Αν η ελληνική κυβέρνηση είχε μεταφυσικές δυνατότητες, το πρώτο ζήτημα εξωτερικής πολιτικής που θα ήθελε να λύσει είναι η υπόθεση Μπελέρη. Για την ακρίβεια, να επαναφέρει τις ελληνο-αλβανικές σχέσεις στην προ της σύλληψης του εκλεγμένου, πλέον, ευρωβουλευτή μέρα. Μαγικές λύσεις, όμως, δεν υπάρχουν.
Στην Αθήνα πίστευαν ότι είχαν βρει τρόπο συνεννόησης με τον αλβανό πρωθυπουργό. Ο μεν Κυριάκος Μητσοτάκης διατηρούσε σχεδόν φιλικές επαφές με τον Εντι Ράμα, σε βαθμό που οι δύο άνδρες έπλεκαν δημοσίως ο ένας το εγκώμιο του άλλου, ενώ ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας στόχευε στρατηγικά στην προώθηση των διαπραγματεύσεων προκειμένου Αθήνα και Τίρανα να καταλήξουν στη σύνταξη του απαραίτητου συνυποσχετικού ώστε να παραπέμψουν τη διαφορά οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η σύμπλευση με την Αλβανία λειτουργούσε πολλαπλώς θετικά για την ελληνική κυβέρνηση. Η Αθήνα έδειχνε εμπράκτως τη στήριξή της στην ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, συνεργαζόταν εποικοδομητικά με τον μόνο ηγέτη των χωρών της ευρύτερης περιοχής που οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι λειτουργεί για να σβήνει και όχι για να βάζει επιπλέον φυτίλια στην πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, ενώ η προσπάθεια διευθέτησης των θαλασσίων ζωνών θα ήταν περισσότερο ένα μήνυμα προς τη διεθνή κοινότητα, και κυρίως προς την Τουρκία, ότι η Ελλάδα είναι διατεθειμένη, όπως έκανε με την Αίγυπτο και την Ιταλία, να καθίσει με τους γείτονές της στο νόμιμο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ειδικά στο τελευταίο, μπορεί να μη φτάσαμε ποτέ τόσο κοντά όσο ορισμένοι έλεγαν, αλλά η διαδικασία είχε εξ ορισμού ειδικό βάρος.
Ολα αυτά τελείωσαν το βράδυ της 12ης Μαΐου 2023, όταν οι άνδρες της αλβανικής αστυνομίας πέρασαν χειροπέδες στον Μπελέρη. Κατόπιν σειράς ανεπιτυχών διπλωματικών προσπαθειών και έπειτα από πολλή σκέψη και αλληλοσυγκρουόμενες εισηγήσεις, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κοιτώντας και προς το εσωτερικό, αποφάσισε να συμπεριλάβει τον εκλεγμένο δήμαρχο Χειμάρρας στο ευρωψηφοδέλτιο της Νέας Δημοκρατίας.
«Μόνο και με την ανακοίνωση της υποψηφιότητας άλλαξε η ψυχολογική κατάσταση των Ελλήνων στη Χειμάρρα, ο κόσμος κατάλαβε ότι δεν είναι μόνος του μπροστά σε μια αδικία που δεν είχε προηγούμενο», μας λέει κάτοικος της παραλιακής κωμόπολης, εδώ και πολλά χρόνια στο στενό περιβάλλον του Μπελέρη. «Η καταδίκη του ήταν ό,τι χειρότερο έχει γίνει τα τελευταία 30 χρόνια στην Αλβανία» προσθέτει. Αν ο έλληνας Πρωθυπουργός στόχευε να δώσει στήριξη και ελπίδα στους Χειμαρριώτες, τότε το πέτυχε.
«Οταν η κυβέρνηση Ράμα έδειξε αδιαλλαξία και χρησιμοποίησε πραξικοπηματικές πρακτικές, τότε ο Κυριάκος Μητσοτάκης μού έδωσε τη δυνατότητα να συνεχίσω τον αγώνα μου μέσω της Ευρωβουλής. Νιώθω τυχερός και ευγνώμων που είχα στο πλευρό μου έναν πρωθυπουργό με ευαισθησίες για τα θέματα της ελληνικής μειονότητας», λέει μιλώντας αποκλειστικά στο Protagon ο Μπελέρης μέσα από τις φυλακές του Φριέρι.
Τι σηματοδοτεί, όμως, η εκλογή του Μπελέρη για τη συνέχεια των ελληνο-αλβανικών σχέσεων. Οπως συνέβαινε εξαρχής, και πάλι η μπάλα είναι στην πλευρά του Εντι Ράμα. Την ερχόμενη Τρίτη ανακοινώνεται η απόφαση του αιτήματος έφεσης που κατέθεσαν πριν από περίπου έναν μήνα οι δικηγόροι του ευρωβουλευτή της Νέας Δημοκρατίας. Ακόμα και να μειωθεί κατ’ ελάχιστον η ποινή, ο Μπελέρης θα αποφυλακιστεί, καθώς έχει εκτίσει ήδη μεγάλο μέρος της. «Θα φανεί αν έχει μείνει κανένας λογικός δίπλα στον Ράμα» λένε μεταξύ σοβαρού και αστείου στη Χειμάρρα, με ανώτερες διπλωματικές πηγές, πάντως, να εκτιμούν ότι το εφετείο θα δείξει «επιείκεια».
Οπως και αν έχει, η καταδίκη του Μπελέρη δεν πρόκειται να εκπέσει, με αποτέλεσμα ο ίδιος να χάσει τα πολιτικά δικαιώματά του και ο αλβανός πρωθυπουργός να οδηγηθεί αργά ή γρήγορα στην προκήρυξη νέων εκλογών για τον δήμο της Χειμάρρας. Θα είναι, όμως, εντελώς διαφορετικό να αναλάβει ο Μπελέρης τα καθήκοντά του στην αίθουσα του Ευρωκοινοβουλίου και άλλο να υπογράψει μέσα στην αλβανική φυλακή, με δεκάδες κάμερες να καραδοκούν έξω από την πύλη.
Θα δώσει άραγε ο Ράμα μήνυμα αποκλιμάκωσης ή θα οξύνει την αντιπαράθεση με την Αθήνα; Αν αναλογιστεί κανείς ότι σε έναν χρόνο η Αλβανία οδηγείται σε εθνικές κάλπες, τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο αλβανός πρωθυπουργός θα τραβήξει κι άλλο το σχοινί. Ανεξαρτήτως της έκβασης του εφετείου, ο Μπελέρης αποφυλακίζεται τον Σεπτέμβριο, όντας αποφασισμένος να κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να υπερασπίσει τη Χειμάρρα, αλλά και να καταγγέλλει τις λαθροχειρίες του Ράμα.
«Η προστασία των δικαιωμάτων της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας και η πρόοδος της Αλβανίας σε τομείς όπως το κράτος δικαίου, αυτονόητα είναι πολύ σημαντικά για μένα», επισημαίνει ο Μπελέρης. Ταυτοχρόνως, από το φιλικό περιβάλλον του ευρωβουλευτή διευκρινίζουν ότι δεν πρόκειται να ξεχάσουν το νομικό σκέλος της υπόθεσης. «Η σκευωρία θα πάει μέχρι τέλους», διαμηνύουν. Οπου «τέλος» εννοούν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο Στρασβούργο, στο οποίο και πιστεύουν ότι θα δικαιωθούν.
Ολα τα στοιχεία συνηγορούν στην άποψη ότι Ελλάδα και Αλβανία οδηγούνται σε έναν πιο ήπιο μεν, καβγά δε – διαρκείας και με βαλκανικά χαρακτηριστικά. Αυτό ακριβώς που ήθελαν στο υπουργείο Εξωτερικών να αποφύγουν, καθώς η ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχει καταστεί ξανά προτεραιότητα για τις μεγάλες πρωτεύουσες. Η δε πίεση που ασκήθηκε όλους αυτούς τους μήνες στην ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να «κατεβάσει» το θέμα ήταν έως και ασφυκτική.
Δεν είναι λίγοι στην Αθήνα αυτοί που θεωρούν ότι ξοδεύτηκε πολύ διπλωματικό κεφάλαιο για την υπόθεση Μπελέρη και πως τα μείζονα στην τρέχουσα κομβική γεωπολιτική συγκυρία είναι άλλα. «Αν οι ΗΠΑ και η ΕΕ θέλουν να βοηθήσουν την Αλβανία, οφείλουν να απαιτήσουν από την κυβέρνηση Ράμα να εναρμονιστεί με τις καλές ευρωπαϊκές πρακτικές. Αυτή πρέπει να κάνει βήματα προόδου, και όχι η Ελλάδα τα στραβά μάτια. Ειδικά για ενέργειες που γίνονται σε βάρος της ελληνικής μειονότητας», αντιτείνει o Μπελέρης.
«Θέλω ο Φρέντι Μπελέρης να πάει να ορκιστεί στο Στρασβούργο στις 16 Ιουλίου», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον Real FM. Η ταχύτερη αποφυλάκιση θα οδηγήσει, πράγματι σε μια πρώτη αποκλιμάκωση. Στη μεγάλη εικόνα, όμως, δεν αναμένονται ραγδαίες αλλαγές.