Το «δείτε τι συνέβη στην Ισπανία, πάλι καλά είμαστε», με αφορμή την τραγωδία στη Βαλένθια, είναι η άλλη όψη της αδράνειας, του ανατολίτικου κράτους των συναρμοδιοτήτων (και των ανευθυνοϋπεύθυνων), της ατιμωρησίας και των καθυστερήσεων στην υλοποίηση των έργων. Με εξαίρεση τη σωστή επισήμανση ότι το 112 σώζει ζωές (και ανοήτως λοιδορείται), οποιαδήποτε άλλη προσπάθεια συμψηφισμού με σημαία ευκαιρίας την Ισπανία είναι εντελώς εκτός θέματος.
Γιατί σε αυτόν τον τρόπο σκέψης συναντιέται η τάση να τα βάζουμε όλα κάτω από το χαλί με την πατροπαράδοτη πτωχαλαζονεία μας: επειδή δεν μπορούμε να γίνουμε κανονικό κράτος, καταφεύγουμε κάθε τόσο σε μια άρρωστη επιβεβαίωση όταν οι συμφορές χτυπούν άλλα κράτη της Ευρώπης. Σαν να δικαιώνεται το δικό μας μοντέλο, το ότι αδυνατούμε να συνεννοηθούμε μεταξύ μας (π.χ. για τα αντιπλημμυρικά), επειδή ούτως ή άλλως… «είδες τι μπορεί να συμβεί».
Οσο αδιέξοδη είναι αυτή η τάση, άλλο τόσο είναι ο μηδενισμός. Μετά τα σοκ από την πλημμύρα στη Μάνδρα (2017) και τη φωτιά στο Μάτι (2018), η νέα κυβέρνηση της ΝΔ προχώρησε σε δύο αποφασιστικά βήματα. Το 112 και την αναβάθμιση του ρόλου και των μέσων της Πολιτικής Προστασίας που έφυγε από ένα τριτοκοσμικό κτίριο στο Μαρούσι και απέκτησε νέα εργαλεία και σύγχρονες υποδομές. Τι έγινε όμως με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των αντιπλημμυρικών έργων; Η απάντηση δόθηκε, δυστυχώς, στη Θεσσαλία. Τρία χρόνια μετά τον «Ιανό» (Σεπτέμβριος 2020) ήρθε ο «Daniel» το 2023 για να αποκαλύψει τις καθυστερήσεις στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων.
⇒ Διαβάστε: Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας καταστροφής
Μετά την τραγωδία στη Βαλένθια, πολλοί σκέπτονται αν αντέχει ένα τέτοιο φαινόμενο η Αττική. Η αγωνία των Δήμων γύρω από τον Κηφισό και της Περιφέρειας Αττικής εκφράστηκε σε σύσκεψη στο Δημαρχείο Νίκαιας (17/10) όπου συζητήθηκε μελέτη του Μετσόβειου Πολυτεχνείου για τις υποδομές της δεκαετίας του 1950 και την ανάγκη δρομολόγησης των έργων.
Ο μόνος που ζητάει προς το παρόν αυτή την ευθύνη (που είναι πολιτικά μη ελκυστική, διότι αν τα κάνεις όλα σωστά, κανείς δεν θα σου πει μπράβο, ενώ αν συμβεί το παραμικρό θα υποστείς κριτική) είναι ο Περιφερειάρχης Αττικής, Νίκος Χαρδαλιάς. Ζητάει την υιοθέτηση ενός μητροπολιτικού μοντέλου διαχείρισης των έργων πρόληψης για τη θωράκιση της Αττικής. Ουσιαστικά ζητάει να φορτωθεί την ευθύνη. Παράλληλα προχώρησε από τον Αύγουστο, για πρώτη φορά ύστερα από δεκαετίες, στον καθαρισμό των υπογείων τμημάτων του Κηφισού ποταμού, σε μήκος 8,6 χλμ.
Αρκεί όμως μόνο ο καθαρισμός. Προφανώς όχι. Είναι χαρακτηριστικό ότι το έργο του συλλεκτήριου αγωγού ομβρίων υδάτων για την αντιπλημμυρική προστασία της Νέας Φιλαδέλφειας, της Νέας Χαλκηδόνας και των όμορων Δήμων, κάτω από την εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας, ξεκίνησε προ 25ετίας και παρέμενε επί χρόνια κολλημένο. Για να αρχίσει, επιτέλους, να τρέχει με γρήγορους ρυθμούς μόλις πριν από μερικούς μήνες.
Προς τη σωστή κατεύθυνση είναι και η πρόταση που διατύπωσε ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Κικίλιας (AΝΤ1, 30/10) ώστε η Πολιτεία να δημιουργήσει ένα κουμπαρά, «ένα σημαντικό ποσό και να αποδεχτούμε ότι θα πρέπει, αποζημιώνοντας κάποιους συμπολίτες μας, να κατεδαφίσουμε κάποιες οικίες και να ξεμπαζωθούν ρέματα».
Ολα δείχνουν, λοιπόν, ότι κάτι πρέπει να αλλάξει. Ακόμη και η πρόσφατη απόφαση του δικαστηρίου για την τραγωδία στη Μάνδρα με τους 25 νεκρούς έδειξε την πολυδιάσπαση των αρμοδιοτήτων και την ανάγκη για συγκεκριμένες ευθύνες και δράσεις. Το μωσαϊκό της αδράνειας πρέπει να σπάσει.
Και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, που πιστώνεται το 112 και τη νέα Πολιτική Προστασία, και τώρα καλείται να καθαρίσει το ομιχλώδες το τοπίο των αρμοδιοτήτων. Για να ξέρουμε ποιος είναι υπεύθυνος για τα αντιπλημμυρικά και τη θωράκιση της πρωτεύουσας, όπου ζει ο μισός σχεδόν πληθυσμός της χώρας. Είναι επείγον και ζήτημα επιβίωσης στις νέες, πολύ επικίνδυνες συνθήκες της κλιματικής κρίσης τις οποίες μας υπενθύμισε η Βαλένθια.