Στο όνομα της βιωσιμότητας και θυσιάζοντας τους νέους συνταξιούχους στο βωμό των καταβαλλόμενων συντάξεων, η κυβέρνηση αποκάλυψε χθες το πολυσέλιδο προσχέδιο του νέου Ασφαλιστικού ταράζοντας συθέμελα τη δομή του συστήματος όπως την ξέρουμε μέχρι σήμερα. Το «σώμα του εγκλήματος», όπως το χαρακτήρισε ο Γιώργος Κατρούγκαλος στο σαλόνι του Προεδρικού Μεγάρου, 170 σελίδων και 64 άρθρων, περιλαμβάνει επανυπολογισμό των καταβαλλόμενων συντάξεων, εθνική σύνταξη 384 ευρώ για όλους, συμπληρούμενη από την αναλογική, ένα ταμείο για όλους τους ασφαλισμένους και χαμηλότερα κλιμακωτά ποσοστά αναπλήρωσης σε σχέση με το ισχύον καθεστώς. Το εκρηκτικό κοκτέιλ της νέας μεταρρύθμισης θα αρχίσει να «σερβίρεται» σε όλους τους συνταξιούχους από 1η Ιανουαρίου του 2016. Μεγάλοι χαμένοι οι μελλοντικοί συνταξιούχοι αλλά και οι νυν υψηλόμισθοι, οι οποίοι θα δουν συντάξεις δυσανάλογες των ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλουν όλα τα χρόνια εργασίας στους. Οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περικοπές στις νέες συντάξεις που θα ξεκινούν από 15% και σε κάποιες περιπτώσεις θα φτάνουν και 35%.
Μειώσεις στις κύριες συντάξεις – Ποσοστά αναπλήρωσης
Για παράδειγμα, ένας ασφαλισμένος με συντάξιμες αποδοχές 1.400€ και 35 χρόνια ασφάλισης με τον παλιό τρόπο θα έπαιρνε σύνταξη 1020 ευρω και με το νέο θα πάρει τελικά 894€. Αντίστοιχα ένας ασφαλισμένος με συντάξιμο μισθό 1.000€ και 35 χρόνια ασφάλισης πλέον θα πάρει σύνταξη 737 ευρώ ενώ πριν θα έπαιρνε 881€.
Στη σελίδα 16 του νομοσχεδίου περιγράφεται ο αναλυτικός πίνακας των κλιμακωτών ποσοστών αναπλήρωσης που προτείνει το Υπουργείο Εργασίας. Κυμαίνονται από 0.8% κατ’ έτος για 15 χρόνια ασφάλισης και φτάνουν στο 2% κατ’έτος σε περίπτωση όμως που ασφαλισμένος υπερβεί τα 42 χρόνια εργασιακού βίου.
Η κυβέρνηση, θεσπίζοντας χαμηλότερα ποσοστά έχει σκοπό τη συγκράτηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης μέχρι το 2060, αγνοεί ωστόσο τον κανόνα της αναλογίας εισφορών – παροχών.
Για παράδειγμα ένας ασφαλισμένος με συντάξιμες αποδοχές 1.000€, με 25 χρόνια ασφάλισης, εφόσον συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας του θα πάρει σύνταξη 600€. Ένας ασφαλισμένος με συντάξιμες αποδοχές 2.000€ θα πάρει τελικά σύνταξη 831€. Από το παράδειγμα είναι προφανές ότι ένας εργαζόμενος με διπλάσιες αποδοχές από τον άλλο θα καταλήξει με σύνταξη μόλις 230€ υψηλότερη. Σύμφωνα με πληροφορίες, στον υπολογισμό της σύνταξης θα λαμβάνεται υπόψιν ο συντάξιμος μισθός, ο οποίος προκύπτει από το μέσο όρο των αποδοχών από το 2002 έως και την ημερομηνία εξόδου από την αγορά εργασίας. Το 2002 αποτελεί έτος-κλειδί, διότι από τότε υπάρχουν μηχανογραφημένα μισθολογικά στοιχεία. Αντιλαμβάνεται λοιπόν ότι για την πλειονότητα των ασφαλισμένων τα προνομοιακά μισθολογικά χρόνια είναι μόλις 8. Από το 2002 μέχρι και το 2010 οπότε και άρχισε η κατρακύλα των αποδοχών λόγω κρίσης.
Μεταμνημονιακό ψαλίδι στις κύριες συντάξεις
Πολύς λόγος γίνεται από χθες για την περίφημη προσωπική διαφορά που θα προκύψει από τον επανυπολογισμό των καταβαλλόμενων συντάξεων. Αν κάποιος για παράδειγμα παίρνει 1.500€ σύνταξη και με τον επανυπολογισμό πέσει στα 1.300€ η διαφορά των 200€ θα συνεχίσει να καταβάλλεται μέχρι το τέλος του 2018, μετονομαζόμενη σε προσωπική διαφορά. Σύμφωνα με το άρθρο 15 του νομοσχεδίου, μετά το τέλος του τρίτου Μνημονίου θα βαίνει μειούμενη μέχρι να εξισωθούν παλαιοί και νέοι ασφαλισμένοι. Εύλογα λοιπόν στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης κάνουν λόγο για περικοπές κύριων συντάξεων μετά το τέλος του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής.
Μαχαίρι και στις επικουρικές
Μαχαίρι ωστόσο θα μπει και στις νέες επικουρικές συντάξεις. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένη πηγή, το ποσοστό αναπλήρωσης για την επικουρική σύνταξη με 40 χρόνια ασφάλισης δε θα ξεπερνά το 18%, όταν με το προηγούμενο καθεστώς έφτανε ακόμα και το 50% με μόλις 35 χρόνια ασφάλισης. Για παράδειγμα, προκειμένου πλέον να πάρει κάποιος μία επικουρική ύψους 400€ θα χρειαστεί συντάξιμος μισθός 2.600€, ενώ πριν αρκούσαν τα 1800€.
ΕΚΑΣ – ΕΦΑΠΑΞ
Σύμφωνα με πληροφορίες, μειώσεις ύψους 10% προβλέπονται και στις 62.000 αιτήσεις εφάπαξ που σήμερα παραμένουν παγωμένες στα συρτάρια των αρμόδιων ταμείων, ενώ και για το ΕΚΑΣ οι αλλαγές του νομοσχεδίου προβλέπουν χαμηλότερα εισοδηματικά κριτήρια που έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση των δικαιούχων κατά 20% για το 2016.
Η απάντηση των Θεσμών
Η πρόταση του υπουργείου Εργασίας βρίσκεται ήδη στα χέρια των Θεσμών και δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι οι δημοσιοποιημένες διατάξεις θα υποστούν σημαντικές αλλαγές λόγω των αντιρρήσεων των θεσμών. Όπως άλλωστε δήλωσε χθες το βράδυ ο υπουργός Εργασίας στην πρώτη του συνέντευξη στην ΕΡΤ μετά τη δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου, «τίποτα δεν έχει απορριφθεί και τίποτα δεν έχει εγκριθεί». Ενδιαφέρον παρουσιάζει το τι θα πουν οι επικεφαλής των θεσμών και δη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στην αύξηση των εισφορών υπέρ της επικουρικής ασφάλισης κατά μιάμιση ποσοστιαία μονάδα που προβλέπεται στη σελίδα 146 του πολυνομοσχεδίου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη δείξει τα δόντια της, διαμηνύοντας πως κάθε αύξηση των εισφορών αντιβαίνει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ενώ σκληρή στάση αναμένεται να τηρήσει και το ΔΝΤ.
Το νομοσχέδιο στους πολιτικούς αρχηγούς
Χθες στη Βουλή το πολυνομοσχέδιο πηγαινοερχόταν από γραφείο σε γραφείο από τις 11 το πρωί έως και τις 3.30 το μεσημέρι οπότε και ολοκληρώθηκε ο κύκλος επαφών του Γιώργου Κατρούγκαλου με τους πολιτικούς αρχηγούς, πλην του Σταύρου Θεοδωράκη. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης προέβαλαν αναμενόμενες αντιδράσεις, περιμένοντας ουσιαστικά και τις απαντήσεις των δανειστών που προβλέπεται να στρώσουν το έδαφος για τη δική τους αντιπολιτευτική πολιτική. Η κυβέρνηση είναι σαφές ότι προκρίνει την προστασία των νυν συνταξιούχων, προσπαθώντας με νύχια και δόντια να μην διαβεί τη κόκκινη γραμμή που χάραξε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Πρόθεσή της παραμένει η προστασία των καταβαλλόμενων συντάξεων, κύριων και επικουρικών, κάτι που ομολογουμένως προκύπτει από το σχέδιο νόμου που είδε χθες το φως της δημοσιότητας. Οι δανειστές ωστόσο δεν έχουν πει την τελευταία τους κουβέντα και όπως λέει και η γαλλική παροιμία, «ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις].