Την Τρίτη ο Πρωθυπουργός και η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Eνωσης θα επισκεφθούν τις Καστανιές. Eτσι η πρόεδρος της Κομισιόν θα έχει την ευκαιρία να γευτεί ελληνικά και τουρκικά χημικά, αλλά κυρίως να ρίξει μια ματιά στην άλλη πλευρά του φράχτη, που χωρίζει την Ευρωπαϊκή Ενωση από την Τουρκία.
Θα γίνουν δηλώσεις, θα ειπωθούν τα αναμενόμενα και οι υψηλοί επισκέπτες θα αναχωρήσουν. Ολοι οι υπόλοιποι, πρωταγωνιστές και κομπάρσοι σε ένα ανθρωπιστικό δράμα, θα μείνουν στις θέσεις τους. Μερικές χιλιάδες πίσω από τον φράχτη και πολλοί περισσότεροι μπροστά στο Αιγαίο, με το βλέμμα προς δυσμάς.
Και το βασικό ερώτημα θα μείνει, προς το παρόν, αναπάντητο: πώς σκοπεύει η Ευρώπη να συμπαρασταθεί στην Ελλάδα; Αν μιλάμε για μερικές εκατοντάδες αστυνομικών, άντε και κανένα πλοίο παραπάνω, η συζήτηση όχι μόνο δεν είναι σοβαρή, αλλά εξελίσσεται σε αστεία. Το πρόβλημα δεν είναι επιχειρησιακό. Είναι αποκλειστικά πολιτικό και άπτεται των σχέσεων της Ενωσης με την Τουρκία ή, για να το εξειδικεύσουμε περισσότερο, αφορά τους διαύλους και τις ισορροπίες ανάμεσα στην Αγκυρα και το Βερολίνο.
Αυτή τη στιγμή οι συνθήκες επιτρέπουν στην Ελλάδα να διεκδικήσει μια νέα συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την Τουρκία που, μεταξύ άλλων, να προβλέπει ότι η Τουρκία θα δέχεται επαναπροωθήσεις και από την ηπειρωτική χώρα. Oμως, για να συμβεί αυτό, η Ευρώπη θα πρέπει να βάλει το χέρι στην τσέπη, να δώσει στην Τουρκία τα χρωστούμενα και ακόμα παραπάνω. Παραλλήλως το Βερολίνο θα πρέπει να δείξει τα δόντια του στην Aγκυρα, κάτι που μόνο απλό δεν είναι.
Πώς μπορεί η Ελλάδα να τα διεκδικήσει όλα αυτά; Δυστυχώς, εδώ υπάρχει πρόβλημα. Με τα ευρωπαϊκά σύνορα κλειστά και την ασφάλεια που προσφέρει ο βαλκανικός διάδρομος, η Ευρώπη δεν είναι ευάλωτη σε απειλές για απελευθέρωση των ροών. Ενδεχομένως το μόνο που θα μπορούσε να τη συγκινήσει θα ήταν ο κίνδυνος υπονόμευσης της κοινωνικής συνοχής στην Ελλάδα. Οι εικόνες που φτάνουν στα ευρωπαϊκά δίκτυα από τις Καστανιές και από τα νησιά του Αιγαίου ουσιαστικά υποστηρίζουν τις ελληνικές θέσεις προς την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Και είναι απορίας άξιον για ποιο λόγο δεν έχουμε ζητήσει τη σύγκληση έκτακτης συνόδου κορυφής.
Από την άλλη, η κυβέρνηση οφείλει να αναγνωρίσει, επιτέλους, ότι η κρίση έχει φτάσει σε σημείο που καθιστά πολυτελές καπρίτσιο τον δισταγμό για τη δημιουργία δομών στην ηπειρωτική χώρα με σκοπό την αποσυμφόρηση των νησιών. Η καθυστέρηση αυτή είναι, προς το παρόν, το σημαντικότερο λάθος στη διαχείριση του θέματος, μετά την κατάργηση του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής.
Δεν αποκλείεται αυτή η κρίση να εξελιχθεί σε ευκαιρία για μια νέα, πιο ρεαλιστική και βιώσιμη διαχείριση του προβλήματος. Η κυβέρνηση επέδειξε επιχειρησιακή αποφασιστικότητα τις τελευταίες μέρες. Οφείλει να κάνει το ίδιο και στην πολιτική της, όπου, λογικά, θα έχει τη στήριξη της αντιπολίτευσης. Η «εξαφάνιση» του Αλέξη Τσίπρα περίπου αυτό δηλώνει.