Είναι απλώς ένας ιός. Κατά τους λάτρεις των θεωριών συνωμοσίας, κάτι παραπάνω: προκάλυμμα για δόλιους, σκοτεινούς και φαύλους εγκεφάλους, μέθοδος ξεκληρίσματος πληθυσμών, κατασκευή με αντίδοτο-εμβόλιο που παραμένει κρυφό. Αποτελεί πια κανόνα. Κάθε φορά που μια ακραία κατάσταση κάνει εμφάνιση απειλητική, φανταχτερές θεωρίες τέτοιου είδους ξεπροβάλλουν, για να πείσουν –διόλου αμελητέο– κομμάτι του κόσμου ότι τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται.
Ηδη, από τον 19ο αιώνα οι θεωρίες συνωμοσίας διεκδικούν θέση στον δημόσιο λόγο, με τον καιρό κάποιες ακούγονται κοινωνικά φυσιολογικές και πολιτισμικά συνηθισμένες, αλλά σήμερα –με τη μεγαλύτερη από ποτέ ταχύτητα διάδοσης της πληροφορίας και τα social media– διεκδικούν θέση που δεν τους αναλογεί. Στους καιρούς του κορονοϊού, μοιάζει επικίνδυνο το να ακούγεται πιο δυνατά ο ιδιόρρυθμος Κραουνάκης («ολοφάνερη εργαστηριακή επίθεση μείωσης πληθυσμών»), ενόσω μιλάει ο ειδικός Τσιόδρας.
Ο «κορονοβάιρους», που λέει και ο καλλιτέχνης, δεν μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση στην τάση. Εχει προηγηθεί μια ακροδεξιά εφημερίδα, η Washington Times, δημοσιεύοντας άρθρο μέσω του οποίου τον συνδέει με το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν, κρατικό ερευνητικό κέντρο που ασχολείται με στρατιωτικές εφαρμογές. Αυτό ήταν…
Αν δεν το ξέρετε, και ο σεισμός της Ινδονησίας το 2004, όπως κι εκείνος στη Φουκουσίμα, απόρροιες ανθρώπινης ενέργειας υπήρξαν, και μάλιστα υποβρύχιας πυρηνικής έκρηξης, προκειμένου να πληγούν οι οικονομίες της Ασίας και της Απω Ανατολής. Η ΝΑSA επικοινωνεί μυστικά με εξωγήινους. Ο αεροπειρατής-άγγελος θανάτου της 11ης Σεπτεμβρίου Μοχάμεντ Ατα δεν ήταν ταγμένος μουσουλμάνος φονταμενταλιστής, αλλά πράκτορας της CΙΑ. Ψεκασμοί αλλοιώνουν συνειδήσεις του πλανήτη, η Λέσχη Μπίλντερμπεργκ τα έχει ήδη αποφασίσει όλα, ας μη μιλήσουμε για τη σκηνοθετημένη προσσελήνωση του ’69 – σκέτη μούφα.
Οχι ότι δεν έχουν υπάρξει συνωμοσίες στην Ιστορία, ο κόσμος ποτέ δεν ήταν αγγελικά πλασμένος. Εχει ωστόσο ενδιαφέρον πώς η ψευδοϊστορία, η στερούμενη αποδείξεων, σε κάθε περίπτωση εναλλακτική ιστορία, πείθει κάθε φορά για τη βασιμότητά της ετερόκλητο, πλην όμως μεγάλο κοινό.
Η επιστήμη τονίζει ότι μπορεί να φταίει και η γενετική μας κληρονομιά γι’ αυτή την ιδιότυπη καχυποψία. Στην εξέλιξη εκατομμυρίων ετών, η καχυποψία λειτούργησε ως εγκεφαλικός μηχανισμός αυτοπροστασίας, ικανός να αποτρέψει πιθανούς εξωτερικούς κινδύνους. Μη γνωρίζοντας τι κρύβεται, π.χ., πίσω από το θρόισμα των φύλλων ενός θάμνου, ο άνθρωπος υιοθετεί το κακό σενάριο, αυτό του άγριου ζώου που ίσως παραμονεύει, προκειμένου να τραπεί σε φυγή και να επιβιώσει. Είναι αταβιστική η συμπεριφορά απέναντι σε κάθε είδους «απειλή».
Οι άνθρωποι παρουσιάζουν εξάλλου μια φυσική τάση να αναζητούν νόημα σε διαφορετικά τυχαία γεγονότα που τους επηρεάζουν. Σε αυτή την προσπάθεια νοηματοδότησης-κατανόησης, φαίνεται ότι υπερισχύει ένας μηχανισμός εξοικονόμησης ενέργειας, ο οποίος ωθεί στην απλούστερη λύση, σε σενάριο χωρίς περιπλοκές.
Είναι διαχρονική η προσπάθεια του ανθρώπου να κόψει δρόμο, να αποφύγει τα δύσβατα μονοπάτια, την ανηφόρα. Γιατί, κακά τα ψέματα, ο κόσμος μας είναι σύνθετος, αν όχι χαοτικός, δυσνόητος, ασταθής, απρόβλεπτος και σίγουρα σκληρός. Η κατανόηση μέσω ανορθολογικών –παράδοξων έστω– θεωριών έχει τη δύναμη να απορροφά άγχη, φόβους, ανησυχίες, ερωτηματικά. Η συνωμοσιολογική αφήγηση είναι βολική, και ασφαλώς παρέχει νόημα. Βάζει σε τάξη τα γεγονότα, τα εκλογικεύει, τους προσδίδει ειρμό. Ουδείς ενδιαφέρεται για την εγκυρότητα των απαντήσεων.
Και μην ξεχνάτε: η αφήγηση αυτού του είδους προσφέρει την αυταπάτη της κατανόησης, με την επίφαση του σκεπτικισμού. Ο συνωμοσιολόγος αμφιβάλλει για τα πάντα και δε δέχεται τίποτε ως δεδομένο, μόνο που η σκέψη του απέχει έτη φωτός από τον σκεπτικισμό των προσωκρατικών και του ίδιου του Σωκράτη… Μιμείται κάκιστα το επιστημονικό πνεύμα, αρκούμενος συνήθως στο να παρατηρεί κενά και αντιφάσεις στις επίσημες εξηγήσεις που δίνονται για κάθε σημαίνον γεγονός – χθες οι Δίδυμοι Πύργοι, σήμερα ο κορονοϊός, αύριο κάτι άλλο…
Χαρίζει εξάλλου μια αίσθηση μοναδικότητας στον θιασώτη της εναλλακτικής ιστορίας. Ικανοποιεί την ανάγκη του να νιώσει σημαντικός, ξεχωριστός, σε συνθήκη χάους. Επιτέλους, είναι αυτός που ξέρει, ο υποψιασμένος, που δεν τρώει κουτόχορτο. Αυτός, το αιώνιο θύμα ισχυρών ελίτ, καταστάσεων που προκαθορίζονται από επίγειους βελζεβούληδες (αν όχι αποκλειστικά τον Σόρος και τους Εβραίους) που έχουν βαλθεί να μας ξεκάνουν. Ατιμο συναίσθημα. Με πέραση, ειδικά στον 21ο αιώνα, τώρα που τα περισσότερα συστήματα ηθικής (και κατανόησης του κόσμου) έχουν αποδειχθεί ανεπαρκή και φρούδα.
Είναι πρόδηλο. Σούπερ συνωμοσιολογικές θεωρίες, με κορυφαία αυτή της Νέας Τάξης Πραγμάτων, και πάσης φύσεως προφητείες (με τις οποίες παρεμπιπτόντως γεμίζουν καθημερινά τα πρωτοσέλιδα των ελληνικών εφημερίδων) είναι βούτυρο στο ψωμί του κορονοϊού. Μυστικές δυνάμεις σε παγκόσμιο επίπεδο σφυρηλατούν κακόβουλες εξελίξεις και ακραίες πεποιθήσεις, που διασπείρονται εντυπωσιακά, μεταμορφώνοντας τα μετρημένα, ορθολογικά, επιστημονικά σε θεωρίες περιορισμένης ισχύος για κάποιους.
Ποιος ξέρει… Μπορεί οι θεωρίες περί κορονοϊού να κοντράρουν κάποτε, στα μάτια του ερευνητή του μέλλοντος, την απόλυτη αφήγηση του ότι η Γη είναι επίπεδη, των αρνητών της βαρύτητας. Ο Ηλιος περιστρέφεται γύρω από τη Γη, είμαστε το κέντρο στο κέντρο του Σύμπαντος. Γιατί όχι;
ΥΓ.: Ο αντιπρύτανης του ΑΠΘ Ανδρέας Γιαννακουδάκης υποστήριξε ότι «ο κορονοϊός είναι κατασκευασμένος» και ότι «ήδη υπάρχει το εμβόλιο». Πενήντα επιστήμονες τον αποδοκίμασαν, ζητώντας την παραίτηση του.