Συνάντησα τον Ακη, τελευταία φορά πριν λίγους μήνες. Τον Φεβρουάριο, στον «Ευαγγελισμό». Είχε διακομιστεί από το Σισμανόγλειο για να εξεταστεί με PETSCAN και με διαγνωστικό ερώτημα αν μια πνευμονική βλάβη ήταν καρκίνος. Μπήκα στον ατομικό θάλαμο αναμονής. Αντίκρυσα έναν Ακη, πιο καταβεβλημένο από όσο φαινόταν στην τηλεοπτική του εικόνα και περισσότερο ανασφαλή από ένα 80χρονο που περιμένει σε λίγες ώρες ένα πόρισμα αν έχει καρκίνο ή όχι.
-Καλημέρα κ. Τσοχατζόπουλε, σας βλέπω ανήσυχο.
-Δεν με στηρίζουν τα πόδια μου, γιατρέ, και δεν είναι κανείς μαζί μου. Πόση ώρα θα κάνουμε;
-Μην ανησυχείτε, εδώ είμαστε να βοηθήσουμε. Σας είπαν ποιος γιατρός θα σας εξετάσει; Με θυμάσαι;
Ταυτόχρονα κατέβασα τη μάσκα. Δεν περίμενα ότι θα με αναγνωρίσει. Τελευταία συνάντησή μας ήταν το 2002. Έκτοτε έχω αλλάξει πολύ. Αιφνιδιάστηκε, έμεινε αμήχανος, προς στιγμή τρόμαξε, -αλλά χαμογελούσα – , προβληματίστηκε.
-Ο Δατσέρης είμαι.
-Ο πατέρας του Γιαννάκη!
-Όχι, Άκη ο ίδιος ο Γιαννάκης! Μεγάλωσα και εγώ.
-Ρε ο Γιάννης! Εδώ είσαι τώρα;
-Πολλά χρόνια Ακη, είκοσι.
Η εξέταση έγινε. Το αποτέλεσμα ήταν ευνοϊκό, δεν υπήρχε καρκίνος, αλλά φλεγμονή. Του ανακοίνωσα τα ευχάριστα. Σταυροκοπήθηκε. Αποχαιρετιστήκαμε.
Λίγες ώρες μετά, καθώς τέλειωσα με τους άλλους ασθενείς, διαπίστωσα το σύνηθες, να καθυστερεί η διανοσοκομειακή διακομιδή του ΕΚΑΒ και ο Ακης ήταν σε φορείο πίσω από ένα μολύβδινο διαχωριστικό πέτασμα ακτινοπροστασίας.
-Σε ταλαιπωρούν!
-Δεν βαριέσαι, συνήθισα! Αλλά είμαι ανακουφισμένος.
Ήταν όντως χαλαρός και πολύ, πολύ πιο διαυγής. Ενημέρωσα για μιαν ακόμη φορά το ΕΚΑΒ. Μετά ανασήκωσα την πλάτη του φορείου, πήρα θέση ακουμπώντας στο πέτασμα.
-Ας τα πούμε, περιμένοντας.
Κατέγραψα τις επικεφαλίδες. Πότε γνωριστήκαμε, μετά την διάσπαση της Δημοκρατικής Άμυνας από το ΠΑΣΟΚ, το 1975. Γελάσαμε, θυμηθήκαμε το 1977, όταν στη Συνδιάσκεψη ο Τζουμάκας κατόρθωσε να σημαδέψει το ψηφοδέλτιο του Ανδρέα, ώστε να δούμε ποιους ψήφισε ο πρόεδρος. Τις συνεχείς εσωκομματικές κρίσεις του’70 που έκαναν το ΠΑΣΟΚ κόμμα εξουσίας και τον Τσοχατζόπουλο, Ακη. Περάσαμε από τα ατέλειωτα της Θεσσαλονίκης. Την ΠΑΘΕ, την Περιφερειακή , τη δυτική είσοδο, την Εγνατία, τη ΔΕΘ, τα Μουσεία, το Παπαγεωργίου. «Αυτοί, ρίχνουν ένα χαλίκι και πανηγυρίζουν, εμείς τελειώναμε δρόμους και μας έβριζαν», είπε.
Προσεγγίζαμε τα ανώδυνα. Όταν η κουβέντα μας από τις μεταρρυθμίσεις πήγε στο τίτλο, Αυτοδιοίκηση, έγινε δηκτικός. «Μη νομίζεις ότι ο φίλος σου ο Αλέκος έκανε τον Καποδίστρια, εγώ ξεκίνησα τις αλλαγές και το δικό μου σχέδιο συνέχισε». Αναδίπλωση: θυμάσαι αυτόν, θυμάσαι εκείνο. Μετά από λίγο ήρθε το θέμα γιατροί, νοσοκομεία, χρόνιοι άρρωστοι όπως ο ίδιος και ο Παπανδρέου. Τότε ήρθε η στιγμή, που αποτελεί και την αφορμή του παρόντος κειμένου: «Με πολεμήσατε άσχημα το 1996, εσείς οι εκσυγχρονιστές και εσύ προσωπικά, Γιάννη». Το είπε σκυθρωπά και σκληρά. «Ετσι το ΠΑΣΟΚ τέλειωσε με τον Ανδρέα το 1996, όχι με τον ΓΑΠ το 2012» και κατέληξε: «Εξακολουθείς να πιστεύεις ότι δεν μπορούσα να τα καταφέρω καλύτερα από τον Σημίτη;»
Αιφνιδιάστηκα και κατέφυγα σε κάτι που διαρκώς επαναλαμβάνω σε συνομιλίες μου με γνωστούς και φίλους που συνυπήρξαμε στον ίδιο κομματικό χώρο, χωρίς να είμαστε ακριβώς ομοϊδεάτες. «Ακη, το ΠΑΣΟΚ ως αυθεντικά ελληνικό πολιτικό φαινόμενο, έχει στον πυρήνα του το διχασμό. Ο εσωκομματικός μας πόλεμος μπορεί να ξεκίνησε κάπου το 1986-1987, οι αψιμαχίες νωρίτερα, οι ρίζες όμως πάνε στο 1827.Κάποιοι σαν εμένα θα πηγαίναμε ναύτες στον συμμαχικό στόλο, κάποιοι σαν εσένα θα ανέβαιναν στα βουνά να πολεμήσουν άλλοτε με τους Τούρκους και άλλοτε μεταξύ τους».
Επανήλθαμε στο κουτσομπολιό. Δύο άνθρωποι με καλή διαπροσωπική σχέση πολλών χρόνων.
Δημοσιοποιώ αυτό το απόσπασμα της συζήτησης, με τη βοήθεια σημειώσεων που κράτησα αυθημερόν. Περιορίζομαι σε όσα χρειάζονται όχι σαν αποχαιρετισμός στον άνθρωπο που έφυγε , αλλά στην προσέγγιση του ανεπανάληπτου πολιτικού φαινόμενου που αποτέλεσε η διαδρομή του. Η αίσθηση που μου έμεινε από αποσπάσματα μιας απολογητικής επιχειρηματολογίας.
Για πολλούς κατηγορουμένους το τεκμήριο της αθωότητας δεν τελεσιδικεί. Σε αυτούς ανήκε και ο Ακης. Το αφήγημά τους επαναλαμβάνεται σταθερά ως το τέλος, παρά την προσθήκη ή αφαίρεση στοιχείων. Τα γεγονότα ερμηνεύονται δεν περιγράφονται. Οι αποδείξεις συγχέονται με προθέσεις. Ο χρόνος των γεγονότων έχει μεγάλη σχετικότητα. Ο χρόνος του Ακη είχε μια τομή, το 1996. Γύρω από το 1996 έφτιαξε την ιστορία του, πριν και μετά.
Ο Ακης ταυτίζεται με το ΠΑΣΟΚ ως το 1996. Αν όμως το ΠΑΣΟΚ του Ακη δεν υπήρχε μετά το 1996, τότε μήπως δεν υπήρξε και ο Ακης του ΠΑΣΟΚ;
Η Δικαιοσύνη απεφάνθη, η ποινή επιμετρήθηκε και εκτίθηκε. Η Ιστορία μπορεί στο μέλλον να ασχοληθεί και να αφηγηθεί πώς εξελίσσεται η υπόσταση ενός μετανάστη μηχανικού, που περνά στην πολιτική ως προσωποποίηση της εργατικότητας και της αφοσίωσης και καταλήγει ως η πλέον σημαντική προσωπικότητα για την οποία, δικαστικά, αποδείχτηκε η διαφθορά της.