«Δες αυτόν τον ζωγράφο». Πάντα έτσι ξεκινάει, τον ξέρω πια, και μετά φτάνουν έργα κατά ριπάς στο κινητό μου. Οι συλλέκτες είναι ειδική κατηγορία. Ερωτεύονται. Εκείνη την φορά ο Αρίστος μου υποδείκνυε έργα του ζωγράφου Στέλιου Φαϊτάκη. Δεν τον γνώριζα. Με την πρώτη βιαστική ματιά, μια βουτιά στο Βυζάντιο. Οικεία έμοιαζαν. Βυζαντινές εικόνες. Μα αυτόματα ξεκαθάριζε η ματιά…
Παράξενοι οι άγιοι του Φαϊτάκη. Ανδρες με κοστούμι και γραβάτα, γυναίκες με το κινητό στο χέρι. Ολος ο σύγχρονος κόσμος μια βυζαντινή εικόνα. Ενα δεξιοτεχνικό παιχνίδι, ελληνοκεντρικό, που ιδιοφυώς άνοιγε παγκόσμιο. Ερωτεύτηκα κεραυνοβόλα κι εγώ. Τόσο πολύ που σύντομα επιδιώξαμε και τον επισκεφθήκαμε στον δικό του χώρο. Κάπου κοντά στο Ρουθ. Πάνε χρόνια! Κι εκεί συναντηθήκαμε με έναν κοσμοκαλόγερο.
Μη φαντάζεστε έργα και έργα στοιβαγμένα, όπως συνήθως συμβαίνει στα ατελιέ των ζωγράφων. Αδειος ο χώρος. Με ένα-δυο πάλευε. Ο Φαϊτάκης δεν ζωγράφιζε, αλλά πάλευε με τον καμβά, με το ξύλο. Γινόταν ένα. Πάλη κανονική. Μεγάλων διαστάσεων έργα και «κωδικοί» σε κάθε πόντο τους. Μια δική του γλώσσα. Που τον θυμάμαι πόσο πολύ λάτρευε να ακούει, και πώς αντίστοιχα την αποκρυπτογραφούσε ο θεατής.
Σπινθήριζε το βλέμμα του. Επίσης, κάτι χαρακτηριστικό του ήταν ότι, έχοντας απόλυτη γνώση της αξίας του ως ζωγράφος, σκανδαλωδώς δεν τον ενδιέφερε η πώληση του έργου του, αλλά η ολοκλήρωσή του. Και μόνο με τους δικούς του ρυθμούς. Τόσο διαφορετικούς ρυθμούς από όλων των γύρω του, από έναν κόσμο σύγχρονο, λαχανιασμένο, με τη γλώσσα απ’ έξω, πλην στο ίδιο σημείο. Κάπως σαν ποδήλατα γυμναστηρίου.
Δεν υπήρχε για τον Στέλιο χρόνος. Συχνά έπιανα τον εαυτό μου να τον βαφτίζω μέσα μου «παπαδιαμαντικό», μη με ρωτήσετε γιατί. Ηταν ένας διαφορετικός σε κόσμο πολλών όμοιων.
Δεν θα ξεχάσω την τελευταία του έκθεση στην εξαιρετική γκαλερί Allouche-Benias στην οδό Κανάρη. Ηταν καλοκαίρι του 2022. Ο Φαϊτάκης της μεγάλης κλίμακας, ο καυστικός, ο πιο ορθόδοξος ανορθόδοξος. Αντιγράφω από τα λόγια του: «Η λογική δεν αρκεί από μόνη της για να ερμηνευτεί ο κόσμος. Η επέκταση της αντίληψής μας είναι το απαραίτητο στοιχείο ώστε ο άνθρωπος να κατακτήσει την ισορροπία μεταξύ λογικής και διαίσθησης. Η ισορροπία είναι η βασική έννοια στην οποία αναπτύσσονται οι συνθέσεις μου: ισορροπία μεταξύ παλιού και σύγχρονου, ρητού και άρρητου, κτιστού και άκτιστου».
Ναι! Στα λόγια του βρήκα τη μία λέξη που έψαχνα. Ο Στέλιος Φαϊτάκης ήταν ένας ισορροπημένος άνθρωπος σε ανισόρροπα χρόνια. Αυτοκυρίαρχος. Με πονάει βαθιά η αναχώρησή του. Και πίσω από τον πόνο μου παλεύει άγρια θυμός. Δεν πρόλαβα. Πάλι δεν πρόλαβα. Γιατί δεν πρόλαβα; Ενα «δεν πρόλαβα» νεφελώδες. Τι να προλάβει άνθρωπος από ανθρώπους που εκτίμησε βαθιά; Στη ζωή ποτέ δεν θα προλάβουμε να προλάβουμε.
Σαράντα επτά ετών αναχώρησε ο Στέλιος Φαϊτάκης. Ωραίος άνθρωπος. Δεν τον τίμησε η υπουργός Πολιτισμού. Τι να προλάβει κι αυτή; Αρκεί που τίμησε ο ίδιος την τέχνη της ζωγραφικής ως υψηλή. Υψηλότατη.
Υ.Γ.: Ο Φαϊτάκης είναι επίσης γνωστός στον κόσμο του γκράφιτι ως bizarre δημιουργός της τοιχογραφίας που κοσμεί τον μαντρότοιχο του εργοστασίου Ελαΐς από το 2003. Καθιερώθηκε στην ελληνική σκηνή με την παρουσίαση της τοιχογραφίας «Ο Σωκράτης πίνει το κώνειο», στην Μπιενάλε της Αθήνας, το 2007. Συμμετείχε στην 54η Μπιενάλε της Βενετίας το 2011, όπου απεικόνισε στην πρόσοψη του περιπτέρου της Δανίας την τεράστια σύνθεση «Symphone of Deception». Το έργο αναγνωρίστηκε ως ένα από τα πιο ενδιαφέροντα της Μπιενάλε της Βενετίας και απογείωσε τη φήμη του σε διεθνές επίπεδο. Την επόμενη χρονιά, το 2012, στην Πρώτη Διεθνή Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης ARSENALE, που διεξήχθη στο Κίεβο, ο Φαϊτάκης δημιούργησε μια τοιχογραφία συνολικής έκτασης εκατοντάδων μέτρων. Μόνιμη τοιχογραφία του κοσμεί το Palais de Tokyo, στο Παρίσι.