Προ μηνών συνάντησα μια φίλη «empty nester», δηλ. μαμά που πάσχει από το «σύνδρομο της άδειας φωλιάς». Τους αναγνωρίζω πλέον εύκολα. Από το μελαγχολικό βλέμμα και την αμφιθυμία, ένα εξωτικό κοκτέιλ θριάμβου και παραίτησης («Ναι, η μικρή σπουδάζει στο LSE» και «Μόνο μέσα από το “What’s Up” μπορώ πια να τής μιλάω»). Συνάντησα ξανά τη φίλη προ ημερών. Μετά από έναν αβάσταχτο χρόνο με την κόρη να κάνει μεταπτυχιακό στο Λονδίνο, η μητέρα βρίσκεται, στο τέλος του φετινού θέρους, αντιμέτωπη με την απόλυτη συντριβή: η κόρη βρήκε τώρα δουλειά στην αγγλική πρωτεύουσα, άρα ο χρόνος παραμονής της εκεί επιμηκύνεται ανησυχητικά.
Και μετά τους πρώτους θερινούς πανηγυρισμούς σε αυτό το … πρώτο πληθυντικό («Ψάχνουμε για κανονικό πια σπίτι στο Λονδίνο», «Βρήκαμε ένα πολύ ωραίο διαμέρισμα στο Wapping», «Πάμε να αγοράσουμε τα σεντόνια και τη μοκέτα» ), είναι προφανή τα συμπτώματα της επικείμενης χειμερινής κατάθλιψης. Πέρυσι, η κόρη ερχόταν δύο φορές(!) τον μήνα για επίσκεψη. Φέτος όμως πώς θα τα καταφέρει με τις υποχρεώσεις της δουλειάς;
Συμβαίνει με τούς «γονείς της άδειας φωλιάς» στην Ελλάδα της κρίσης. Και είναι πλέον πολλοί, το κύμα brain drain σαρώνει όλο και περισσότερες ζωές. Αυτή δε είναι η hot season τους. Tις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου, φοιτητές και εργαζόμενοι αφήνουν σιγά σιγά τον ήλιο και τα γεμιστά της μαμάς, για να επιστρέψουν στο πανεπιστήμιο ή στο γραφείο, κάπου στην αφιλόξενη μουντάδα (κατά κανόνα) της βόρειας Ευρώπης. Την επόμενη εβδομάδα θα βγουν οι βάσεις για τα ΑΕΙ και μια καινούργια φουρνιά γονέων θα περάσει σε αυτό το ομιχλώδες στάδιο της χαρμολύπης : με τέκνα φοιτητές αλλά και με ένα βαρύ, ασήκωτο αποχωρισμό προ των πυλών. To έχουν πάρει χαμπάρι και τα εγχώρια τμήματα μάρκετινγκ. «Θα της λείπεις…αλλά δεν θα σου λείψει τίποτα» διαβεβαίωνε πέρυσι το φθινόπωρο, καταχώριση μεγάλης αλυσίδας ηλεκτρικών ειδών που προσέφερε φοιτητικά πακέτα. Φόντο στην καταχώριση, ένα κινητό με τις δεκάδες αναπάντητες και απαντηθείσες κλήσεις από τη μαμά.
Η αγωνία των empty nesters είναι πλέον παγκόσμια. Βασικό της σύμπτωμα ο υπεργονεϊσμός, που δεν περιορίζεται στις μικρές ηλικίες, αλλά παρατείνεται σχεδόν επ’ άπειρον. Ενα «παιδί» 22 ετών μαθαίνει να ζει εις το διηνεκές κάτω από την (ασφυκτική) αγκαλιά των γεννητόρων. Δεν είναι τυχαίο ότι προκειμένου να προσλάβουν αποφοίτους γνωστών πανεπιστημίων, «κολοσσοί» της Δύσης, όπως η Amazon, η Google και η LinkedIn, έχουν φτάσει στο σημείο να καθιερώνουν «ανοικτές ημέρες», με τη Μαμά και τον Μπαμπά να ξεναγούνται στις εγκαταστάσεις τους. Οι γονείς έχουν φτάσει στο σημείο να στέλνουν βιογραφικά, να παρίστανται στις συνεντεύξεις, να παραπονούνται όταν η εταιρεία δεν προσλαμβάνει τον γιο κοκ. Θυμίζω το πρόσφατο σκάνδαλο δωροδοκίας, με εύπορους Αμερικανούς να «σκάνε» 1,2 εκατομμύρια δολάρια για να αγοράσουν στο παιδί τους μία θέση στο Γέιλ ή στο Στάνφορντ.
Eνδεικτική της κατάστασης και η νεοΑφιχθείσα επιδημία στα κινέζικα πανεπιστήμια: oι «τέντες της αγάπης». Ο κινέζος μπαμπάς και η κινέζα μαμά δεν συνοδεύουν απλά τους νεαρούς βλαστούς τους στη νέα ακαδημαϊκή ζωή τους, απαλύνοντας τις πρώτες, δύσκολες μέρες της προσαρμογής. Παραμένουν εκεί μαζί τους σε ειδικά διαμορφωμένες τέντες πχ μέσα στο γήπεδο μπάσκετ του πανεπιστημίου, άγρυπνοι κηδεμόνες και φρουροί.
Σύμφωνα με τους «New York Times», η αρχή έγινε το 2012 στο πανεπιστήμιο Τιαντζίν, δύο ώρες νοτιοανατολικά του Πεκίνου. Οι δωρεάν τέντες προορίζονταν κατ΄αρχάς για τους λιγότερους προνομιούχους γονείς, που ταξιδεύουν μέρες ολόκληρες από απομακρυσμένες, κυρίως αγροτικές περιοχές. Σήμερα έχει εξελιχθεί σε λαίλαπα. Χαμογελαστοί γονείς με «Hello Kitty» backpacks (παραγεμισμένα χαρτί τουαλέτας και λιόσπορους) λυμαίνονται το campus, προσφέροντας αφειδώς συμβουλές: που θα βρεις τα πιο φτηνά dumplings στον ατμό, ποιες είναι οι πιο προσοδοφόρες ειδικεύσεις (με διαφορά, η Μηχανική), ποια είναι η προτιμότερη τεχνική dating (στη διάρκεια των εξετάσεων, η αποχή). Οι παλαιότεροι (παιδιά της ακραίας φτώχειας και του χάους της Πολιτιστικής Επανάστασης του 1960 και του 1970) έχουν ήδη αρχίσει να αντιδρούν σε αυτή την πνιγηρή ανατροφή της πρώτης γενιάς παιδιών που «κυοφόρησε» η πολιτική του ενός παιδιού (1979). Τα μοναχοπαίδια αυτά έχουν ήδη αποκτήσει και παρατσούκλι: «μικροί αυτοκράτορες». Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλά εξ αυτών είναι τα πρώτα στην οικογένειά τους που φοιτούν σε πανεπιστήμιο καθώς τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση άνοιξε εκατοντάδες ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Οι empty nesters ανά την υφήλιο καταλήγουν συχνά στο να χειραγωγούν τις ζωές των παιδιών τους (τα οποία σημειωτέον δεν αντιδρούν). Μετατρέπουν έναν, ομολογουμένως, βίαιο αποχωρισμό σε ένα θλιβερό και μεμψίμοιρο lifestyle, αναστέλλοντας χωρίς οίκτο την δική τους ζωή. Ακούς πχ πατεράδες να πίνουν καφέ στο κέντρο της Αθήνας, κουβεντιάζοντας τον βίο και την πολιτεία των τριαντάχρονων θυγατέρων τους που ζουν σε άλλη χώρα. Αν δουλεύει το καζανάκι στο Στρασβούργο, πόσες στάσεις είναι το σπίτι από το κέντρο και γιατί τσακώθηκαν πάλι χθες με τον γκόμενο. Πρόσφατα, έμαθα για μια μητέρα, η οποία, επειδή η κόρη της που εργάζεται στο Μάντσεστερ δεν απαντούσε στο τηλέφωνο όλο το πρωί, κάλεσε την Πυροσβεστική (ευτυχώς της Βρετανίας)!
Η τεχνολογία είναι φυσικά εκεί, πολύτιμος αρωγός τους, σε αυτό το ισόβιο pampering. Αναρωτιέται κανείς πότε θα αντιληφθούν ότι η ασφυκτική αυτή αγκαλιά θα φτάσει να πνίξει, όχι μόνο τα παιδιά τους, αλλά και τους ίδιους.