Ο Γιώργος Παπανδρέου μίλησε για μία προοδευτική πρόταση διακυβέρνησης. Η αναφορά του προκάλεσε συζητήσεις και ερμηνείες. Κάποιοι είδαν άνοιγμα προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Αλλοι διέκριναν πρόθεση για διεκδίκηση της ηγεσίας του ΚΙΝΑΛ ή, τέλος πάντων, για στάθμιση αντιδράσεων μπροστά σε αυτό το ενδεχόμενο. Και μερικοί, μάλλον κακεντρεχείς, είπαν ότι απλώς ο Παπανδρέου ήθελε να δει το όνομα του στο πολιτικό ρεπορτάζ.
Αλλά και τι άλλο να πει; Από τη στιγμή που αποφάσισε να μιλήσει, κάτι τέτοιο θα έλεγε. Μία «προοδευτική πρόταση διακυβέρνησης». Ο πρώην πρωθυπουργός σημείωσε, κατά λέξη: «Υπάρχει ανάγκη, πράγματι, για μια προοδευτική πρόταση διακυβέρνησης, ριζοσπαστικής, οραματικής αλλά και ρεαλιστικής, που να συμβάλει στη συγκρότηση μιας συμμαχίας προοδευτικών κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που θα λειτουργήσει ως καταλύτης για την πραγματοποίηση της μεγάλης στροφής που πρέπει να γίνει. Την αλλαγή πορείας. Όχι απλά την κατάκτηση της εξουσίας για την εξουσία. Μια προοδευτική στροφή, που θα δυναμώσει τους δημοκρατικούς θεσμούς και θα καταστήσει αυτονόητη τη συμμετοχή της κοινωνίας».
Πολύ καλό. Μόνο που δεν μας εξηγεί τίποτα. Δηλαδή είναι ενδιαφέρον να ακούς για μία ριζοσπαστική, οραματική, πρόταση διακυβέρνησης, αλλά χρειάζεσαι και ένα follow up, όπως θα έλεγε και ο Παπανδρέου. Και επειδή όλα αυτά λέγονται εδώ και χρόνια, έχουμε πλέον κάθε δικαίωμα για να ζητήσουμε λεπτομέρειες. Τι περιέχει μία ριζοσπαστική, οραματική, πρόταση διακυβέρνησης; Μερικά παραδείγματα θα ήταν χρήσιμα εδώ. Ποιο είναι, ας πούμε, το όραμα; Πώς θα εκδηλωθεί ο ριζοσπαστισμός; Και εντάξει, να κάνουμε τη μεγάλη στροφή, αλλά προς ποια κατεύθυνση; Πρέπει επίσης να διευκρινιστεί και με ποιους θα γίνει η μεγάλη στροφή. Πώς το σκέφτεται, δηλαδή, ο Παπανδρέου; Θα κάτσουν γύρω από ένα τραπέζι μαζί με τη Φώφη, τον Τσίπρα, τον Σκουρλέτη, τον Παππά και τον Πολάκη και θα σχεδιάσουν τη στροφή; Θα φωνάξουν και τον Βαρουφάκη;
Συγγνώμη που γίνομαι ενοχλητικός, αλλά εκεί βρίσκεται το πρόβλημα της αντιπολίτευσης, πρωτίστως της αξιωματικής -η Φώφη έχει πυκνώσει τις ουσιαστικές προτάσεις της. Υπάρχουν οι έννοιες, τα κλισέ και τα συνθήματα, αλλά δεν βλέπουμε το περιεχόμενο. Τι σημαίνει σήμερα «προοδευτική διακυβέρνηση»; Περισσότερα επιδόματα; Μεγαλύτερος αριθμός προσλήψεων; Πιο ελαστική πολιτική αστυνομικής καταστολής απέναντι στις καταλήψεις; Μήπως είναι πρόβλημα αισθητικής; Άλλο Βούτσης και άλλο Βρούτσης; Όλα αυτά πρέπει κάποιος να τα γράψει σε ένα χαρτί, να βάλει προτεραιότητες και να τα μοιραστεί μαζί μας. Και να μη ξεχάσει να προσθέσει το προς τα πού θα στρίψουμε.
Στα λόγια του Παπανδρέου αποκαλύπτεται η μεγάλη αντίφαση του χώρου που θέλει σήμερα να αυτοπροσδιορίζεται ως προοδευτικός. Πρώτον, δεν περιγράφει με σαφήνεια τι θεωρεί προοδευτικό. Διότι αυτά που ο Παπανδρέου θεωρούσε προοδευτικά πριν από δέκα χρόνια, οι εν δυνάμει εταίροι του τα έβρισκαν πολύ δεξιά. Δεύτερον, εγκλωβίζει την έννοια της «προόδου» σε παρωχημένα κλισέ και συνθήματα, σε νοοτροπίες προσώπων και όχι σε πολιτικές. Και, τρίτον, προτάσσει το θυμικό, το αντιδεξιό σύνδρομο, προσδίδοντας στην πολιτική στοιχεία οπαδικού χαρακτήρα.
Το πρόβλημα δεν είναι, δυστυχώς, μόνο δικό τους. Είναι όλων μας. Αντί να αρθρώνεται μία πειστική εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, υπάρχει μόνο διαμαρτυρία για την έπαρση και την αλαζονεία των άλλων, μαζί με αναχρονισμούς περί ριζοσπαστισμού και προοδευτικής στροφής. Και ποιος, αλήθεια, έχει δώσει τον χώρο στην όποια έπαρση και αλαζονεία;