Οταν, πριν από 20 χρόνια, μια κολλητή μου φίλη γέννησε το πρώτο της παιδί, μια συγγενής δώρισε στο νεογέννητο ένα τεύχος του «Playboy». Θυμάμαι πόσο είχα «κριντζάρει» τότε (και ας δεν είχε εφευρεθεί ακόμη ο όρος). Αδυνατούσα να πιστέψω πως μια 30χρονη ανεξάρτητη και μορφωμένη γυναίκα του 2003 μπορούσε να αντιμετωπίζει ένα αγόρι που μόλις ήρθε στη ζωή με τον φαλλοκρατισμό του προ-προ-προπάππου της.
Εκτοτε βέβαια άλλαξαν πολλά, το «Playboy» στην εποχή του Pornhub είναι κάτι σαν «Σεραφίνο». Οπως έγραφε πρόσφατα ο Χένρι Μανς στους Financials Times (σε ένα άρθρο με τίτλο «Tα αγόρια και η αναζήτηση μιας μη τοξικής αρρενωπότητας»), οι σημερινοί προέφηβοι και έφηβοι αντλούν τα πρότυπά τους από το TikTok, το YouTube, το Snapchat και το Instagram, όπου περνούν περισσότερες από πέντε ώρες την ημέρα, περισσότερο δηλαδή από ό,τι με τους φίλους τους.
Με άλλα λόγια, αν γεννηθείς σήμερα άρρεν, μαζί με την κουδουνίστρα παίρνεις και το πρώτο σου μάθημα ζωής από τον Αντριου Τέιτ (ο κατηγορηθείς για διακίνηση ανθρώπων, βιασμό και σύσταση εγκληματικής οργάνωσης influencer, για τον οποίο τον Ιανουάριο είχε γίνει κοτζάμ πορεία από νεαρούς στο κέντρο της Αθήνας με σύνθημα #Free TopG).
Η πρόσφατη «τοξική» ειδησεογραφία ήρθε απλά να το υπενθυμίσει. Εν έτει 2023 κάτι σάπιο υπάρχει στο τοπίο της αρρενωπότητας (γιατί «βασίλειο» δεν το λες με τίποτα).
Γιοί με ρόπαλα
«Δεν μου κάνει εντύπωση, κάθε εβδομάδα τα ίδια βλέπουμε στις ειδήσεις» άκουσε μια φίλη μου να της λέει ο 15χρονος γιός της. Η πρώτη προσπάθεια να του πιάσει κουβέντα με αφορμή τη «βόμβα Γεωργούλη» είχε αποβεί άκαρπη. Η ίδια όμως, όπως τουλάχιστον μου εκμυστηρεύτηκε, είναι αποφασισμένη να μην αφήσει μία ακόμη «ευκαιρία» να πάει χαμένη.
Οι γονείς είναι λογικό να αγωνιούν. Γιατί είναι πραγματικά πολύ πνιγηρό να μεγαλώνεις ένα αγόρι στην εποχή του (δεύτερου) #MeToo, στην εποχή της Καρολάιν και της Ελένης Τοπαλούδη, στην εποχή που η «ενδοικοοικογενειακή βία» δεν έχει απλά βγει από την ντουλάπα, αλλά έχει εγκατασταθεί στο σπίτι, στον πλανήτη του «Milf Manor» (το τελευταίο ριάλιτι της αμερικανικής τηλεόρασης, όπου οκτώ «hot» μαμάδες 40-60 ετών συνάπτουν σχέση με εικοσάχρονους).
Σε ποια, αλήθεια, «αρρενωπότητα» να προσανατολίσεις τον μοσχοαναθρεμμένο υιό σου στην Ελλάδας της εδραιωμένης «κουλτούρας βίας» μέσα στο σχολείο και του προσβάσιμου παντού online πορνό (τα 11 χρόνια είναι και εδώ η μέση ηλικία στην οποία βλέπει πρώτη φορά πορνογραφικό υλικό). Ποια υγιή πρότυπα να του αντιτάξεις όταν μέσα στο παιδικό δωμάτιο τρυπώνουν για πλάκα στίχοι του τύπου «Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει, όμως κόκαλο με κάνει/ Ο κώλος είναι grande και το μούτρο πορσελάνη»;
Και ενώ τα κορίτσια μαθαίνουν, επιτέλους, να παίρνουν τον έλεγχο της δύναμης, της ευαλωτότητας και της επιθυμίας τους, τα αγόρια μοιάζουν να μένουν πίσω, εγκλωβισμένα στο διηνεκές σε μια «μονοσήμαντη» ύπαρξη, με όλα τα μάτσο κλισέ (μπάλα, fitness, μπινελίκια, gaming και σεξ). Ο κόσμος αλλάζει με απίθανες ταχύτητες, το ChatGpt μας επιτρέπει να συνομιλούμε με συγγραφείς του 18ου αιώνα, και όμως, εξακολουθούμε να αναθρέφουμε γιούς με ρόπαλα και λεοντές.
Ηταν αυτό που μου είχε τονίσει η αμερικανίδα εκπαιδευτικός Ρόζαλιντ Γουάιζμαν (την έχω αναφέρει ξανά), με την οποία είχα την τύχη να κουβεντιάσω πριν από κάποια χρόνια. Είχε περάσει 24 μήνες διερευνώντας τον δυσπρόσιτο «κόσμο των αγοριών», παίρνοντας ζωντανές συνεντεύξεις από εκατοντάδες μικρούς και νεαρούς άνδρες από όλο το κοινωνικό φάσμα των ΗΠΑ.
Πρέπει να καταρρίψουμε, επέμενε, το στερεότυπο του «χύμα» και ευανάγνωστου πιτσιρικά που δεν χαμπαριάζει τίποτα. Να σταματήσουμε να υπεραπλουστεύουμε και να παραμελούμε τον συναισθηματικό του κόσμο, να τον ενθαρρύνουμε να τον εκφράσει (διότι η απομόνωση οδηγεί αργά ή γρήγορα στην κατάθλιψη).
Αυτό το τελευταίο, έλεγε, πρέπει να γίνει προτεραιότητα, ιδιαίτερα στις κάργα πατριαρχικές κοινωνίες του ευρωπαϊκού Νότου, με τις ορδές από μαμόθρεφτους «γύπες». Που καταπνίγουν αυτό που αισθάνονται, που θεωρούν το να αναζητήσουν βοήθεια αδυναμία (με αποτέλεσμα όλο αυτό να «σκάει» αργότερα, συχνά με τρόπο ανεξέλεγκτο).
Η κρίση των αγοριών
Οι συνέπειες αυτής της υπεραπλούστευσης δεν είναι μόνο η τοξική αρρενωπότητα, αλλά μια γενικότερη κρίση ανδρικής ταυτότητας. Διότι η πατριαρχία βλάπτει, πάνω από όλα, τους ίδιους τους άνδρες. Τα βιβλία και οι μελέτες γύρω από το θέμα αυτό ξεφυτρώνουν τα τελευταία χρόνια σαν τα μανιτάρια.
Στο πρόσφατο βιβλίο του «Of boys and Men: Why the Μodern Μale Is Struggling and What to Do About It», ο βρετανός δημοσιογράφος και πατέρας τριών αγοριών Ρίτσαρντ Ριβς βομβαρδίζει με στατιστικές γύρω από την ταχεία οπισθοχώρηση των αγοριών στις ακαδημαϊκές επιδόσεις. Ακόμα και στη Σουηδία π.χ. γίνεται εδώ και χρόνια λόγος για μια βαθιά «pojkkrisen» (δηλαδή «κρίση των αγοριών»).
Σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι τα αγόρια σήμερα έχουν διπλάσιες πιθανότητες να διαγνωστούν με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) και διπλάσιες πιθανότητες να «φάνε» αποβολή στο σχολείο. Ακόμα, ότι οι νέοι άνδρες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να διαπράξουν μια πετυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας. «Απ’ όσο μπορώ να πω, κανείς δεν προέβλεψε ότι οι γυναίκες ανά τον κόσμο θα ξεπερνούσαν τους άνδρες τόσο γρήγορα, τόσο ολοκληρωτικά και τόσο σταθερά» συνοψίζει ο Ριβς.
Σίγουρα θα μας πάρει καιρό να ανασύρουμε τα αγόρια του 21ου αιώνα από τον κινούμενο βάλτο της «φορεμένης» τοξικής βαρβατίλας και να τα αφήσουμε να επιλέξουν την αρρενωπότητα που τους ταιριάζει. Ας μην τα βλέπουμε όμως όλα μαύρα. Ηδη, αν κοιτάξει κανείς προσεχτικά τριγύρω, θα μπορέσει να διακρίνει τους πρώτους θαυμαστούς βλαστούς μιας γενιάς γονέων που αντιστέκεται από καιρό.