«Πώς είναι δυνατόν κ. Καγκελάριε, η Γερμανία που αιματοκύλισε δύο φορές την Ευρώπη, να μετέχει σε αυτήν και η Ελλάδα, που της έδωσε ακόμη και το όνομά της, να αποκλείεται;»
Ο γερμανός Καγκελάριος απέφυγε την απάντηση. Και η συνομιλία συνεχίστηκε:
«Τι θα κάνετε με το ζήτημα της επανόδου της Ελλάδας στο NATO;»
«Θα το λύσω εγώ. Αλλά θα το λύσω, όταν και όπως πρέπει, εκτιμώντας τα συμφέροντα της χώρας μου»
«Αυτά που δηλώνετε μου αρκούν. Δεν θέλω τίποτα άλλο. Διότι σας εμπιστεύομαι ότι θα το κάνετε».
Στο βιβλίο του Γιώργου Αναστασόπουλου «Μύθοι και Αλήθειες για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή» αποτυπώνεται ένας διάλογος του εθνάρχη με έναν από τους πιο σκληρούς καγκελάριους της Γερμανίας, το Χέλμουτ Σμιτ, σε μια δύσκολη συνάντηση για το θέμα της ένταξης της χώρας στην ΕΟΚ και της επιστροφής στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Η ιστορική συνέχεια μας δείχνει η θέση ποιου τελικά υπερίσχυσε!
Μπορείτε να φανταστείτε αυτόν τον διάλογο σήμερα;
Τί συνέβη και η Ελλάδα έχει χάσει την πυγμή της; Ο απερχόμενος ανασχηματισμός και οι επερχόμενες εκλογές καταδεικνύουν ένα μεγάλο κενό: Σήμερα λείπουν οι ικανοί πολιτικοί με την παραδοσιακή έννοια του όρου, δηλαδή την αξιακή, αλλά και με την σύγχρονη, δηλαδή την παραγωγική έννοια;
Πώς γίνεται να συναντάμε συνεχώς παραδείγματα πολιτικών με ανοχύρωτη σκέψη που παίρνουν ασύμμετρες αποφάσεις, ανθρώπων που επαναλαμβάνουν συνεχώς τα ίδια λάθη, αποποιούνται ευθύνες, δεν διδάσκονται από την πολιτική ιστορία, καταλήγοντας προβλέψιμες συνέχειες του ίδιου έργου;
Τί απέγινε το εθνικό παράδειγμα; Αυτό που περιέγραφε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος μιλώντας για τον Ελευθέριο Βενιζέλο; “Υπάρχουν μεγάλοι [πολιτικοί], οι οποίοι συμβολίζουν κατευθύνσεις και ιδέας. Υπάρχουν άλλοι – εξ ίσου μεγάλοι – οι οποίοι ενσαρκώνουν χειρονομίας! Οι πρώτοι δημιουργούν σχολήν. Οι άλλοι εκτελούν κυρίως πράξεις.”
Σήμερα η μόνη “πρακτική” σχολή που επιβιώνει είναι αυτή του πολιτικού αμοραλισμού. Η ελληνική κοινωνία μεταπολιτευτικά έπαψε να διαπραγματεύεται την ελευθερία της και άρχισε να διαπραγματεύεται τον ατομικισμό της. Πάψαμε να είμαστε libido formandi ως άνθρωποι, δηλαδή δύναμη και πάθος δημιουργίας και γίναμε δύναμη συντήρησης. Η μονιμότητα μετοίκησε στη σκέψη μας.
Στην εποχή της εύκολης λείας, της έτοιμης σκέψης και της επιφανειακής γνώσης η κοινωνία γεννάει πολιτικό προσωπικό που διακρίνεται από τα ίδια χαρακτηριστικά. Σεβασμός, φιλότιμο, ηθική ηγεσία που εμπνέει και αποπνέει αξιοπιστία και όραμα, όλα θεωρούνται κατάλοιπα, σπάνια να τα βρεις. Ο λόγος του πολιτικού δεν έχει αξία. Η Βουλή κάθε χρόνο γίνεται αρένα απαξίωσης, ατάκας και πολιτικού κανιβαλισμού. Ο ουσιαστικός διάλογος με στοιχεία, επιχειρήματα έχει απωλέσει την πολιτική του αισθητική και κυρίως την ουσία.
Η πολιτισμική δημοκρατία και κουλτούρα έχει πάει περίπατο χέρι χέρι με την πολιτική.
Λογική και συναίσθημα
Να μιλήσουμε λίγο και για το στοιχείο του πατριωτισμού, αλλά και την αποτελεσματικότητα.
Ποιa ήταν η τελευταία φορά που κάποιος από εμάς αισθάνθηκε περήφανος για τον πολιτικό του εκπρόσωπο; Και κυρίως, πότε κάποιος εκπρόσωπος έφερε μια μεγάλη, πραγματική και όχι επικοινωνιακή νίκη;
Η ικανότητα του πολιτικού επισφραγίζεται από το έργο του. Ικανός πολιτικός είναι αυτός που μπορεί να λύσει τα προβλήματα των πολιτών. Και για να το κάνει πρέπει να έχει κατακτήσει δύο κινητήριες δυνάμεις: τη λογική/γνωστική ικανότητα και τη συναισθηματική.
Πολιτική λογική σημαίνει αντίληψη, ταχύτητα σκέψης και εγρήγορση. Σημαίνει να ακούς, να επεξεργάζεσαι γρήγορα και να κρίνεις αποτελεσματικά. Να συντονίζεις την ομάδα σου βγάζοντας το καλύτερο από τον καθένα. Να βρίσκεις έξυπνες λύσεις με επιμονή. Ο ικανός πολιτικός πρέπει να μάχεται για την ιδέα του μέχρι να πετύχει. Και φυσικά να έχει πολιτικό ένστικτο, συνδυάζοντας τα δεδομένα που έχει καταχωρήσει για να προβλέψει τάσεις. Το ένστικτο λοιπόν είναι γνώση και ικανότητα.
Συναισθηματική ικανότητα σημαίνει συμπόνοια, εγκαρδιότητα. Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά που αντιτίθενται στους απλούς αριθμούς. Και αυτά ξεχωρίζουν τον πολιτικό από τον τεχνοκράτη. Αν είσαι μόνο ένα από τα δύο, τότε δεν είσαι ικανός πολιτικός. Χρειάζονται και τα δύο για να σου δώσουν την πολιτική εντιμότητα να είσαι παραγωγικός.
Ο πατριώτης πολιτικός που μπορεί να διατηρήσει τα κεκτημένα και να κερδίσει περισσότερα, προς όφελος του κοινού καλού.
Αξιος πολίτης!
Ο Αριστοτέλης έλεγε: «είναι πολίτης όποιος είναι ικανός να κυβερνάει και να κυβερνιέται.» Η δημοκρατική επιλογή μοιάζει περιορισμένη για τους πολίτες όταν στρέφονται στο «μή χείρον βέλτιστον», μόνο που παραδόξως συμβαίνει το ίδιο όταν βρίσκονται και ικανοί πολιτευτές. Δεν μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε ή δεν πιστεύουμε πια σε αυτούς; Πόσο ωφελιμιστική είναι ακόμη η “σύγχρονη” ψήφος; Διαφθείρει η κοινωνία τον πολιτικό ή ο πολιτικός την κοινωνία;
Ο σύγχρονος πολίτης θα αναδείξει τον ικανό πολιτικό. Και αν σε αυτή τη χώρα, αυτό δεν αποτελεί τον κανόνα πιστεύω στις εξαιρέσεις. Ολα τα φωτεινά παραδείγματα αυτών που επιμένουν να βοηθούν, να αντιστέκονται, να θέλουν να μεταρρυθμίσουν και να εξελίξουν. Κια επιμένουν σ’ αυτό με πάθος κόντρα στην ευκολία του λαϊκισμού και των στάσιμων ιδεών.
Απο την εμπειρία μου οκτώ χρόνια στη δημοτική ζωή της Θεσσαλονίκης γνώρισα πολλούς με πάθος για δημιουργία. Κάποιοι επέμειναν και κάποιοι όχι. Πιστεύω ότι η περίοδος της επιπόλαιης οργής και της απογοήτευσης στερεύει. Σήμερα, δεν έχουμε άλλη επιλογή, από το να γίνουμε περισσότεροι, καλύτεροι, ικανότεροι.
*Ο Κωνσταντίνος Ζέρβας είναι ανεξάρτητος Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Θεσσαλονίκης