Το 2024 μπήκε με αισιοδοξία για το ΠΑΣΟΚ. Είχε ούριο άνεμο στα πανιά του, η αυτοπεποίθηση ήταν στα ύψη και οι δημοσκοπικοί οιωνοί έδειχναν ότι η μάχη των ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου θα κερδηθεί καθαρά, με την ανάδειξή του σε δεύτερο κόμμα, και έτσι η υλοποίηση της στρατηγικής του Νίκου Ανδρουλάκη θα πάρει σάρκα και οστά.
Δυόμισι μήνες μετά, όμως, τα δεδομένα έχουν αλλάξει αισθητά, προκαλώντας ερωτήματα ακόμα και για αυτή την επίτευξη του μάλλον ταπεινού στόχου της δεύτερης θέσης. Μεσολάβησε, για ενάμιση μήνα, η κοινοβουλευτική τριβή σε τρία εμβληματικά νομοσχέδια –επιστολική ψήφος, γάμος ομόφυλων ζευγαριών και μη κρατικά πανεπιστήμια– όπου δοκιμάστηκαν η αντοχή, η συνοχή και το στίγμα του ΠΑΣΟΚ–, ο άνεμος έπεσε και επικρατεί πια άπνοια.
Αυτό, σε συνδυασμό με το δημοσκοπικό ντεμαράζ του Στέφανου Κασσελάκη και του ΣΥΡΙΖΑ και το ανάλογο, φυσικά, «πουσάρισμα», έχουν φέρει το ΠΑΣΟΚ σε δύσκολη θέση. Το στοίχημα των ευρωεκλογών παίρνει χαρακτηριστικά πολιτικής επιβίωσης, δηλαδή αν θα μπορέσει να διατηρήσει τον ρόλο του ως κόμμα εξουσίας ή αν θα έχει συμπληρωματικό ρόλο.
Οι ευρωεκλογές, λοιπόν, είναι το άμεσο στοίχημα για τον Νίκο Ανδρουλάκη και την ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ – και όχι το τι θα καταφέρει στις εθνικές εκλογές σε τρία χρόνια. Για να το πούμε αλλιώς, οι ευρωεκλογές είναι για το ΠΑΣΟΚ εθνικές εκλογές!
Αν δεν το κερδίσει, μπορεί ενδεχομένως να προβληθεί ως μια απλή μάχη ενός ευρύτερου πολέμου, που είναι η μακρά πορεία προς την εθνική κάλπη, όμως αυτή πια η πορεία θα γίνεται χωρίς «λευκή επιταγή» από τους ψηφοφόρους της Κεντροαριστεράς, την οποία απόλαυσαν ο κ. Ανδρουλάκης και η ομάδα του εδώ και δυόμισι χρόνια. Πολύ περισσότερο αν η ΝΔ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης αντέξουν, με τις απώλειές τους να είναι διαχειρίσιμες, και ο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη καταφέρει να πετύχει τον στόχο να διατηρήσει τη δεύτερη θέση.
Το σκηνικό γίνεται ακόμη πιο βαρύ για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, καθώς πολιορκείται από το κόμμα του Ανδρέα Λοβέρδου και τη σύμπραξη του σχήματος Κόσμος, υπό τον Πέτρο Κόκκαλη, εκατέρωθεν. Και οι δύο διεκδικούν ποσοστό μικρό μεν αλλά επαρκές για να κοπεί ο αέρας του ΠΑΣΟΚ.
Αν επιπλέον ληφθεί υπόψη η «χαλαρή ψήφος» που συνήθως καταγράφεται στις ευρωεκλογές και η απογοήτευση κεντροαριστερών ψηφοφόρων, το πράγμα δυσκολεύει ακόμη περισσότερο. Θα πρέπει το ΠΑΣΟΚ να περάσει από συμπληγάδες. Ως εκ τούτου, το ερώτημα που προκύπτει είναι: Τι θα πρέπει να κάνει η ηγεσία του για να τα καταφέρει;
Πρώτα από όλα θα πρέπει να ξαναμπούν μπροστά οι κομματικές λειτουργίες. Οπως, με ποδοσφαιρικούς όρους, εύστοχα είπε δραστήριος βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, «θα πρέπει να κατεβούμε στο γήπεδο και να παίξουμε την μπάλα που ξέρουμε. Υπό την καθοδήγηση του Νίκου Ανδρουλάκη, όλοι, χωρίς εξαιρέσεις, να είναι εκεί. Και ο πάγκος συμμετέχει στο παιχνίδι». Με άλλα λόγια, «ή όλοι μαζί θα κερδίσουν ή όλοι μαζί θα χάσουν», για να παραφράσουμε τη γνωστή ρήση του Γιώργου Παπανδρέου «ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε», ο οποίος στηρίζει, όπως έδειξε στη Βουλή, την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
Επίσης, είναι εμφανής η έλλειψη ενός κομματικού επιτελικού κέντρου. Η γραμμή δεν γίνεται κοινοκτημοσύνη όλων, με αποτέλεσμα όσοι δεν συμμετέχουν στη διαμόρφωσή της να αδρανοποιούνται ή να ακολουθούν δική τους πορεία. Η ενεργοποίηση όλων των εσωκομματικών δυνάμεων δεν χωράει παραμερισμούς, αποκλεισμούς, αποσπασματικές αναθέσεις και ανασφάλεια. Οι πιθανές ηγετικές βλέψεις ορισμένων στελεχών δεν θα βρουν κανένα έρεισμα αν το κόμμα πάει καλά. Η εκλογική επιτυχία θα πιστωθεί πρώτα από όλα στον Νίκο Ανδρουλάκη και δευτερευόντως στους υπόλοιπους βουλευτές και στελέχη συνολικά, αφού όλοι θα αναγνωρίσουν τη συνεισφορά του.
Το υπό διαμόρφωση ψηφοδέλτιο των ευρωεκλογών θα πρέπει να συμπεριλάβει νέα και έμπειρα στελέχη, που σηματοδοτούν το όλον ΠΑΣΟΚ και την ευρύτερη Κεντροαριστερά. Η φημολογούμενη συμπερίληψη του Θοδωρή Ζαγοράκη περισσότερα προβλήματα θα προκαλέσει από τα οφέλη που ίσως προσκομίσει. Η παρουσία του θα απογοητεύσει αρκετούς, οι οποίοι δεν θα βάλουν πλάτη, θεωρώντας ότι έχει προβάδισμα εκλογής, ενώ αντιθέτως, αν δεν εκλεγεί, θα εκληφθεί ως αποτυχία μιας επιλογής του Νίκου Ανδρουλάκη. Και θα το χρεωθεί ο ίδιος!