«Η Κεντροδεξιά δεν υπάρχει χωρίς τη Δεξιά». Αυτή ήταν η πλέον ιδεολογική φράση στην ομιλία του Αντώνη Σαμαρά στο τελευταίο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας. Και το «η Νέα Δημοκρατία δεν είναι και δεν μπορεί να γίνει Ποτάμι» ήταν η ευθεία βολή κατά του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τότε, η πολιτική απάντηση του πρωθυπουργού ήταν ότι, πάνω από όλα, η Νέα Δημοκρατία είναι ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα. «Είχαμε φτάσει να πάρουμε 18% αλλά ξαναπιάσαμε το 40%». Και αυτό ήταν το καρφί εναντίον του Αντώνη Σαμαρά.
Υπάρχουν ιδεολογικές διαφοροποιήσεις εντός της Νέας Δημοκρατίας; Σαφώς υπάρχουν. Οπως υπήρχαν και θα υπάρχουν σε κάθε κόμμα εξουσίας με ποσοστά άνω του 40%. Αντίστοιχες αντιδράσεις είχαν καταγραφεί και την εποχή του πατρός Μητσοτάκη, καθώς ο τελευταίος ήταν ένας πρώην πολιτικός αντίπαλος –προερχόμενος από την Ενωση Κέντρου– που τελικά βρέθηκε στο τιμόνι της παράταξης που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Τα ίδια είχαν συμβεί και με τον εκσυγχρονιστή Σημίτη, η πολιτική του οποίου δεν ταίριαζε με τις εναπομείνασες σοσιαλιστικές φωνές της δεκαετίας του ’80.
Η δεύτερη αλήθεια στο ελληνικό πολιτικό σύστημα είναι ότι μπορεί η ιδεολογία να δίνει το στίγμα της κάθε παράταξης, η πλειοψηφία όμως κρίνεται στο κέντρο. Είναι αυτό το περιβόητο εκκρεμές, που αν δεν έρθει στην πλευρά σου, δεν πρόκειται να κυβερνήσεις – τουλάχιστον αυτοδύναμος. Πράγματι, τα ζητήματα της ταυτότητας είναι ιδανικά για να χτίσεις μια πολιτική και κομματική προσωπικότητα και να μπορείς να απευθυνθείς με καθαρότητα στον στενό πυρήνα των οπαδών σου. Δεν αρκούν, όμως, για να χαράξεις σύγχρονη πολιτική και να ασκήσεις εξουσία. Και αυτό είναι κάτι που μάλλον φαίνεται –ή θέλει– να ξεχνά ο Αντώνης Σαμαράς.
Η πραγματικότητα είναι ότι στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας υπάρχει αρκετός χώρος – εντός της Βουλής φτάνει στο 13%. Ομως, σε επίπεδο ιδεολογίας και υπό το πρίσμα της ταυτότητας, ο χώρος αυτός κινείται στα όρια του λούμπεν. Ευθείες σχέσεις με τα απολειφάδια της Χρυσής Αυγής, αρκετή ορθοδοξία και ακόμη περισσότερη συνωμοσιολογία. Αυτός είναι ο χώρος στον οποίο θέλει να απευθυνθεί ο πρώην πρωθυπουργός; Διότι οι απογοητευμένοι από την «κεντρώα» –ή τέλος πάντων την όχι τόσο δεξιά– πολιτική του Μητσοτάκη εκεί στράφηκαν. Οι υπόλοιποι τον ψήφισαν, εξ ου και το 41%.
Αλήθεια, όμως, πόσο μεγάλες είναι οι διαφορές του Μητσοτάκη από τον Σαμαρά στην εφαρμοσμένη πολιτική; Για παράδειγμα, θα έκανε πολλά διαφορετικά πράγματα ο πρώην Πρωθυπουργός στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης εν μέσω πανδημίας; Πόσα περισσότερα επιδόματα να δώσει κανείς για να αποδείξει ότι είναι κοντά στις λαϊκές τάξεις, τις οποίες παραδοσιακά διεκδικεί η Νέα Δημοκρατία; Ακόμα και στα Ελληνοτουρκικά, τελικά πόσο «κακή ιδέα ήταν η επίσκεψη του Ερντογάν στην Αθήνα»;
Αραγε πιστεύουν πολλοί ότι κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του ο Μητσοτάκης θα υπογράψει κάποιου είδους συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με τους Τούρκους, στην οποία και θα παραχωρεί κυριαρχία της χώρας; Εκεί που η πολιτική προσέγγιση των δύο ανδρών απέχει, πράγματι, είναι τα ζητήματα των δικαιωμάτων και δη αυτά της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Βλέπει, όμως, εκεί κανένας ιδιαίτερη ζέση για νομοθεσία;
Αλλά και αν μείνουμε στο επίδικο που προκάλεσε την τρέχουσα ρήξη: Είναι έως και αστείο να λέμε ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ασκεί φιλομεταναστευτική πολιτική. Εξίσου αστείο είναι να νομίζεις ότι μπορείς με μαγικά μέτρα να δώσεις λύσεις σε ένα από τα πλέον πολύπλοκα προβλήματα του 21ου αιώνα. Μπορεί να μη θέλει η δεξιά της Δεξιάς να δοθούν προσωρινές άδειες εργασίας σε ανθρώπους που έφθασαν πριν από χρόνια παρανόμως στην Ελλάδα, θα πρέπει όμως να μας εξηγήσει, πώς θα διαχειριστεί αυτούς και άλλους, πολλούς χιλιάδες, που βρίσκονται αυτή τη στιγμή χωρίς χαρτιά στη χώρα; Θα τους διώξει προς άγνωστο προορισμό; Θα τους επιστρέψει στις πατρίδες τους; Με ποιον τρόπο; Εδώ και τρία χρόνια παλεύει η Ευρωπαϊκή Ενωση να σχεδιάσει το πλαίσιο των επιστροφών και πέφτει πάνω σε τοίχους.
Η Ευρώπη στρέφεται δεξιότερα – αυτή είναι μια αυταπόδεικτη αλήθεια. Και το Μεταναστευτικό παίζει ρόλο σε αυτή τη στροφή, όχι όμως τόσο για την ταυτοτική, όσο περισσότερο για την οικονομική πτυχή του. Κάτι, όμως, που στην Ελλάδα δεν ισχύει, καθώς αν υπήρχαν διαθέσιμοι 30.000 εργάτες γης, τότε δεν θα υπήρχε και η σχετική τροπολογία. Αρα, μοιάζει περισσότερο με αφορμή η φλογερή αντίδραση του Σαμαρά και μάλλον όχι αιτία.
Γι’ αυτό και αντιμετωπίζεται αμήχανα, ακόμα και από στελέχη που στο πρόσφατο παρελθόν δραστηριοποιήθηκαν στο στενό περιβάλλον του πρώην πρωθυπουργού. Φθάνει κανείς στο σημείο να αναρωτιέται αν ο προβληματισμός που υπάρχει στην αντιπολίτευση για το πώς και, κυρίως, το πότε θα πέσει ο Μητσοτάκης, εξαπλώνεται σιγά σιγά και μέσα στη Νέα Δημοκρατία. Για να δούμε, λέτε να μετρηθούν σήμερα-αύριο ξανά οι 158 της κυβερνητικής πλειοψηφίας; Δύσκολο μου φαίνεται.