Είναι αλήθεια να απορεί κανείς διαβάζοντας τα θλιβερά μαντάτα του παγκόσμιου σχολικού διαγωνισμού PISA και το πώς «πάτωσε» για μια ακόμη φορά το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, αν ο υπουργός Παιδείας και οι προκάτοχοί του κοιμούνται ήσυχοι. Ή μήπως υπνοβατούν προς την καταστροφή και μαζί τους ολόκληρη η χώρα;
Περί αυτού πρόκειται, ενός ανεπαρκούς, αναχρονιστικού και ασύμβατου με την εποχή και τις απαιτήσεις της εκπαιδευτικού συστήματος, το οποίο δεν είναι σημερινό, είναι «κατόρθωμα» διαρκείας πολλών ετών. Δεν είναι οι μαθητές που «πάτωσαν».
Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, που στην ουσία είναι μια μέθοδος του ΟΟΣΑ για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών συστημάτων σε παγκόσμια κλίμακα, είναι απλώς μια επιβεβαίωση των καθημερινών διαπιστώσεων όσων έχουν μια επαφή με τη μέση εκπαίδευση. Οι ικανότητες των ελλήνων μαθητών να αντεπεξέλθουν σε στοιχειώδους δυσκολίας απαιτήσεις μαθηματικών προβλημάτων και κατανόησης κειμένου είναι κάτω του μέσου όρου. Σε κάποιες, δε, περιπτώσεις, η χώρα κατατάσσεται όχι απλώς κάτω από τον μέσο όρο, αλλά στις τελευταίες θέσεις.
Ολοι ξέρουν τι συμβαίνει στο ελληνικό σχολείο, και όσοι δεν ξέρουν αρκεί να πληροφορηθούν το πώς υποδέχθηκαν οι επίσημες συνδικαλιστικές οργανώσεις των καθηγητών τα αποτελέσματα της έρευνας. Ούτε λίγο ούτε πολύ είπαν ότι είναι λάθος ο διαγωνισμός και ότι είναι και όργανο του παγκόσμιου καπιταλισμού.
Πόσοι καθηγητές, άραγε, είδαν τη δική τους «φωτογραφία» και αποτυχία σε αυτά τα αποτελέσματα του PISA; Που, παρεμπιπτόντως, για την Ελλάδα έχει και άλλο ένα θλιβερό στοιχείο: Η επίδοση της χώρας επιδεινώνεται διαρκώς και σταθερά στο διάστημα της τελευταίας δεκαετίας.
Και πώς αντιμετωπίζει το αρμόδιο υπουργείο αυτήν την κατάσταση; Τι σκοπεύει να κάνει και ποια μέριμνα υπάρχει για τη θεραπεία της βαριάς ασθένειας του εκπαιδευτικού συστήματος;
Μιλώντας για μεταρρυθμίσεις: Καμία απολύτως μεταρρύθμιση δεν έχει νόημα και δεν θα έχει αποτέλεσμα, αν κάποιος δεν παρέμβει στο εκπαιδευτικό μπάχαλο. Το θέμα δεν είναι μόνο οι υποδομές, δεν είναι οι προσλήψεις και οι μισθοί, δεν είναι η ψηφιοποίηση της διδασκαλίας και η εισαγωγή άχρηστων, σύνθετων και τάχα νεωτερικών μαθημάτων. Είναι κάτι πολύ απλούστερο και δυσκολότερο: το περιεχόμενο της.
Τι διδάσκονται τα παιδιά στα σχολεία; Πώς (δεν) μαθαίνουν τη γλώσσα (μας); Ποιες γνώσεις από όλες αυτές που έχουν περιληφθεί στα «πασαλειμματικά» βιβλία είναι χρήσιμες και ανταποκρίνονται στη σημερινή συνθήκη και στις απαιτήσεις της ζωής και της ίδιας της χώρας; Και ως προς την κριτική σκέψη, μήπως τα παιδιά βγαίνουν από το ελληνικό σχολείο χειρότερα από ό,τι ήταν όταν μπήκαν σε αυτό;
Υπό αυτές τις συνθήκες και με αυτά τα δεδομένα, το να συζητάμε για τις συνταγματικές παρακάμψεις που θα επιτρέψουν τη λειτουργία ξένων ΑΕΙ στην Ελλάδα είναι τουλάχιστον αστείο – αν μιλάμε για μεταρρυθμίσεις.
Μεταρρύθμιση θα είναι η δημιουργία ενός αποτελεσματικού και χρήσιμου εκπαιδευτικού συστήματος, με σχεδιασμό μακρόπνοο και στρατηγικού χαρακτήρα. Ολα τα άλλα είναι λόγια του αέρα.