Ο τηλεοπτικός δυναμισμός του Αδωνι Γεωργιάδη και η άνεσή του να τσακώνεται με τους συνομιλητές του είναι ένα από τα βασικά ατού που έχει στα μάτια του Μεγάρου Μαξίμου. Αλλωστε ο Πρωθυπουργός δεν διαθέτει και πολλούς υπουργούς που μπορούν να πιάνουν στασίδι στα κανάλια φωνάζοντας. Ιδίως, δε, όταν την προηγούμενη μέρα τα πράγματα έχουν πάει στραβά για την κυβέρνηση, ο Αδωνις είναι αυτός που βγαίνει αξημέρωτα στις πρωϊνές εκπομπές για να μαζέψει την κατάσταση, ή τουλάχιστον για να μην αφήσει τους άλλους να μιλήσουν.
Εχει ασκηθεί τόσο πολύ στο να τα λέει με σιγουριά και αυτοπεποίθηση, και κυρίως να τα λέει φωναχτά, που ακόμη κι αν η κυβέρνηση βρίσκεται στη γωνία εξαιτίας κάποιου συμβάντος —και τα επιχειρήματά της δεν είναι ισχυρά—, ο «τρόπος του Αδωνι» είναι χρήσιμος. Γιατί μπορεί να φωνάζει ακόμη και όταν λέει κάτι που δεν… στέκει και πολύ.
Οταν όμως κάποιος κατέχει καλά τα εργαλεία του και αυτά τον έχουν οδηγήσει ψηλά, υπάρχει ενίοτε ο κίνδυνος της υπερχρήσης. Διότι εκτός από τον Πολάκη και τον Ερντογάν («Με τα F-35 μόνο εμείς μπορούμε να πάμε μια νύχτα ξαφνικά στην Τουρκία»), ο «τρόπος του Αδωνι» εφαρμόζεται τελευταία και απέναντι στους γιατρούς. Είναι όμως το σωστό «γήπεδο» το ζήτημα της έλλειψης γιατρών στην ελληνική Περιφέρεια και ειδικά σε τουριστικές περιοχές, όπου η κυβέρνηση (και η χώρα) εκτίθεται αυτές τις μέρες στα μάτια επισκεπτών από όλον τον κόσμο;
Ας τα πάρουμε με τη σειρά.
Η άγονη γραμμή στο ΕΣΥ δεν αφορά τα σύνορα της χώρας. Αφορά 14 περιοχές και ισάριθμα νοσοκομεία όπου εδώ και πολύ καιρό δεν υπάρχουν γιατροί: Κως, Σαντορίνη, Σητεία, Ιεράπετρα, Πύργος, Σπάρτη, Εδεσσα, Γιαννιτσά, Γρεβενά, Σέρρες, Δράμα, Ξάνθη, Κιλκίς και Διδυμότειχο. Δεν υπάρχουν, όχι με την ευρεία έννοια της έλλειψης προσωπικού, που ούτως ή άλλως υπάρχει ακόμη και σε νοσοκομεία στην καρδιά της Αθήνας, αλλά με την έννοια της παντελούς έλλειψης ενδιαφέροντος από πλευράς των γιατρών: οι θέσεις προκηρύσσονται ξανά και ξανά αλλά μένουν κενές… Και μιλάμε για θέσεις βασικών ιατρικών ειδικοτήτων, όπως παθολόγων, παιδιάτρων, ακόμη και γυναικολόγων.
Μεσούντος του θέρους, το υπουργείο Υγείας αποφάσισε –καλώς κατ’ αρχήν– ότι δεν πάει άλλο με τις άγονες θέσεις και άρχισε να αναζητά λύσεις. Φυσικά, άλλη μια προκήρυξη δεν θα έφερνε αποτέλεσμα. Και έτσι «έπεσε» η ιδέα της ιδιωτικής συνδρομής. Που δεν είναι καινούργια ούτε ακούγεται πρώτη φορά στα υπουργικά γραφεία. Βασίζεται στην εξής λογική:
♦ Η Κως (παράδειγμα όχι τυχαίο και αρκούντως χρησιμοποιούμενο από τον ίδιο τον υπουργό) έχει έξι ιδιώτες παιδιάτρους αλλά κανέναν (ή το πολύ έναν) στο νοσοκομείο. Μπορούν λοιπόν οι ιδιώτες να «βάλουν πλάτη» (προσφιλής στον υπουργό η έκφραση); Θα τους ζητήσουμε να κάνουν δυο-τρεις εφημερίες τον μήνα με την αντίστοιχη αμοιβή (για τον επιμελήτη Α’ του ΕΣΥ η αμοιβή για μια 24ωρη ενεργή εφημερία κυμαίνεται από περίπου 170 έως 210 ευρώ καθαρά, ανάλογα αν είναι καθημερινή ή σχόλη). Γιατί όχι;
Επίδομα 100 ευρώ από την εποχή της δραχμής
Οι γιατροί δια των αιρετών οργάνων τους απαντούν λίγο-πολύ «στα ‘λεγα εγώ». Λένε δηλαδή ότι η υποστελέχωση του ΕΣΥ είναι αποκλειστική ευθύνη του υπουργείου, το οποίο κατηγορούν ότι ουδέποτε συζήτησε σοβαρά τις προτάσεις που έχουν κατατεθεί για να γίνει πιο ελκυστικό το σύστημα και δη συγκεκριμένες (άγονες) ειδικότητες.
Λένε ακόμη ότι ουδέποτε υπήρξαν ειδικά μέτρα για τις νησιωτικές και άγονες περιοχές, αρχής γενομένης από το επίδομα αγόνου (θεσπισμένο από τη δεκαετία του 1980, επί δραχμής, και ευρωποιημένο στα 100 ευρώ), το οποίο εδώ και δύο χρόνια, παρά τις σχετικές υποσχέσεις, ακόμη δεν έχει αναπροσαρμοστεί. Σημειωτέον, αυτές τις ημέρες έχει εξαγγελθεί ο τριπλασιασμός του, στα 300 ευρώ.
Οι γιατροί υποστηρίζουν ακόμη ότι πριν αρχίσει η αντιμετώπιση του θέματος «με τον τρόπο του Αδωνι», δεν έλαβαν ποτέ επισήμως ενημέρωση για το πρόβλημα της άγονης γραμμής ούτε κλήθηκαν σε διάλογο για να βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση. Και ότι γενικότερα η συμμετοχή των ιδιωτών γιατρών στις εφημερίες του ΕΣΥ δεν είναι κάτι απλό.
Ιατρικά μιλώντας, αναρωτιέται κανείς πώς θα λειτουργήσει αυτό: Ενας ιδιώτης εφημερεύει σήμερα στο νοσοκομείο και αντιμετωπίζει κάποια περιστατικά. Κάνει διάγνωση, δίνει θεραπεία και σε κάποιες περιπτώσεις διατάσσει εισαγωγή για νοσηλεία. Οταν θα επιστρέφει την επόμενη μέρα στο ιατρείο του, ποιος αναλαμβάνει αυτούς τους ασθενείς; Το ερώτημα δεν μπορεί, βεβαίως, να απαντηθεί ούτε με φωνές ούτε με πολιτικό «τσαμπουκά». Απαιτεί κάτι άλλο: οργάνωση και σχεδιασμό.
Η αμοιβή της εφημερίας δεν είναι δελεαστική για έναν ιδιώτη γιατρό με στρωμένη πελατεία και περίπου μονοπωλιακή, άντε ολιγοπωλιακή, δραστηριότητα στην Περιφέρεια. Βέβαια, από περιφέρεια σε περιφέρεια το πράγμα διαφέρει. Διότι, κακά τα ψέματα, άλλο ιδιώτης γιατρός στο Διδυμότειχο, όπου η μόνη πελατεία είναι οι ντόπιοι, και άλλο στη Σαντορίνη, όπου το καλοκαίρι το πελατολόγιο εκτοξεύεται, ποσοτικώς και ποιοτικώς (βλ. λογιστικώς). Δεν είναι τυχαίο ότι όσοι –ελάχιστοι– γιατροί έχουν ανταποκριθεί θετικά προέρχονται κυρίως από τη βόρεια Ελλάδα.
Το υπουργείο προφανώς δεν μπορεί να ταξινομήσει με γεωγραφικά κριτήρια την αμοιβή εφημερίας, ούτε βέβαια να τη διαφοροποιήσει προς το ελκυστικότερο για τους ιδιώτες, σε σχέση με τους ΕΣΥτες. Και κάπου εδώ τα κίνητρα εξαντλούνται.
Κραυγές σε λάθος γήπεδο
Αρχίζουν λοιπόν οι προειδοποιήσεις, μέχρι σημείου απειλής και τιμωρίας. Δηλαδή ο «τρόπος του Αδωνι», αλλά στο λάθος γήπεδο. Διότι ο Αδωνις Γεωργιάδης όλες αυτές τις ημέρες, ενώ ζητεί την καλόπιστη συνεργασία των ιδιωτών, παράλληλα και ταυτοχρόνως φοβερίζει. Λέει δηλαδή ότι θα λάβει μέτρα για τους ανένδοτους (ιδιώτες) γιατρούς που αρνούνται να βοηθήσουν το ΕΣΥ.
Και φέρνει στη Βουλή τα «εργαλεία» που θα του επιτρέψουν να το κάνει, «σπινάροντας» παράλληλα σε εφημερίδες και κανάλια κάθε του κίνηση ως ένδειξη δυναμισμού:
—Επαναδιατυπώνει μια διάταξη που είχε θεσπιστεί στην πανδημία (όταν η κατάσταση δεν ήταν απλώς έκτακτη, αλλά είχε μέγεθος παγκόσμιας κρίσης) και η οποία λέει τώρα πως οι ιδιώτες θα πρέπει να συνδράμουν στο δημόσιο σύστημα όποτε και όπου τίθεται κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Επίταξη, δηλαδή, αλλά με πιο κομψά λόγια.
Και εκεί προσθέτει και το… ποινολόγιο (που συμπίπτει χρονικά με τις δηλώσεις για τα F-35 και την Τουρκία), οπότε ποιος είδε τον Αδωνι και δεν τον φοβήθηκε:
—Για όποιον επιμένει να αρνείται, διακόπτεται η σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ και σφραγίζεται η ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Αρα, οι ιδιώτες που θα πουν όχι δεν θα εξυπηρετούν ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ και δεν θα μπορούν να γράφουν εξετάσεις και φάρμακα.
Χαμένοι οι ασθενείς;
Τι σημαίνει όμως αυτή η επίδειξη πυγμής; Σημαίνει ότι αν κλειδώσει ο Αδωνίς τη συνταγογράφηση («σπινάροντας» παράλληλα την πυγμή του στα κανάλια), κάποιοι θα μείνουν χωρίς διάγνωση, χωρίς φάρμακα και θεραπείες. Καλό;
Διότι στην Περιφέρεια, αν κάποιοι γιατροί κοπούν από τον ΕΟΠΥΥ, οι ασθενείς δεν έχουν πολλές επιλογές. Είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν από την τσέπη τους τον γιατρό ή να αναζητούν δημόσια δομή για να εξυπηρετηθούν. Ωστόσο, στις προβληματικές παραπάνω περιοχές οι δομές είναι περιορισμένες (ένα νοσοκομείο και κάποια περιφερειακά ιατρεία ή κέντρα υγείας) και ακόμη πιο περιορισμένο το ιατρικό προσωπικό που απασχολείται σε αυτές.
Αυτό δεν συζητάμε τόση ώρα; Οτι τα νοσοκομεία δεν έχουν γιατρούς και γι’ αυτό χρειάζονται ενίσχυση από τους ιδιώτες; Ποιον λοιπόν θα «τιμωρήσει» ο Αδωνις εάν τελικά λάβει τέτοια μέτρα; Τον γιατρό ή τον ασθενή;
Υστερα είναι και η περιβόητη και πολύπαθη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, η οποία κατά μεγάλο (έως συντριπτικό) μέρος βασίζεται στον ιδιωτικό τομέα – πολύ απλά διότι ο δημόσιος δεν φτάνει για να καλύψει τις ανάγκες. Παράδειγμα ο προσωπικός γιατρός –παλιά τον λέγαμε οικογενειακό–, που είναι και ένα από τα μεγάλα στοιχήματα στην Πρωτοβάθμια.
Κάθε πολίτης πρέπει να είναι «χρεωμένος» σε έναν προσωπικό γιατρό, από τον οποίο ξεκινά όταν χρειάζεται ιατρική συμβουλή. Ο προσωπικός γιατρός είτε κουράρει ο ίδιος είτε παραπέμπει σε άλλον, αν το κρίνει αναγκαίο. Στην Περιφέρεια, όμως, οι γιατροί είναι μετρημένοι και σε αυτούς έχει «μοιραστεί» ο πληθυσμός της εκάστοτε περιοχής. Τι θα συμβεί λοιπόν αν, για παράδειγμα, στην Ιεράπετρα όλοι οι ιδιώτες (δεν είναι και πολλοί) που έχουν δηλωθεί ως προσωπικοί γιατροί μείνουν εκτός ΕΟΠΥΥ και εκτός συνταγογράφησης;
Ο εγγεγραμμένος σε αυτούς πληθυσμός (όλη η πόλη των 22.131 ενηλίκων μόνιμων κατοίκων) θα μείνει χωρίς προσωπικό γιατρό και για την πρωτοβάθμια φροντίδα του θα πρέπει να πληρώνει από την τσέπη του.
Με άλλα λόγια, για να λυθεί ένα πρόβλημα με πυγμή, πολιτικό τσαμπουκά και μέσα σε μια ατμόσφαιρα επικοινωνιακού θριάμβου, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να δημιουργηθεί ένα άλλο, ενδεχομένως πολύ μεγαλύτερο.
Ετσι όμως δεν γίνεται δουλειά. Ετσι δημιουργούνται μόνο κόντρες που εξυπηρετούν προσωπικές πολιτικές/επικοινωνιακές σκοπιμότητες οι οποίες λίγη σημασία έχουν για τον ασθενή, ιδίως στην Περιφέρεια. Ο οποίος, όταν χρειάζεται υπηρεσίες υγείας –πρωτοβάθμιες ή δευτεροβάθμιες– δεν τις βρίσκει, αν και τις πληρώνει πολλαπλώς ως φορολογούμενος πολίτης και ασφαλισμένος. Ετσι, ο δρόμος προς τη λύση γίνεται αδιέξοδο.