Σε σειρά επαφών που έτυχε να έχω πριν από λίγους μήνες με κορυφαία στελέχη των ΕΛΠΕ, του φορέα δηλαδή που θα αναλάβει την εξόρυξη του πετρελαίου από τις ελληνικές θάλασσες, η φράση που άκουσα δεκάδες φορές ήταν: «Η πιθανότητα ενός ατυχήματος που θα δημιουργήσει μόλυνση είναι πρακτικά μηδενική, θεωρητικά όμως είναι υπαρκτή». Στα μαθηματικά, το μηδέν είναι αποτέλεσμα κάθε κλάσματος που στον παρονομαστή του έχει το άπειρο. Aρα, μηδέν βγάζει και το ένα δια άπειρο και το εκατό τρισεκατομμύρια δια άπειρο.
Και πού λοιπόν οδηγεί αυτή η μαθηματική αλχημεία; Αν χωθούν τα τρυπάνια στον βυθό του περίκλειστου Κορινθιακού, οι πιθανότητες που υπάρχουν για ένα ατύχημα που θα καταστρέψει ολοκληρωτικά τον κόλπο είναι μία στο άπειρο ή εκατό τρισεκατομμύρια στο άπειρο; Διότι ο πρακτικός άνθρωπος θα σου πει ότι με το πρώτο προχωράμε, αλλά με το δεύτερο κάνουμε μια στάση, ανάβουμε τσιγάρο και το ξανασκεφτόμαστε.
Αφορμή του προβληματισμού μου είναι η αλλαγή θέσης του Αλέξη για το θέμα της εξόρυξης πετρελαίου, που μπορεί να πέρασε στα ψιλά είναι όμως εξόχως σοβαρή. Η Ελλάδα δεν μπορεί να αποκτήσει σοβαρή εξορυκτική βιομηχανία αν ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα της διαφωνεί ολοκληρωτικά με ένα τέτοιο σχέδιο. Οι τοπικές κοινωνίες που θα δουν μεταλλικές εξέδρες και τρυπάνια στον κοντινό τους ορίζοντα έτσι κι αλλιώς θα ξεσηκωθούν και με την μια μεγάλη πολιτική δύναμη της χώρας να τις στηρίζει (και να υποδαυλίζει τις αντιδράσεις τους) τα πράγματα δυσκολεύουν δραματικά πριν καν ξεκινήσουν.
Βεβαίως, ο σημερινός αντιπολιτευόμενος Αλέξης άλλαξε θέση σε σύγκριση με τον κυβερνητικό Αλέξη. Επί πρωθυπουργίας του, το αρχικό σχέδιο του Μανιάτη (επί Γιώργου) προχώρησε αισθητά, κόπηκαν θαλάσσια οικόπεδα στα δυτικά μας, έγιναν έρευνες, δημιουργήθηκαν τα σχήματα που θα προχωρήσουν μελλοντικά στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων (με την συμμετοχή των κρατικών ΕΛΠΕ) και γενικώς υπήρξε μια αξιοπρόσεκτη κινητικότητα επί του θέματος, δεδομένης της διαχειριστικής δυσκοιλιότητας του ΣΥΡΙΖΑ.
Τώρα όμως άλλαξαν τα πράγματα και προέχει η επιβεβαίωση της αριστερής και οικολογικής ταυτότητας του κόμματος. Εναντι της προδιαγεγραμμένης πορείας του ΣΥΡΙΖΑ προς το κέντρο, η αριστερή πτέρυγα χρειάζεται ένα πολιτικό και οικολογικό αντίβαρο. Το ευκολότερο ήταν να αλλάξουν θέση για τις εξορύξεις, στο κάτω-κάτω δεν διαχειρίζονται πια ένα κράτος που χρειάζεται έσοδα. Μια παράταξη διαχειρίζονται που ψάχνει προφάσεις για να βρει νέες ισορροπίες.
Βεβαίως ο Αλέξης έπρεπε κάτι να πει ως δικαιολογία για όσα φιλοπετρελαϊκά έκανε ως κυβέρνηση, όμως σε κάτι τέτοια είναι μανούλα: είπε λοιπόν στην ΔΕΘ πως έπρεπε να ξέρουμε αν υπάρχει πετρέλαιο και να κατοχυρώσουμε την ιδιοκτησία του έναντι ξένων διεκδικητών (των Τούρκων δηλαδή), αλλά η εξόρυξη είναι μια άλλη συζήτηση. Σαχλαμάρες. Εκεί που υπάρχει θέμα τουρκικής διεκδίκησης δεν κατοχυρώσαμε απολύτως τίποτα, ούτε καν πλησιάσαμε στις περιοχές αυτές.
Αλλού ψάχναμε, με προφανέστατο στόχο να βγάλουμε κανένα φράγκο. Εκτός κι αν οι Τούρκοι διεκδικούν τις θαλάσσιες περιοχές μεταξύ Ρίου και Αντιρίου, έξω από το Κατάκολο Ηλείας ή απέναντι από τη Φαλάσαρνα στη δυτική Κρήτη. Αυτό που ξεχνά να πει ο Τσίπρας είναι ότι είχε γίνει κυβέρνηση καβαλώντας πάνω σε ένα κοινωνικό κύμα που (μαζί με όλα τα υπόλοιπα ψεκασμένα) ήταν βέβαιο ότι καθόμαστε πάνω σε μια θάλασσα πετρελαίου την οποία πάνε να μας φάνε κοψοχρονιά οι δανειστές με τα μνημόνια. Ο συνέταιρός του τα ‘λεγε αυτά. Πώς θα μπορούσε τότε να είναι ενάντια στις εξορύξεις; Τώρα ξαναβρίσκει την αριστερο-οικολογική ψυχή του.
Εδώ υπάρχει κι ένα παράλληλο ζήτημα, εξαιρετικά σοβαρό αν ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί τον εαυτό του εν δυνάμει κυβερνητικό κόμμα με ευθύνη για τα εθνικά μας ζητήματα. Αν θεωρεί τις εξορύξεις πετρελαίου επικίνδυνες, τι ακριβώς λέει στους κύπριους αδελφούς που κάνουν χοντρό γεωπολιτικό και οικονομικό παιχνίδι με αυτές; «Θα υπερασπιστώ το νόμιμο δικαίωμα σου να μολύνεις τη Μεσόγειο έναντι των προκλητικών Τούρκων;» Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα το σερβίρουν.
Εν πάση περιπτώσει, η αλλαγή θέσης του Αλέξη δεν αναιρεί την ανάγκη μιας σοβαρής δημόσιας συζήτησης επί του θέματος. Οχι τόσο για να δούμε αν θα εκμεταλλευτούμε το πετρέλαιο που διαθέτουμε –η γνώμη μου είναι πως επιβάλλεται– αλλά για να εξετάσουμε αν μας συμφέρει αυτή την χρονική περίοδο και για να διασφαλίσουμε ότι θα επέμβουμε στον αριθμητή του κλάσματος για το ατύχημα, ώστε αυτός να τείνει προς το μηδέν.