Επτά στους δέκα Ελληνες μένουν στο δικό τους σπίτι, θύμισε ο Πρωθυπουργός μιλώντας στη Βουλή για τη στεγαστική κρίση. Δεν είναι ακριβώς έτσι, αλλά ας το δεχθούμε. Για κακή μου τύχη είμαι ένας από τους τρεις που μένουν στο νοίκι. Και τώρα ετοιμάζομαι για την τρίτη μετακόμιση μέσα σε εννιά χρόνια. Ιδιοκατοίκηση. Δεν μπορείς να πεις τίποτα, ούτε να διαπραγματευτείς. Ο άνθρωπος θέλει να ζήσει στο σπίτι του.
Και βγήκα στην αναζήτηση σπιτιού. Στο Χαλάνδρι. «Γιατί δεν πας στο Ηράκλειο, στη Μεταμόρφωση, στον Γέρακα;» είναι η ερώτηση φίλων και μεσιτών. Διότι δεν θέλω. Αν είναι να κάνω κάτι τέτοιο, ας πάω και στα Μέγαρα που είναι μισή ώρα μέσω Αττικής Οδού. Χτύπησα με δύναμη το πόδι στο έδαφος και εξέφρασα την αστείρευτη θέλησή μου να βρω σπίτι στο Χαλάνδρι ή στην περιοχή που ενώνεται με το Μαρούσι. Και η αλήθεια είναι ότι βρήκα τρία ωραία υποψήφια σπίτια. Μέσω έκκλησής μου από το ραδιόφωνο. Οσο κοίταζα τις αγγελίες στη Χρυσή Ευκαιρία και στον Σπιτόγατο έτρωγα τα χαστούκια το ένα μετά το άλλο.
Βλέπεις κάτι διαμερίσματα για τα οποία δεν μπήκαν καν στον κόπο να κάνουν αξιοπρεπή φωτογράφιση, που διατίθενται, στην καλύτερη περίπτωση, στο χιλιάρικο. Ετσι, δε, και ο ιδιοκτήτης έχει ανακαινίσει το WC, η αγγελία σημειώνει ότι το ακίνητο είναι μερικώς ανακαινισμένο και η αναγραφόμενη τιμή φτάνει στα 1.200 ευρώ. Κάπως έτσι, είδα σπίτια που, στην κυριολεξία, δεν θα έμενα ούτε δωρεάν. Αλήθεια. Ειδικά εκείνο το διαμέρισμα, μεζονέτα, με μπαλκόνι πάνω από τον υπαίθριο χώρο ταβέρνας, αγκαλιά με το φουγάρο της ψησταριάς, με σημάδεψε για πάντα.
Είδα σπιτονοικοκύρη που μου ζήτησε να ανακαινίσω το άθλιο διαμέρισμά του με πέντε χιλιάρικα, όχι παραπάνω, που θα τα εξοφλούσε σε διάστημα διετίας ή τριετίας. Και αν έφευγα νωρίτερα από το σπίτι, θα έπρεπε να του πληρώσω όλα τα ενοίκια του υπολειπόμενου χρόνου. Πέτυχα το ίδιο ακίνητο σε τρεις διαφορετικές τιμές, από 850 ως 1050 ευρώ, ανάλογα με τον μεσίτη. Μεσίτρια με ενημέρωσε ότι ο ιδιοκτήτης θέλει πρώτα να δει το εκκαθαριστικό, να συνομιλήσει με προηγούμενους σπιτονοικοκύρηδες, αλλά και με τον εργοδότη μου – δεν ζήτησε ποινικό μητρώο.
Ενας άλλος ζητούσε 1.200 ευρώ για «επιπλωμένο» διαμέρισμα, αλλά ουσιαστικά σου ζητούσε να νοικιάσεις την αποθήκη με τον άθλιο καναπέ και ένα ξύλινο σύνθετο σαν φέρετρο με γυαλί. Α, είναι και ο μεσίτης που ήθελε 125 ευρώ για υπόδειξη διαμερίσματος ή συνδρομή για απεριόριστες υποδείξεις εντός διμήνου. Και μια κοπελίτσα, από μεσιτικό, μου ζήτησε 20 ευρώ προκειμένου να δούμε σπίτι. Δεν τα έδωσα και μου το έδειξε δωρεάν.
Οπως γνωρίζετε, οι ιδιοκτήτες δεν πληρώνουν μεσιτικά. Τα αναλαμβάνει όλα ο ενοικιαστής. Συνεπώς, αναθέτουν το σπίτι σε έναν μεσίτη που κάνει τη δουλειά για αυτούς. Εκ των πραγμάτων, υπάρχουν μεσίτες που φουσκώνουν την τιμή για να πάρουν μεγαλύτερη προμήθεια ή σε παραπλανούν. Ενας μεσίτης έκανε το λάθος να μου πει τον προηγούμενο ενοικιαστή μιας «προνομιακής κατοικίας». Ετυχε να τον γνωρίζω και μου περιέγραψε για ποιους λόγους το συγκεκριμένο ακίνητο παρέμενε αδιάθετο. Εφυγα τρέχοντας.
Ναι, το γνωρίζω, υπάρχει ζήτηση και ανεβαίνουν οι τιμές. Ομως είναι άλλο να προσαρμόζεσαι στις συνθήκες της αγοράς και άλλο να νομίζεις ότι ένα διαμέρισμα μπορεί να σε ζήσει. Για αυτό και βλέπω με χαιρεκακία κάτι αγγελίες που βρίσκονται αναρτημένες από τον Νοέμβριο. Ας πρόσεχαν και ας μην άκουγαν τον μεσίτη που τους είπε ότι το σπίτι διατίθεται «χαλαρά» στα 1.300 ευρώ. Είμαστε στα καλά μας; Αφήστε που πλέον ζητάνε ένα ενοίκιο να τρέχει και δύο για εγγύηση. Αν προσθέσεις τα μεσιτικά και το κόστος μετακόμισης, λες ότι είναι καλύτερα να πας να αγοράσεις μια καλύβα και να μείνεις για πάντα εκεί.
Η συζήτηση στη Βουλή για τη στεγαστική κρίση είχε ενδιαφέρον. Και καλές ιδέες από τον Νίκο Ανδρουλάκη. Ναι, τα ακίνητα που αγοράζονται με Golden Visa να μη διατίθενται για βραχυχρόνιες μισθώσεις. Ερχεται ο Κινέζος, αγοράζει ένα διαμέρισμα, παίρνει τη βίζα και ξεκινάει να κάνει αμέσως απόσβεση της επένδυσης. Και ναι, οι δήμοι οφείλουν να αξιοποιήσουν αδιάθετα και κλειστά ακίνητα. Είναι δύσκολο, αλλά όχι ανέφικτο. Και η κοινωνική κατοικία είναι ιδέα που μπορεί να σταθεί στο τραπέζι μίας σοβαρής συζήτησης. Να οικοδομηθούν κατοικίες σε διαθέσιμες εκτάσεις του Δημοσίου και να διατίθενται με φθηνό ενοίκιο. Και, επιτέλους, ας πιεστούν οι τράπεζες για να δώσουν πραγματική στεγαστική πίστη, όπως έκαναν παλαιά. Ενδεχομένως να τους χορηγηθούν κίνητρα για να προσφέρουν leasing ακινήτων προς ιδιώτες. Aυτό το τελευταίο είναι πιο δύσκολο, γιατί οι τράπεζες θα πρέπει να επενδύσουν σε μεγάλο αριθμό ακινήτων, καθώς οι ιδιοκτήτες τους αποκλείεται να δεχθούν πώληση με τμηματική καταβολή του τιμήματος.
Ομως ναι, κάτι πρέπει, επιτέλους, να γίνει. Γιατί σταδιακά δημιουργείται μια ιδιόμορφη κοινωνική ομάδα ενός άτυπου περιθωρίου. Που πληρώνει για τη στέγη, αλλά δεν έχει να δώσει κάτι για να ζήσει πραγματική ζωή.