Μια καλή κυβέρνηση με μια καλή αντιπολίτευση είναι η ιδανική κατάσταση για μια δημοκρατία. Μια κακή κυβέρνηση με μια κακή αντιπολίτευση είναι η χειρότερη. Ας δεχθούμε ως δεδομένο, σύμφωνα με τα σημερινά ισχύοντα, ότι η επόμενη κυβέρνηση της χώρας μας θα είναι της Νέας Δημοκρατίας. Το κρίσιμο ερώτημα είναι: πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε την καλύτερη δυνατή αντιπολίτευση; Και φυσικά η απάντηση είναι ότι δεν μπορούμε να εξασφαλίσουμε ένα τέτοιο αποτέλεσμα στις εκλογές της 25ης Ιουνίου.
Αυτό που συχνά ακούγεται, ότι η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα και άρα δεν κάνει λάθη, είναι, βέβαια, μία ανοησία. Η δημοκρατία κάνει λάθη και μάλιστα πολλά. Παρότι τίποτα δεν μπορεί να εξασφαλιστεί, αξίζει τον κόπο να κάνουμε μια προσπάθεια για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Ως απλοί πολίτες μπορούμε να βγάλουμε κάποιο συμπέρασμα για το ποιο κόμμα θα είναι η καλύτερη αξιωματική αντιπολίτευση αν ρίξουμε μια ματιά στην πρακτική, στο καταστατικό, στα λεγόμενα και στην ιδεολογία τους. Ας αρχίσουμε με την «Ελληνική Λύση» του Κυριάκου Βελόπουλου.
Ελληνική Λύση
Ο κ. Βελόπουλος υποστηρίζει ότι τα άλλα κόμματα, με τα προγράμματά τους, λένε ψέματα και ότι «Εάν τα κάνουν (σ.σ. αυτά που λένε) έχουμε θέμα. Με ψέματα κοροϊδεύουν τον κόσμο». Προτείνει δε ένα σύστημα φορολογίας με «15% οριζόντιο φόρο σε φυσικά πρόσωπα και εταιρείες. Τι καλύτερο για να πατάξεις τη φοροδιαφυγή;». Ο κ. Βελόπουλος μπορεί να έχει πολλές γνώσεις για τη θεραπεία της φαλάκρας, αλλά μάλλον «έχει θέμα» με τα οικονομικά. Ο σταθερός οριζόντιος φόρος είναι άδικος διότι αγνοεί τη φορολογική αρχή της «ικανότητας προς πληρωμή» και ότι η αξία του ευρώ για τον πολίτη διαφέρει ανάλογα με το πόσα ευρώ έχει. Με άλλα λόγια, πρώτον, δεν πρέπει να φορολογείς έναν που δεν έχει να πληρώσει και, δεύτερον, άλλη η αξία του ευρώ για έναν πλούσιο και άλλη για έναν φτωχό. Η φορολογία είναι δίκαιη όταν είναι προοδευτική. Η Ιδρυτική Πολιτική Διακήρυξη της Ελληνικής Λύσης περιέχει πλήθος γενικών προτάσεων και ευχών, αλλά τίποτα συγκεκριμένο.
Πλεύση Ελευθερίας
Ας δούμε τώρα τι λέει η «Πλεύση Ελευθερίας» της Ζωής Κωνσταντοπούλου. Επί της ουσίας η κυρία Κωνσταντοπούλου δεν λέει τίποτα πέραν γενικών και αφηρημένων προτάσεων. Π.χ. σε ερώτηση δημοσιογράφου είπε το κόμμα της θα υπερασπίσει «τα συμφέροντα και τα δικαιώματα» των πολιτών, αλλά δεν είπε ποια και ποιων τα συμφέροντα και δικαιώματα. Προσέθεσε ότι θέλει να «ενεργοποιήσει την κοινωνία». Ομως η ιδρυτική διακήρυξη της Πλεύσης Ελευθερίας είναι αποκαλυπτική των προθέσεών της· και προκαλεί τρόμο. Ιδού μερικές: «Αναζήτηση αποζημίωσης για τις αχρείαστες εξοπλιστικές δαπάνες δεκαετιών», «ριζική αναμόρφωση του τραπεζικού συστήματος», «διαγραφή του παράνομου και επονείδιστου χρέους», και, το ωραιότερο, «προστασία των αναφαίρετων δικαιωμάτων κάθε ανθρώπου αναζητεί καταφύγιο στο ευρωπαϊκό έδαφος». Η λογική συνέπεια αυτής της διακήρυξης είναι ότι η κυρία Κωνσταντοπούλου δεν θέλει στρατιωτικές δαπάνες, θα φωνάζει στον Μακρόν «τα λεφτά μας πίσω», θα ρίξει το τείχος στον Εβρο, θα σταματήσει τις περιπολίες στο Αιγαίο και θα ξεφτιλίσει τη χώρα με μονομερή διαγραφή του χρέους, αποπέμποντας ταυτόχρονα κάθε ξένο και έλληνα επενδυτή. Ολα αυτά μας λένε ότι η Πλεύση είναι ένα μικρομάγαζο του ΣΥΡΙΖΑ, που στα σκονισμένα ράφια του έχει τα πάντα πλην δραχμής και τοπικών νομισμάτων, αλλά έχουν προστεθεί καρδούλες χειροποίητες.
Νίκη
Για τη «Νίκη» του θεολόγου Δημήτρη Νατσιού δεν χρειάζεται να πούμε τίποτα. Τα λέει η μεγάλη οθόνη σε ομιλία του κ. Νατσιού, που δείχνει, την ώρα που ίδιος εκφωνεί λόγο, έναν καλόγερο με μαύρο σκούφο με κεντημένο έναν άσπρο σταυρό. Η εικόνα αυτή τα λέει όλα, δηλαδή Νίκη = Παπαδοκρατία.
ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν χρειάζεται συστάσεις. Τα έχει πει όλα μόνος του όσο ήταν κυβέρνηση για τέσσερα χρόνια, και δυστυχώς συνεχίζει να προβάλει με όποιον τρόπο μπορεί την ασυνέπεια και την αμετροέπεια που τον χαρακτηρίζουν. Οι εμφανίσεις του κ. Τσίπρα με κόκκινο τριαντάφυλλο α λα Νίκο Μπελογιάννη με το κόκκινο γαρίφαλο (κατά Πικάσο) και τα mea culpa α λα Ανδρέα Παπανδρέου, δείγματα απελπισίας και τα δύο, δεν πείθουν. Και τα φάλτσα των επιτελών του ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζονται, όπως π.χ. η διαβεβαίωση της κυρίας Φωτίου ότι το εισόδημα της μεσαίας τάξης είναι 5.000 ευρώ κατ’ άτομο. Μάλλον η κα Φωτίου έχει στο μυαλό της τους φοροφυγάδες που δηλώνουν 5.000 ευρώ και δαπανούν 25.000. Θα έπρεπε, όμως, να γνωρίζει ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ του 2022 υπολογίζεται σε 18.400 ευρώ. Εκτός εάν πιστεύει τον γ.γ. του ΚΚΕ, το κ. Κουτσούμπα, ο οποίος επιμένει ότι ο λαός πεινάει.
ΚΚΕ
Το ΚΚΕ αποτελεί ειδική περίπτωση. Σύμφωνα με το καταστατικό του έχει σκοπό «την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής-κομμουνιστικής κοινωνίας». Συνεπώς, είναι εξ ορισμού αδύνατον να ασκήσει εποικοδομητική κριτική στην πολιτική μιας κυβέρνησης στο πλαίσιο μιας αστικής κοινωνίας. Βέβαια, μπορεί να στοχεύει στην υποστήριξη των συμφερόντων της εργατικής τάξης και του λαού γενικότερα.
ΠΑΣΟΚ
Το ΠΑΣΟΚ, έπειτα από μια άκαρπη επταετία αγρανάπαυσης, διεκδικεί τώρα κύριο ρόλο στην πολιτική ζωή της χώρας και οι 12 προτεραιότητες του κυβερνητικού προγράμματος δικαιολογούν πλήρως αυτή τη διεκδίκηση. Το ΠΑΣΟΚ μιλάει σε μεγάλη έκταση για πράγματα το οποία τα άλλα κόμματα δεν ξέρουν ή δεν κατανοούν ή για τα οποία δεν μιλούν. Π.χ. το ΠΑΣΟΚ προτείνει: Ενίσχυση των Ανεξαρτήτων Αρχών, καθιέρωση Εθνικού Απολυτηρίου κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ασφαλιστική κάλυψη των καταστροφών λόγω κλιματικής αλλαγής, 150.000 κατοικίες για νέους με χαμηλό ενοίκιο, ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας με ρήτρες συμπαραγωγής, προσλήψεις στο Δημόσιο μόνον μέσω ΑΣΕΠ, επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κ.τ.λ. Πέραν του κυβερνητικού προγράμματος, το ΠΑΣΟΚ ξαναφέρνει στην πολιτική ζωή του τόπου δύο στοιχεία που βρίσκονται σε μεγάλη έλλειψη, δηλαδή συνέπεια και σοβαρότητα. Αυτά είναι φανερά όχι μόνον στην παρουσία και στα λόγια του προέδρου, αλλά και των στελεχών.
Συμπέρασμα
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, η μόνη περίπτωση να αποκτήσει η χώρα σοβαρή και συνεπώς χρήσιμη αντιπολίτευση είναι να αναδειχθεί το ΠΑΣΟΚ δεύτερο, σε ψήφους, κόμμα.
* Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών