνείο είχε σαφώς πιο δύσκολο νοητικό επίπεδο, αλλά είχε και ένα θέμα οργάνωσης το οποίο έπρεπε να διαχειριστείς μόνος σου. Στο Imperial από την άλλη, αν ακολουθούσες το πρόγραμμα πήγαινες καλά». Βέβαια τονίζει ότι υπάρχει ένας μύθος για έξω, ότι όλα λειτουργούν στην εντέλεια. «Αρχικά είχα στο μυαλό μου ότι πηγαίνω στον ναό της γνώσης, αλλά φυσικά κάθε σύστημα έχει τις δικές του ατέλειες», τονίζει.
Ούτε σημαίνει ότι έξω η εξεύρεση εργασίας είναι ευκολότερη. Αυτό που εμείς εδώ ονομάζουμε πελατειακές σχέσεις εκεί το λένε «networking». Δεν είναι ότι τίθεται ζήτημα αξιοκρατίας, αλλά παίζει πολύ σημαντικό ρόλο το δίκτυο επαφών και γνωριμιών που αναπτύσσεις. Παρ’ όλα αυτά, με ένα τόσο δυναμικό βιογραφικό δεν θα δυσκολευόταν να εργαστεί σε μία χώρα όπου υπάρχει έντονη μηχανολογική δραστηριότητα σε συνδυασμό πάντα με την εκμετάλλευση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας. Αλλά είναι και το κλίμα ένας παράγοντας -και αυτό δεν είναι μύθος. «Η μουντίλα σε θλίβει, το ζεστό κλίμα σου φτιάχνει τη διάθεση».
Ο όμιλος Ελληνικά Πετρέλαια κάθε χρόνο προκηρύσσει ένα πρόγραμμα υποτροφιών για μεταπτυχιακές σπουδές σε συγκεκριμένες χώρες της ΕΕ και σε συγκεκριμένα (αγγλόφωνα) προγράμματα. Διαβάστε περισσότερα εδώ.