Η συζήτηση ξεκίνησε έπειτα από μια ακόμη νίκη της Αυστραλίας σε τελικό κολύμβησης στο Παρίσι. Με 7 χρυσά, μόλις ένα λιγότερο από τις ΗΠΑ, και συνολικά 18 μετάλλια, οι Αυστραλοί βρέθηκαν στη δεύτερη θέση της γενικής κατάταξης στην πισίνα, πολύ μπροστά από την τρίτη (και «γηπεδούχο») Γαλλία. Και είναι αυτά τα μετάλλια κυρίως, που κράτησαν τη χώρα της Ωκεανίας πολύ ψηλά στην κατάταξη, τέταρτη σε σε όλα τα αθλήματα και αγωνίσματα στο «Παρίσι 2024». Στους ίδιους κολυμβητικούς αγώνες η Ελλάδα πανηγύρισε το πρώτο της ολυμπιακό μετάλλιο στην Ιστορία. Δεν είναι και λίγο, μόλις 18 χώρες είδαν αθλητή ή αθλήτριά τους στο βάθρο.
«Με τόση θάλασσα παντού γύρω μας, θα έπρεπε να βλέπουμε πιο συχνά τη σημαία μας στον ολυμπιακό ιστό», αντιτείνει φίλος από την παρέα. «Ποιος δεν θα το ήθελε; Με τη διαφορά ότι η κολύμβηση δεν «θέλει» θάλασσα. «Θέλει» κολυμβητήρια. Και αθλητές μέσα σε αυτά», απαντάει η συμβία του. Αμφότεροι έχουν δίκιο.
Πίσω στο ορθόδοξο Πάσχα του 2022, στο ανοιξιάτικο Λονδίνο, φιλοξενούμενοι από αγαπημένους συμπατριώτες μας, μέλη της φυλής του braindrain, τους ακούμε με θαυμασμό να λένε ότι «μέσα σε 3 μήνες έστησαν το κλειστό κολυμβητήριο στο σχολείο του μικρού». Και κουνάμε συγκαταβατικά το κεφάλι όταν μαθαίνουμε ότι ο 7χρονος (τότε) έχει ήδη κάνει μαθήματα κολύμβησης. Στο σχολείο. «Μας είπαν ότι εφόσον ζούμε σε ένα νησί, ας είναι και μεγάλο, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε όλοι να κολυμπάμε, αλλά και να βοηθάμε κάποιον που μπορεί να έχει ανάγκη μέσα στη θάλασσα».
Πιο μεγάλο νησί είναι η Αυστραλία. Πάρτε βαθιά ανάσα και βουτήξτε στην πληροφορία: «Στο δημοτικό κάναμε μαθήματα κολύμβησης. Ήταν υποχρεωτικά. Το πρώτο που μας έμαθαν ήταν πώς να βοηθάμε και να σώζουμε τον εαυτό μας σε περίπτωση κινδύνου», λέει η ελληνοαυστραλή φίλη μου, στην οποία καταφεύγω για πληροφορίες. Δηλαδή; «Μας έμαθαν να παρατηρούμε το νερό για να διαγνώσουμε τους πιθανούς κινδύνους. Και ποια να είναι η πρώτη μας αντίδραση. Στις πιο μεγάλες τάξεις του δημοτικού, μας πάνε στην παραλία και μας ρίχνουν σε ταραγμένα νερά και μας μαθαίνουν πώς να «διαβάζουμε» τα ρεύματα αλλά και την ακτή, ώστε να γνωρίζουμε πού να κολυμπήσουμε και πού όχι. Είναι υποχρεωτικό για όλους στο δημοτικό να μπορούν να κολυμπάνε μια συγκεκριμένη απόσταση, δεν θυμάμαι αν είναι 50 ή 100 μέτρα, αλλά σίγουρα πρέπει να τα κολυμπήσεις χωρίς να πατώσεις ή να ακουμπήσεις κάπου. Ωστόσο, τα περισσότερα παιδιά μπορούν ήδη να το κάνουν αυτό, γιατί πάνε σε πισίνα από έξι μηνών. Και έως τα 4 χρόνια τους, γνωρίζουν να κάνουν τουλάχιστον το ελεύθερο στυλ. Όσα παιδιά στο δημοτικό δεν ξέρουν να κολυμπάνε, και είναι λίγα, έχουν τη στήριξη του σχολείου, που τα στέλνει στις πισίνες για να μάθουν. Είναι υποχρεωτικό και τα σχολεία ασκούν μεγάλη πίεση στους γονείς να τα πάνε σε τάξεις κολύμβησης. Υπάρχουν πολλά κολυμβητήρια σε γειτονιές και δήμους και μπορεί κάποιος αν θέλει, να κάνει μαθήματα δωρεάν, είναι πολύ εύκολο και αν χρειαστεί να πληρώσεις, είναι πολύ μικρό το ποσό…».
Ξερωκαταπίνω. Υπολογίζω τα χρήματα που έχουμε δώσει ως οικογένεια για να μάθουν τα παιδιά να κολυμπάνε. Τότε, βέβαια, δεν μας φαίνονταν πολλά μπροστά στο διακύβευμα, χώρια την απόσταση από το κολυμβητήριο «30 λεπτά πήγαινε και 30 έλα». Στο ΟΑΚΑ πηγαίναμε επί σχεδόν 10 χρόνια, όπως και η «μισή» Αθήνα, αφού ελάχιστα είναι τα κολυμβητήρια, ανοιχτά και κλειστά, στην πόλη των 4-5 εκατομμυρίων…
Η φίλη συνεχίζει: «Στο γυμνάσιο μας μαθαίνουν διάσωση. Πάμε ντυμένοι με τζιν, πουκάμισο κουμπωμένο έως το πάνω κουμπί, φοράμε παπούτσια και μας ρίχνουν στην πισίνα ή τον ωκεανό. Και πρέπει να κολυμπήσουμε μια απόσταση και μετά να βγάλουμε ένα ένα τα ρούχα μας μέσα στο νερό. Μας έχουν ήδη μάθει πώς να στεκόμαστε μέσα στο νερό μόνο με τα πόδια, χωρίς να χρησιμοποιούμε τα χέρια, όπως δηλαδή κάνουν στην υδατοσφαίριση… Και μετά μας πάνε στα ανοιχτά και πρέπει να κολυμπήσουμε σε κύματα, στον ανοιχτό ωκεανό. Και λίγο πιο μεγάλοι, στα 15, μαθαίνουμε πώς να κολυμπάμε για να σώζουμε άλλους ανθρώπους, πώς να προσεγγίζουμε κάποιον που κινδυνεύει, πώς να του μιλάμε, πώς να τον βοηθάμε αν έχει τραυματιστεί, μαθαίνουμε επίσης να προστατεύουμε τον εαυτό μας αν προσπαθήσει να μας τραβήξει, ώστε να μην πνιγούμε και οι δύο, αλλά και πώς να τον τραβήξουμε μαζί μας για 500 ή 100 μέτρα. Επίσης, μας μαθαίνουν το CPR, πώς να προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε κάποιον που έχει πιει νερό, δεν αναπνέει κανονικά κλπ».
Σκέφτομαι πόσα ολυμπιακά μετάλλια στην κολύμβηση θα μετρούσαμε αν κάτι ανάλογο συνέβαινε στην Ελλάδα. Αν όλα τα παιδιά περνούσαν από τις πισίνες (που δεν έχουμε) και τις θάλασσες (που μας περισσεύουν), τότε θα είχαμε και περισσότερα παιδιά που θα συνέχιζαν ως αθλητές, θα είχαμε μεγαλύτερο συναγωνισμό, υψηλότερο επίπεδο, νομοτελειακά περισσότερες και μεγαλύτερες διακρίσεις. Γιατί αυτό συμβαίνει στην Αυστραλία, αυτό συμβαίνει και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Αλλά και αυτό να μη συνέβαινε, τα ίδια μετάλλια να (μην) είχαμε, τουλάχιστον θα είχαμε σώσει κάποιες χιλιάδες ζωές. Μόνο το 2023 καταγράφηκαν 400 θανάσιμα ατυχήματα στις (ήπιες) ελληνικές θάλασσες, το 83% με θύματα άνω των 60 ετών και με ένα μεγάλο ποσοστό των περιστατικών στα «ρηχά». Από την 1 Ιανουαρίου 2024 έως τις 31 Ιουλίου 2024, 234 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους σε αυτές (στοιχεία ΕΟΔΥ). Κάθε μέρα έχουμε τουλάχιστον ένα νεκρό. Που μπορεί να κολυμπούσε από δεκαετίες, αλλά ποτέ δεν έμαθα πώς να «διαβάζει» τη θάλασσα (και τον εαυτό του), ποτέ δεν του δίδαξαν στο σχολείο πώς να σώσει κάποιον άλλον, όπως ποτέ δεν το μάθαμε και εμείς, για να προσπαθήσουμε να τον σώσουμε.
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση της Αυστραλίας των 26 εκατομμυρίων κατοίκων δηλώνει «περίλυπη» για το ότι 281 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους το 2023 στις (επικίνδυνες) θάλασσες και τους ωκεανούς της. Λεπτομέρεια: το 50% από αυτούς ήταν τουρίστες…