Η ταβέρνα «Γκαγκάρης» είναι στα Ανώγεια. Όταν ο ιδιοκτήτης της ήταν μωρό παιδί, χρειάστηκε να μεταφερθεί αεροπορικώς στην Αθήνα, για ιατρικούς λόγους. Το γεγονός ήταν πρωτοφανές για τα δεδομένα της δεκαετίας του ‘60. Για τους συγχωριανούς, το κοπέλι πέταξε σαν τον Γκαγκάριν που, δια της παραφράσεως, έβαλε το όνομά του στον κατάλογο με τις κρητικές νοστιμιές.
Αν επισκέπτεσαι για πρώτη φορά την περιοχή, θα απολαύσεις καφέ ή γλυκό στην πλατεία των Ανωγείων, θα δεις το σπίτι του Νίκου Ξυλούρη, θα φας στου Γκαγκάρη και μετά, διάολε, θα πεις να περάσεις και από τα Ζωνιανά που είναι δυο βήματα και έχεις ακούσει τόσα και τόσα. Στη διαδρομή, λοιπόν, χαζεύεις τις τρύπες από τις σφαίρες στις πινακίδες των δρόμων, οι οποίες είναι σαν τα εκκλησάκια στις επικίνδυνες στροφές: σου θυμίζουν ότι αν δεν προσέξεις, το επόμενο πανωφόρι που θα φορέσεις θα είναι ξύλινο.
Ειδικά στο Ρέθυμνο, οι τρύπες από τις σφαίρες είναι κομμάτι του τοπίου, ένα στοιχείο που εδώ και χρόνια έχει επιβληθεί ως αυτονόητο. Όπως άλλωστε και οι μπαλωθιές που έχουν καθιερωθεί περίπου ως η μουσική υπόκρουση της κρητικής λεβεντιάς. Και κάπως έτσι, μάθαμε να θεωρούμε λεβέντη τον μαυροντυμένο με ύφος ημιάγριου που σηκώνει το Καλάσνικοφ και ρίχνει δύο-τρεις στον αέρα, δηλώνοντας έτοιμος να τις ρίξει και στο ψαχνό. Κάνουν Ανάσταση στα Ζωνιανά και ακούς τις ριπές από το όπλο, λες και είναι ο Πρέκας στο χαράκωμα και απέναντι του έρχονται οι Γερμανοί. Είναι, λέει, παράδοση στην Κρήτη. Ανοησίες. Είναι μία κηλίδα, μαύρη σαν τα πουκάμισα, στην κρητική παράδοση και στο πρότυπο του λεβέντη.
Κανένας δεν είναι σίγουρος για τον αριθμό των όπλων που κυκλοφορούν στην Κρήτη. Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από εξακόσιες χιλιάδες ως ένα εκατομμύριο. Τα νόμιμα όπλα δεν είναι πάνω από 5.000. Μερικοί προσπαθούν να εξωραΐσουν την οπλοκατοχή παραπέμποντας στα κομμάτια που άφησαν οι Γερμανοί όταν έφυγαν από το νησί. Αστειότητες. Μόλις το 2015 εντοπίστηκε φορτίο με 5.000 όπλα και εκατομμύρια σφαίρες ανοικτά της Ιεράπετρας. Και είναι κοινό μυστικό στο νησί ότι συχνά ξεφορτώνονται όπλα με τον μηχανισμό της διακίνησης ναρκωτικών. Αν ψάχνεις γιατρό που να ξέρει, όπως στις ταινίες, να αντιμετωπίζει τραύματα από όπλο, θα τον βρεις εύκολα στα χειρουργεία της Κρήτης – οι άνθρωποι εκεί έχουν αναπτύξει «ειδικότητα».
Στο διπλό φονικό στα Ανώγεια πυροβόλησαν δύο όπλα που ήταν εύκολα προσβάσιμα στο καθιστικό των ανθρώπων που τα πήραν στα χέρια τους. Θα μπορούσε, αλήθεια, να αποφευχθεί το έγκλημα δια του αστυνομικού ελέγχου των όπλων; Εντάξει, ας είμαστε σοβαροί. Όταν στο νησί τα όπλα είναι περισσότερα από τις ρίζες των ελιών και τα κεφάλια των ζώων, η Αστυνομία δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα, για την ακρίβεια δεν μπορεί να κάνει τίποτα.
Υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να ξαλαφρώσει από όπλα η Κρήτη και αυτός διέρχεται από την κοινωνική κατακραυγή και τη βούληση των κατοίκων. Επικουρικά το κράτος θα μπορούσε να «τρέξει» ένα πρόγραμμα αγοράς των όπλων από τους κατόχους, χωρίς ερωτήσεις – έχει συμβεί και αλλού, κυρίως στην Αμερική. Μέχρι, λοιπόν, να δούμε κάτι τέτοιο, την Κρήτη να πετάει τα όπλα της, ας μας επιτρέψουν οι σύντεκνοι να βάζουμε έναν αστερίσκο στα περί λεβεντιάς.