Μπορεί ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να μίλησε ξανά για Grexit, ωστόσο αυτό δεν ήταν το πιο… δυνατό χαστούκι. Η Κομισιόν δημοσίευσε την έκθεσή της με τις χειμερινές προβλέψεις για την ευρωπαϊκή οικονομία και τα νέα για την Ελλάδα δεν είναι και τόσο ευχάριστα, μολονότι γίνεται μνεία για την ανθεκτικότητα που επέδειξαν τα οικονομικά της χώρας το 2015 παρά τα capital controls.
Γιατί γίνεται όμως σαφές και ξεκάθαρο ότι απαιτούνται νέα μέτρα για να πιάσει η Αθήνα τους στόχους της. Κι αυτό χρειάζεται να γίνει τόσο άμεσα, μέσα στο 2016 δηλαδή, όσο και μεσοπρόθεσμα, αφού η δέσμη μέτρων απαιτείται να παραμένει ενεργή και το 2017.
Οι εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ταυτίζονται με τις βασικές επισημάνσεις του προϋπολογισμού για μηδενική ύφεση το 2015, ενώ από τις Βρυξέλλες υπολογίζουν πως το πρωτογενές έλλειμμα θα κινηθεί κοντά στον στόχο για 0,25% του ΑΕΠ. Ουσιαστικά, οι αξιωματούχοι της Κομισιόν παραδέχονται πως είχαν κάνει λάθος στις προβλέψεις τους για το πώς θα κινούταν η ελληνική οικονομία πέρυσι, όταν προέβλεπαν μεγαλύτερη ύφεση.
Ωστόσο, τα δύσκολα είναι μπροστά μας.
Με βάση τις εκτιμήσεις των Βρυξελλών, η ελληνική οικονομία θα κινηθεί με αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2016 (ύφεση 0,7%) και για να μπορέσει να πιαστεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος στα ύψη του 0,5% επί του ΑΕΠ πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα. Μάλιστα, η Επιτροπή θεωρεί ότι για το 2016 υπάρχουν αρνητικά ρίσκα για τον προϋπολογισμό, που σχετίζονται με την αντιμετώπιση του προσφυγικού προβλήματος και τις καθυστερήσεις στην εξειδίκευση και στην εφαρμογή των μέτρων. Επίσης, αναφέρει ότι θα υπάρξει πιθανή θετική επίπτωση στον προϋπολογισμό εάν αποδώσει η μεταρρύθμιση της φορολογικής διοίκησης και λόγω της ανθεκτικότητας της οικονομίας.
Ολα τα παραπάνω θεωρούνται ως προάγγελος της στάσης που θα κρατήσουν οι δανειστές στις διαπραγματεύσεις στην Αθήνα. Κι αυτό γιατί η έκθεση της Κομισιόν δημοσιοποιήθηκε την ώρα που τα κλιμάκια τους βρίσκονται στην Ελλάδα και συναντώνται με υπουργούς της κυβέρνησης.
Οι προβλέψεις με αριθμούς
Για την ανεργία, η Κομισιόν προβλέπει μείωση στο 24% φέτος από 25,1% πέρυσι και περαιτέρω υποχώρησή της στο 22,8% το 2017. Για το χρέος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βλέπει νέα άνοδό του φέτος, στο 185% του ΑΕΠ από 179% του ΑΕΠ πέρυσι και θεωρεί ότι θα αποκλιμακωθεί το 2017, υποχωρώντας στο 181,8% του ΑΕΠ.
Κίνδυνοι από το Προσφυγικό
Στα πτωτικά ρίσκα περιλαμβάνονται οι υψηλότερες δαπάνες για την αντιμετώπιση των εισροών αιτούντων άσυλο και πιθανές καθυστερήσεις στην συγκεκριμενοποίηση και εφαρμογή του επιπλέον πακέτου δημοσιονομικής προσαρμογής. Τα ανοδικά ρίσκα πηγάζουν κυρίως από τις μεταρρυθμίσεις της διοίκησης δημοσίων εσόδων (οι επιπτώσεις των οποίων δεν περιλαμβάνονται στην παρούσα πρόβλεψη) και η άνοδος των εσόδων λόγω της συνολικής ανθεκτικότητας της μακροοικονομίας και της είσπραξης φόρων το β’ εξάμηνο του 2015.
Δεδομένου του χαμηλότερου του αναμενόμενου κόστος για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, η πρόβλεψη για το δημόσιο χρέος μειώθηκε σε σχέση με την πρόβλεψη του φθινοπώρου. Το χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να κορυφωθεί το 2016 στο 185% για να μειωθεί το 2017 στο περίπου 182%.
Ολα τα παραπάνω, την ώρα που το Μέγαρο Μαξίμου είχε να αντιμετωπίσει τη Γενική Απεργία που παρέλυσε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και ενώ ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος δήλωνε άγνοια για τις προβλέψεις των Βρυξελλών.
Διαβάστε εδώ την έκθεση στα αγγλικά.
Η έκθεση της Κομισιόν
Αργά το απόγευμα δόθηκε στη δημοσιότητα το μεταφρασμένο στα ελληνικά κείμενο των Χειμερινών Προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ελλάδα: Η οικονομία επιδεικνύει ορισμένη ανθεκτικότητα έναντι των κεφαλαιακών ελέγχων.
Η ύφεση στην Ελλάδα το 2015 φαίνεται τώρα ότι υπήρξε λιγότερο σοβαρή από ότι αναμενόταν. Η ανθεκτική κατανάλωση, η επιτυχής ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, η σταθερή υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών υπό το πρόγραμμα του ΕΜΣ και η πρόοδος των ιδιωτικοποιήσεων αναμένεται να ενισχύσει την ανάκτηση της αξιοπιστίας και θα επιφέρει θετική ανάπτυξη και ισχυρότερα δημοσιονομικά αποτελέσματα ως το δεύτερο μισό του 2016.
Εντυπωσιακά βελτιωμένες προσδοκίες
Κατά τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2015, η οικονομία της Ελλάδας αποδείχθηκε ανθεκτική παρά το έκτακτο κλείσιμο των τραπεζών, τους κεφαλαιακούς ελέγχους και την πολύ μεγάλη αβεβαιότητα που σχετιζόταν με τις διαπραγματεύσεις για την παράταση του ελληνικού προγράμματος. Η ιδιωτική κατανάλωση ήταν μεγαλύτερη από ότι αναμενόταν με τα νοικοκυριά να προτιμούν να δαπανούν τις τραπεζικές αποταμιεύσεις τους ώστε να αποφύγουν ενδεχόμενο κούρεμα. Ωστόσο, το διαθέσιμο εισόδημα και η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να επιβαρυνθούν το πρώτο μισό του 2016. Ο τουριστικός τομέας συνέχισε να αποδίδει εξαιρετικά καλά κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου. Οι εισαγωγές αναμένεται να συνεχίσουν ταχύτερα την πτωτική πορεία τους από τις εξαγωγές, συμβάλλοντας θετικά στην ανάπτυξη. Η επιχειρηματική αξιοπιστία, όπως αντανακλάται στο δείκτη Οικονομικού Κλίματος και τον δείκτη PMI, έδειξε ομοίως μια σχετικά ταχεία ανάκαμψη σε σχέση με την απότομη πτώση του καλοκαιριού. Το οικονομικό κλίμα παρουσίασε σταθεροποίηση τον Οκτώβριο και περαιτέρω βελτίωση τον Δεκέμβριο.
Συνολικά, η εκτίμησή μας για την ανάπτυξη του 2015 αναθεωρείται προς τα πάνω στο 0.0%.
Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί έως 0,7% το 2016, εξαιτίας αρνητικών εξελίξεων από το 2015 και της παραπαίουσας εγχώριας ζήτησης κατά το πρώτο μισό του έτους. Το δεύτερο μισό του 2016, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να ενισχυθεί μέσω της υποστήριξης που προκύπτει από την ανάκαμψη της αξιοπιστίας, και την αναμενόμενη χαλάρωση των κεφαλαιακών ελέγχων, καθώς και από τη συμμόρφωση με τους όρους του νέου προγράμματος διάσωσης του ΕΜΣ. Οι επενδύσεις αναμένεται επίσης να ενισχυθούν από την επιτυχή ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την επανέναρξη των ιδιωτικοποιήσεων. Η σταθερή υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών αναμένεται να ενισχύσει σταδιακά τα βασικά οικονομικά μεγέθη, τις επενδύσεις και τις άλλες συνιστώσες της συνολικής ζήτησης, οδηγώντας σε πρόβλεψη ανάπτυξης κατά 2,7% του ΑΕΠ το 2017.
Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας αναμένεται να έχει σημειώσει συνολική πτώση το 2015, εν μέρει εξαιτίας της κάθετης μείωσης των εισαγωγών. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να βελτιωθεί περαιτέρω καθώς οι προηγούμενες και οι τρέχουσες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις βελτιώνουν την εξωτερική ανταγωνιστικότητα. Το ποσοστό ανεργίας εκτιμάται ότι έχει μειωθεί το 2015 και αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται το 2016 χάρη στα αποτελέσματα των προηγούμενων βελτιώσεων όσον αφορά την ευελιξία στην αγορά απασχόλησης. Μετά από τις ευρύτατες μειώσεις τα πρόσφατα χρόνια, το 2017 αναμένεται να ξεκινήσει να αυξάνεται η αμοιβή ανά εργαζόμενο. Ο πληθωρισμός εναρμονισμένου δείκτη τιμών κατανάλωσης – HICP, εισήλθε σε αρνητικό πεδίο το 2015, καθώς ο αντίκτυπος των χαμηλότερων τιμών πετρελαίου και η ισχνή ζήτηση αντιστάθμισαν την αύξηση του ΦΠΑ σε πολλά αγαθά. Ωστόσο, οι καταναλωτικές τιμές αναμένεται να αυξηθούν το 2016 ακολουθώντας την προβλεπόμενη οικονομική ανάκαμψη. Υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη που σχετίζονται με την προσδοκία μεγαλύτερης προόδου ως συνέπεια της υλοποίησης του προγράμματος μεταρρυθμίσεων καθώς και με την ομαλή άρση των κεφαλαιακών ελέγχων. Από την άλλη πλευρά, η αποτυχία πλήρους υλοποίησης του μεταρρυθμιστικού προγράμματος και η πολιτική αβεβαιότητα ενδεχομένως να υπονομεύσουν τις προοπτικές ανάπτυξης.
Τα δημόσια οικονομικά σταθεροποιούνται, ωστόσο υπάρχει ανάγκη για σημαντικές μεταρρυθμίσεις
Τα δημοσιονομικά μέτρα που συμφωνήθηκαν με τις Αρχές κατά το τρίτο τρίμηνο του 2015, στο πλαίσιο του προγράμματος προσαρμογής, αναμένεται να εξοικονομήσουν ως 2% του ΑΕΠ κατά το 2017 και να οδηγήσουν σε πρωτογενές έλλειμμα όπως ορίζεται στο πρόγραμμα, πλησίον του στόχου -2,5% του ΑΕΠ το 2015.
Ο προϋπολογισμός του 2016 προβλέπει επιπρόσθετη εξοικονόμηση 1,1% του ΑΕΠ από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό και τη φορολογία εισοδήματος, καθώς και μέσα από τον εξορθολογισμό των δαπανών που χρειάζεται περαιτέρω στοχευμένη υλοποίηση. Ωστόσο, το 2016 και 2017 θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του προγράμματος για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ το 2016 και 1,75% του ΑΕΠ το 2017. Στο πλαίσιο του ελέγχου του προγράμματος του ΕΜΣ, η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να νομοθετήσει ώστε να διασφαλίσει την επίτευξη των στόχων πρωτογενούς πλεονάσματος. Με βάση τους κύριους στόχους ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, το κύριο έλλειμμα αναμένεται να συρρικνωθεί στο 3,4% του ΑΕΠ το 2016 και 2,1% του ΑΕΠ το 2017. Οι κίνδυνοι στο πεδίο αυτό συνδέονται με αυξημένες δαπάνες προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εισροή αιτούντων άσυλο και ενδεχόμενη καθυστέρηση στη στοχευμένη υλοποίηση των πρόσθετων μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Αλλοι κίνδυνοι προκύπτουν κυρίως από τις μεταρρυθμίσεις φορολογικής διοίκησης ( ο αντίκτυπος των οποίων δεν περιλαμβάνεται στην τρέχουσα πρόβλεψη) και την κατάσταση των εσόδων υπό το πρίσμα της συνολικής ανθεκτικότητας της μακροοικονομίας και συλλογής φορολογικών εσόδων κατά το δεύτερο μισό του 2015. Με δεδομένο το χαμηλότερο του αναμενόμενου κόστος της ανακεφαλοποίησης των τραπεζών, η πρόβλεψη για το δημόσιο χρέος αναθεωρείται προς το καλύτερο σε σχέση με τη φθινοπωρινή πρόβλεψη, Το δημόσιο χρέος αναμένεται να φτάσει το υψηλότερο σημείο του το 2016 και να διαμορφωθεί στο 185% του ΑΕΠ πριν αρχίσει την πτωτική του πορεία το 2017, περίπου στο 182% του ΑΕΠ.