Ο λοχαγός Ιμπραήμ Τραορέ της Μπουρκίνα Φάσο (επάνω) και ο στρατηγός, Μαχαμάτ Ιντρίς Ντεμπί Iτνο, του Τσαντ. Νέοι, δικτάτορες και με έφεση στην ελευθερία του Τύπου | CreativeProtagon
Απόψεις

Εύσημα πολυφωνίας σε αφρικανικές χούντες; Και όμως!

Στη Μπουρκίνα Φάσο και το Τσαντ κυριαρχούν τα πραξικοπήματα και η ενημέρωση από την κρατική τηλεόραση που ενίοτε καταλαμβάνεται από ενόπλους. Οι χούντες ελέγχουν τα πάντα αλλά στην κατάταξη των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα ξεπερνούν ΗΠΑ και Ελλάδα, αντίστοιχα. Και εδώ κάποιοι υιοθέτησαν τις γελοιότητες της γαλλικής ΜΚΟ για ένα τόσο σοβαρό θέμα.
Ανδρέας Στασινός

H γαλλική ΜΚΟ Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα (RSF) προκάλεσε αίσθηση με την παγκόσμια κατάταξη για την ελευθερία του Τύπου που ανακοίνωσε τον Μάιο στην οποία η Ναμίμπια ήταν πάνω από τον Καναδά, το Ανατολικό Τιμόρ πάνω το Ηνωμένο Βασίλειο, το Τρινιντάντ και Τομπάγκο πάνω από τη Γαλλία, η Μπουρκίνα Φάσο πάνω από τις ΗΠΑ, η Παπούα Νέα Γουινέα πάνω από την Ιαπωνία, ενώ το Τσαντ πέρασε με άνεση την Ελλάδα. Το ζήτημα προκάλεσε έντονη αντιπαράθεση που έφτασε ως τη Βουλή μεταξύ κυβέρνησης και ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος επένδυσε όπως αναμενόταν στο πόρισμα καταγγέλλοντας τη «λίστα-Πέτσα». 

Η αλήθεια είναι ότι οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα ήταν γενναιόδωροι στο παρελθόν με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, και ίσως έτσι να εξηγείται και το γεγονός ότι η Κουμουνδούρου τους θεωρεί «ευαγγέλιο». Διότι οι Γάλλοι της εν λόγω ΜΚΟ ήταν οι μοναδικοί που έκριναν ότι ήταν ευεργετικές για την ελευθερία του Τύπου ενέργειες όπως το στήσιμο του διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες, η αποστολή κομματικού «επιτρόπου» για να ελέγχει τη γραμμή σε εκδοτικό συγκρότημα που ασκούσε κριτική στον κ. Τσίπρα ή η κράτηση στο αστυνομικό τμήμα Εξαρχείων δημοσιογράφων που έκαναν κριτική στον κ. Καμμένο. Κι έτσι, ανέβασαν την Ελλάδα μερικές θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη πριν τη γκρεμίσουν στην 108η θέση όταν άλλαξε η κυβέρνηση. 

Πώς τα πηγαίνουν ωστόσο κάποιες από αυτές τις χώρες που σημείωσαν μια ανέλπιστα θετική πορεία στην κατάταξη της γαλλικής ΜΚΟ για το 2022; Δυστυχώς, για τους γάλλους βαθμολογητές, όχι και τόσο καλά, όπως φαίνεται. 

O νέος ηγέτης της Μπουρκίνα Φάσο, λοχαγός Ιμπραήμ Τραορέ, στην πρωτεύουσα Ουαγκαντούγκου, στις 2 Οκτωβρίου, μετά το δεύτερο πραξικόπημα εντός του 2022 | REUTERS

Στη Μπουρκίνα Φάσο που έκανε την έκπληξη και πέρασε τις ΗΠΑ (και για την Ελλάδα πρέπει να θεωρείται πρότυπο εφόσον βρίσκεται 67 ολόκληρες θέσεις πιο πάνω) υπάρχουν εδώ και χρόνια σοβαρά προβλήματα που τελευταία επιδεινώθηκαν. Σύμφωνα με το Reutersαμέσως μετά το δεύτερο πραξικόπημα εντός του 2022, ο νέος ηγέτης της  χώρας, λοχαγός Ιμπραήμ Τραορέ, με δηλώσεις του στην πρωτεύουσα Ουαγκαντούγκου που κατέλαβε την Κυριακή, 2 Οκτωβρίου, διαβεβαίωσε ότι τα πράγματα έχουν πλέον ηρεμήσει και ότι τα παιδιά μπορούν να επιστρέψουν στο σχολείο μετά από μερικές ημέρες ένοπλων συγκρούσεων. 

Τι προηγήθηκε; Σύμφωνα με το Euronews, «ο στρατός ανέτρεψε τον Σανταόγκο Νταμίμπα, με τον Ιμπραήμ Τραορέ να αναλαμβάνει την εξουσία. Δεκάδες στρατιώτες κατέλαβαν και την κρατική τηλεόραση ενώ η χούντα επέβαλε απαγόρευση κυκλοφορίας σε όλη τη χώρα από τις 9 το βράδυ μέχρι τις 5 το πρωί».

Οι εφημερίδες, όπως η «Aujourd’hui au Faso», κάλυψαν δύο πραξικοπήματα σε 10 μήνες και οι άνδρες του δικτάτορα με έφοδο στο κρατικό κανάλι φρόντισαν για την ενημέρωση των πολιτών στη Μπουρκίνα Φάσο

Βεβαίως εύχεται κανείς όλα αυτά να μην επηρεάζουν την ελευθερία του Τύπου, καθώς ουδείς καλοπροαίρετος θα ήθελε να στερήσει από τους ερευνητές της RSF τη χαρά -και πιθανόν τις στιγμές γέλιου- που προσφέρει η τοποθέτηση της αφρικανικής χώρας πάνω από τις ΗΠΑ (αναμφίβολα μια νίκη κατά του ιμπεριαλισμού) κατά την κατάρτιση της ετήσιας λίστας τους.

Κι αν η Μπουρκίνα Φάσο, αποτελεί «άπιαστο όνειρο», 67 θέσεις διαφορά είναι πολλές, λογικό είναι κανείς να επικεντρώνεται σε χώρες που βρίσκονται μεν πάνω από την Ελλάδα, αλλά πιο κοντά μας. 

Μια από τις χώρες αυτές είναι το Τσαντ, το οποίο βρίσκεται τέσσερις θέσεις πάνω από την Ελλάδα, στην 104η. Στο Τσαντ, σύμφωνα πάλι με το Reuterso Σεπτέμβριος χαρακτηρίστηκε από αιματηρές ταραχές μεταξύ ένοπλων ομάδων με 36 νεκρούς, καθώς η χώρα διανύει μια δύσκολη περίοδο αφότου ο πρώην Πρόεδρος της χώρας Ιντρίς Ντεμπί Iτνο ο οποίος κυβέρνησε επί 31 χρόνια, έπεσε νεκρός από τα πυρά ανταρτών το 2021. Την εξουσία ανέλαβε στη συνέχεια ο γιος του, ο 38χρονος στρατηγός και διοικητής της προεδρικής φρουράς Μαχαμάτ Ιντρίς Ντεμπί Iτνο. Ως επικεφαλής της χούντας ανακοίνωσε ότι το στρατιωτικό καθεστώς θα παραταθεί και πως όταν γίνουν εκλογές ο ίδιος θα έχει την ευκαιρία να είναι υποψήφιος για την προεδρία της χώρας.

Ο 38χρονος δικτάτορας του Τσαντ, Μαχαμάτ Ιντρίς Ντεμπί Ιτνο, ακολούθησε στην εξουσία τον πατέρα του που κυβέρνησε 31 χρόνια | Credit: Twitter, @GmahamatIdi

Σε ό,τι αφορά την ελευθερία του Τύπου και την πολυφωνία στη χώρα που κυβερνά o 38χρονος δικτάτορας δεν υπάρχουν και πολλές πληροφορίες. Σύμφωνα με το BBC, «το ραδιόφωνο είναι το κύριο μέσο ενημέρωσης, ​​αλλά ο κρατικός έλεγχος επιτρέπει πολύ λίγες αντίθετες απόψεις». Στην τηλεόραση κυριαρχεί ο μοναδικός κρατικός σταθμός που ελέγχεται από τη χούντα και το 2021 υπήρχαν και τέσσερις ιδιωτικοί. Οι δημοσιογράφοι σε θέσεις ευθύνης στο κρατικό μέσο επιλέγονται από Υπουργό του καθεστώτος. Πριν τις εκλογές -λέμε τώρα- του 2021 η κυβέρνηση απαγόρευσε τα τηλεοπτικά πάνελ και όποιος εκφράζει αντίθετη άποψη δημοσίως συνήθως συλλαμβάνεται. Τόσο μπροστά από την Ελλάδα είναι το Τσαντ στην ελευθερία του Τύπου. 

H τηλεοπτική ενημέρωση στο Τσαντ ελέγχεται από το καθεστώς του στρατηγού Μαχαμάτ Ιντρίς Ντεμπί Iτνο | Credit: Twitter 

Για να σοβαρευτούμε. Η αξιοπιστία της έρευνας της γαλλικής ΜΚΟ είναι μηδενική και θα ήταν καλή για να κάνουμε πλάκα αν τον θέμα που είχαν διαλέξει δεν ήταν τόσο σοβαρό. Γιατί στην Ελλάδα, που ουδεμία σχέση έχει με τις υποσαχάριες χώρες σε ό,τι αφορά την ελευθερία του Τύπου, υπάρχουν προβλήματα που πρέπει να μας απασχολήσουν. Από τους επιτρόπους, την κράτηση δημοσιογράφων και τις παρακολουθήσεις, ως τις βόμβες σε τηλεοπτικούς σταθμούς και τις «αριστερές» ομάδες που τραμπουκίζουν τα σπίτια δημοσιογράφων τους οποίους θεωρούν ότι δεν τα λένε σωστά. Και παίρνοντας σοβαρά ανοησίες όπως η έρευνα των ΡΧΣ, κανένα πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται, αντίθετα όλα πάνε κάτω από το χαλί σε μια ατμόσφαιρα γελοιότητας.