Πήρα ταξί από το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης προς το σπίτι μου, το απόγευμα της Κυριακής. «Να δούμε πώς θα πάμε, γιατί κλείνουν τους δρόμους λόγω Παυλόπουλου», με πληροφόρησε ο πολύ ευγενικός ταξιτζής. Ηξερε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισκεπτόταν τη Θεσσαλονίκη προκειμένου να παραβρεθεί σε εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής για τους Εβραίους. «Είστε η τέταρτη πελάτισσά μου σήμερα. Από τους τέσσερις, οι δυο που πήρα ήταν Εβραίοι. Ο ένας πήγαινε στο Μέγαρο και ο άλλος σε κάποιο μνημείο», είπε.
Αρκετά νέος ο ταξιτζής. Ναι μεν είχε συνδέσει στο μυαλό του τη Θεσσαλονίκη με τους Εβραίους, αλλά δεν ήξερε κι ακριβώς γιατί. «Ξέρετε, έχει τύχει να μου ζητήσει κάποιος Εβραίος να μην τον αποκαλώ Εβραίο, αλλά Ισραηλίτη. Γιατί άραγε;» ρώτησε.
Ανοίξαμε συζήτηση περί έθνους, εθνότητας, θρησκείας, ταυτότητας. Μοιραία, η συζήτηση πήγε στο «Μακεδονικό». Στη Θεσσαλονίκη, σχεδόν οποιαδήποτε συζήτηση μοιραία γυρίζει στο «Μακεδονικό», ασχέτως αφετηρίας.
Η 27η Ιανουαρίου έχει θεσμοθετηθεί ομοφώνως από τη Βουλή των Ελλήνων ως Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος. Η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη που έχασε το 95% του Εβραϊκού πληθυσμού της στο Ολοκαύτωμα. Οι ιστορίες συγκλονίζουν. Μπορείτε να διαβάσετε τις ιστορίες των Εβραίων μαθητών του Ιταλικού σχολείου Ουμπέρτο Πρίμο που εκτοπίστηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης (εδώ). Ή την ιστορία του προσφάτως αποβιώσαντος Ραφέλ Βαρσάνο, του ανθρώπου ο οποίος εντόπισε τον Μαξ Μέρτεν στη Θεσσαλονίκη (εδώ).
Από την άλλη, η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη, της οποίας το εβραϊκό μνημείο βανδαλίζεται συχνά. Πριν από λίγες ημέρες βανδαλίστηκε και το μνημείο εντός του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μέρος του οποίου έχει χτιστεί επάνω στο εβραϊκό νεκροταφείο. Προγραμματίστηκε μια σιωπηλή παράσταση διαμαρτυρίας για το μεσημέρι της Δευτέρας. Αυτό είναι το κακό: ότι η απαίτηση για σεβασμό στο Ολοκαύτωμα είναι σιωπηλή. Οπως και οι ανάλογες παραστάσεις για τη βία και την τρομοκρατία. Όλες σιωπηλές και με μια σιωπή κάθε άλλο παρά εκκωφαντική.
Την εκδήλωση για το Ολοκαύτωμα της 27ης Ιανουαρίου καπέλωσε μια δυναμική διαμαρτυρία για «το Μακεδονικό». Πολίτες οι οποίοι ήθελαν να διαμαρτυρηθούν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τη Συμφωνία των Πρεσπών συγκρούστηκαν με την Αστυνομία, έπεσαν δακρυγόνα κι έγιναν συμπλοκές. Ολα αυτά, στη φιλήσυχη γειτονιά του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, δίπλα στη θάλασσα, στο περιθώριο εκδήλωσης για το Ολοκαύτωμα. Στη Θεσσαλονίκη, την πόλη που έχασε το 95% του πληθυσμού της στο Ολοκαύτωμα.
Η ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας στην εκδήλωση ήταν τελείως κοινότοπη. Σαν μια συρραφή σκόρπιων σκέψεων, που εκφωνούνται από υποχρέωση. Μια ομιλία που και πέρσι θα ήταν παρόμοια και του χρόνου θα είναι επίσης παρόμοια. Μια ομιλία από αυτές που βαριέσαι να διαβάσεις -κι ακόμη περισσότερο- να ακούσεις. Ετσι, σε ομιλία για το Ολοκαύτωμα, σε εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη, το 2019, ακούστηκαν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τα παρακάτω: «(…) Αυτά τα υπολείμματα πρέπει να πάρουν την απάντηση που τους αρμόζει, μέσα από πολιτικές οι οποίες υπερασπίζονται από την μια πλευρά τον Ανθρωπισμό, την Δημοκρατία και την Ελευθερία. Και, από την άλλη πλευρά, μιαν οικονομική αντίληψη, η οποία περιθωριοποιεί την αδιέξοδη λιτότητα που προκαλεί τις μεγάλες ανισότητες και οδηγεί, νομοτελειακώς, στην περιθωριοποίηση και την εξαθλίωση του Ανθρώπου. Αρα στον κίνδυνο ρήξης του κοινωνικού ιστού, λόγω απουσίας ενός στιβαρού Κοινωνικού Κράτους Δικαίου».
Αλήθεια τώρα, τι μπορεί να περιμένουμε όταν η πολιτική ηγεσία, σε ανώτατο επίπεδο, αντιμετωπίζει το Ολοκαύτωμα με πομφόλυγες και όπλο την αντίθεση στον «Μινώταυρο του φιλελευθερισμού»;