Μας γοητεύουν οι ιστορίες των αουτσάιντερ: των ομάδων που κατεβαίνουν στο γήπεδο γνωρίζοντας ότι δεν έχουν πολλές ελπίδες να κερδίσουν, των ανθρώπων που κάνουν την προσπάθεια, κι ας ξέρουν ότι δύσκολα θα καταφέρουν τον στόχο τους, των λαών που αποφασίζουν να παλέψουν μέχρι το τέλος –όποιο κι αν είναι αυτό. Οι νίκες και οι ήττες τους έχουν κάτι από την εποχή των ηρώων, από καιρούς που οι γεννημένοι στο περίφημο «τέλος της Ιστορίας» πίστευαν ότι θα βλέπουν μόνο στις ταινίες. Και να που στην Ουκρανία, μια τέτοια αιματηρή ιστορία εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια ολόκληρου του δυτικού κόσμου, που βλέπει τη Ρωσία να μετράει ήδη πάνω από δύο εβδομάδες πολέμου για μια «υπόθεση εικοσιτετραώρων». Κανείς δεν παραδόθηκε, κανείς δεν εγκατέλειψε τη θέση του, παρότι τους δόθηκε η ευκαιρία. Οι Ουκρανοί πολεμούν με αυταπάρνηση αουτσάιντερ σε έναν πόλεμο με τανκς και μπόλικη προπαγάνδα. Επειδή δεν επιβεβαίωσαν τις ρωσικές προβλέψεις, έδωσαν στη Δύση χρόνο να ανασυγκροτηθεί και να αποφασίσει τις κυρώσεις που θα επιβάλει.
Στην πραγματικότητα, κάθε μάχη, για να γίνει επική, κρύβει πίσω της logistics –και αυτό συνέβη και στην περίπτωση της Ουκρανίας. Ξέρουμε σήμερα αυτό που οι περισσότεροι δεν είχαμε συνειδητοποιήσει από την αρχή: ο ουκρανικός στρατός δεν είναι απλώς έμπειρος και μεγάλος, αλλά βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση εδώ και χρόνια. Την ίδια στιγμή, ο ρωσικός στρατός ήταν περισσότερο σκουριασμένος και λιγότερο πρόθυμος, δεν κατάφερε να συντονίσει επιθέσεις από στεριά και αέρα, δεν κατάφερε να παραλύσει τις ουκρανικές επικοινωνίες.
Ενας από τους λόγους της κακής συνεννόησης, είπαν μετά τις πρώτες εμπόλεμες ημέρες οι αναλυτές, ήταν ότι η ρωσική στρατηγική χτίστηκε πάνω στο δεδομένο πως ο ουκρανικός στρατός δεν θα πρόβαλλε αντίσταση στην προέλαση –πράγμα που θα σήμαινε ότι όλα τα κεντρικά συστήματα, που περνούν από το Κίεβο, θα βρίσκονταν στα χέρια τους μέσα σε λίγες ώρες. Αν όντως αυτό ήταν το σχέδιο, απέτυχε παταγωδώς – γι’ αυτό και τα πράγματα αγρίεψαν ακόμα περισσότερο, με χτυπήματα σε αμάχους και προειδοποιήσεις ότι μπορεί να χτυπηθεί και η δυτική αμυντική ενίσχυση που συνεχίζει να φτάνει στην Ουκρανία.
Και κάπου εδώ, τα logistics τελειώνουν. Γιατί αυτό που θα μείνει από τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι οι αγρότες που έκλεψαν ρωσικά τανκς με τα τρακτέρ τους, οι βρισιές των στρατιωτών στο Φιδονήσι, όταν η άλλη πλευρά τους ζήτησε να παραδοθούν, και η Ουκρανή που έδειχνε στους ξένους δημοσιογράφους τις μολότοφ που έφτιαχνε στην αυλή του σπιτιού της. Αυτά θα φτιάχνουν σε λίγα χρόνια την ουκρανική εθνική συνείδηση, όπως έφτιαξαν τη δική μας, με όλο το συναίσθημα και την υπερβολή τους, οι εικόνες των φαντάρων που γύριζαν από το αλβανικό μέτωπο με λιωμένες σόλες, το κατέβασμα της ναζιστικής σημαίας από την Ακρόπολη και οι σφαίρες στους τοίχους των σπιτιών στα Δεκεμβριανά.
Δεν είναι όμως μόνο μια μάχη συνείδησης για εκείνους που παλεύουν, αλλά και τους παρατηρητές. Αν η Ουκρανία δεν φάνταζε στο μυαλό των Ευρωπαίων μικρή εκείνες τις πρώτες ημέρες, αν ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν έμοιαζε λίγος μπροστά στον Βλαντίμιρ Πούτιν, τίποτα από αυτά που συζητάμε τόσες ημέρες δημόσια και ιδιωτικά δεν θα είχε την ίδια σημασία.
Η Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου ήταν το αουτσάιντερ. Σήμερα –και αύριο και μεθαύριο– η ιστορία αυτού του πολέμου διαμορφώνεται (κυρίως, αν όχι μόνο) από τη δική της αντοχή.