Στη Γαλλία, το Βέλγιο, την Τουρκία ή την Αφρική η μέθοδος είναι η ίδια: ένα τυφλό χτύπημα με στόχο άμαχους -όσο το δυνατόν περισσότερους άμαχους- από έναν φανατικό που σχεδόν εύχεται και τον δικό του θάνατο.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτή η απειλή είτε προέρχεται από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους είτε από οποιονδήποτε άλλο; Η απάντηση δεν είναι καθόλου εύκολη. Και η ανατομία της επίθεσης στις Βρυξέλλες δείχνει πού βρίσκεται το πραγματικό πρόβλημα.
Οι βαθιές ρίζες
Οι φανατικοί ισλαμιστές είχαν ριζώσει στο Βέλγιο πολύ πριν από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου δημιουργώντας μια παράδοση εξτρεμισμού. Πριν λειτουργούσαν ως πυρήνες της Αλ Κάιντα, τώρα του Ισλαμικού Κράτους. Κάποιοι από αυτούς κινούνται στον άξονα Γαλλίας – Βελγίου από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Οι βελγικές αρχές, ωστόσο, δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν όλα αυτά τα χρόνια το φαινόμενο. Το βελγικό κράτος εμφανίζεται αδύναμο απέναντι σε μια απειλή που πλέον έχει λάβει διαστάσεις.
Οι αντικειμενικές δυσκολίες
Κακά τα ψέματα, δεν μπορείς να υπερασπιστείς κάποιους στόχους 100%. Υπάρχουν όρια στην άμυνα. Μπορείς να επιτηρείς και να περιπολείς σε αεροδρόμια και σιδηροδρομικούς σταθμούς, αλλά ο μόνος τρόπος για να αποτρέψεις με απόλυτη βεβαιότητα τις επιθέσεις μέσα στα κτίρια είναι να κάνεις ελέγχους έξω από αυτά – κάτι που γίνεται στο Ναϊρόμπι για παράδειγμα. Ετσι, όμως, δεν αποτρέπεται ένα χτύπημα έξω και σε σημεία όπου συγκεντρώνεται πολύς κόσμος.
Ο πραγματικός στόχος
Σύμφωνα με τους καθοδηγητές του ισλαμικού φανατισμού, όπως είναι ο γαλλοτυνήσιος Μπουμπακέρ αλ Χακίμ, ακόμη μεγαλύτερη σημασία από το μέρος της επίθεσης έχει ο αριθμός των θυμάτων. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Μην χάνετε χρόνο οργανώνοντας σχέδια. Ψάξτε τον επόμενο και σκοτώστε τον. Στο Παρίσι ήταν ένας συναυλιακός χώρος, καφέ και εστιατόρια, στις Βρυξέλλες το αεροδρόμιο και το μετρό. Γιατί ο επόμενος να μην είναι μια στάση λεωφορείου; Τόσο απλά, τόσο κυνικά, τόσο βάρβαρα.
Τα εύκολα όπλα
Είναι το τελευταίο πρόβλημα που απασχολεί τους τζιχαντιστές. Από την Ευρώπη έως τη Μέση Ανατολή, η μαύρη αγορά όπλων είναι τεράστια. Σκορπάς τον τρόμο και τον θάνατο ακόμη και με ένα καλάσνικοφ. Οσο για τις βόμβες, η λύση έχει βρεθεί από την εποχή της Αλ Κάιντα και λέγεται «Η μητέρα του Σατανά». Τα υλικά τα προμηθεύεσαι από την αγορά χωρίς να κινήσεις την παραμικρή υποψία. Συναρμολογείς σε ένα γκαράζ, στην κουζίνα ή στο μπάνιο του σπιτιού σου. Κι έπειτα βγαίνεις έξω αποφασισμένος.
Οι συνήθεις ύποπτοι
Είναι πάρα πολλοί και άρα εξαιρετικά δύσκολο να ελεγχθούν. Από κάθε ευρωπαϊκή χώρα έφυγαν εκατοντάδες τζιχαντιστές για τη Συρία, το Ιράκ ή τη Λιβύη. Κάποιοι ήταν γνωστοί στην αστυνομία, άλλοι εντελώς άγνωστοι. Και πολλοί από αυτούς, γνωστούς και αγνώστους, γύρισαν πίσω: «επαγγελματίες», εθελοντές, μοναχικοί λύκοι. Για κάθε έναν από αυτούς -λένε οι ειδικοί- χρειάζονται καμιά 20αριά αστυνομικοί. Ποιος έχει τους πόρους για να τους παρακολουθεί όχι για καμιά βδομάδα, αλλά για μήνες ολόκληρους; Κι έπειτα έχουν ένα πλεονέκτημα: μπορούν να μείνουν ανενεργοί για πολύ καιρό πριν εξαπολύσουν την επίθεσή τους.
Οι ασφαλείς επικοινωνίες
Στο Παρίσι χρησιμοποίησαν «καθαρά» τηλέφωνα, καθώς τα ενεργοποίησαν την ώρα της επίθεσης. Κατά τη διάρκεια της ομηρίας στο Μπατακλάν «κατέσχεσαν» τα κινητά των ομήρων. Παίρνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να μην εντοπίζονται από τα κινητά τους, ενώ λέγεται ότι χρησιμοποιούν ακόμη και κρυπτογραφικά προγράμματα.
Ψάρια στο νερό
Σύμφωνα με τη διατύπωση του ιταλού αναλυτή Γκουίντο Ολίμπιο, κινούνται σαν το ψάρι στο νερό. Οικογένεια και φίλοι προσφέρουν προστασία δυσκολεύοντας τους ελέγχους των αρχών. Γνωρίζουν πολύ καλά δρόμους και δρομάκια, εκμεταλλεύονται την απουσία ελέγχων. Ακόμη και αν πέσουν σε μπλόκο, δεν σημαίνει ότι θα τους φορέσουν χειροπέδες. Ούτε η προσαγωγή οδηγεί απαραίτητα στη σύλληψη. Ψάρια είναι. Και ξεγλιστράνε.