Αυτό που είπε ο Κώστας Σημίτης δεν ήταν προφητεία, ήταν προειδοποίηση. Ηταν η ανάγνωση των πραγματικών δεδομένων που έχει δημιουργήσει για τη χώρα η κυβέρνηση. Αμφιβάλλει κανείς ότι θα χρειαστούμε νέο δανεισμό από τους Ευρωπαίους αν η Ελλάδα δεν επιστρέψει στις αγορές και εξαντλήσει το μαξιλάρι διαθεσίμων; Οχι. Είναι αυτονόητο πως αν δεν μπορείς να δανειστείς ζητάς βοήθεια για να αποφύγεις την ασύντακτη χρεοκοπία, όπως συνέβη το 2010.
Ας δούμε πού βρισκόμαστε. Στην περίφημη «γιορτή της γραβάτας» στο Ζάππειο τον περασμένο Ιούνιο ο κ. Τσίπρας μιλούσε ενώπιον του κυβερνητικού του εταίρου και των ενθουσιασμένων στελεχών της κυβέρνησης για την επάνοδο της χώρας στις αγορές και την αυτοδύναμη πορεία της μετά την έξοδο από το μνημόνιο στις 20 Αυγούστου.
Δύο μήνες και 100 νεκρούς στο Μάτι μετά, το τρίτο μνημόνιο έληξε —με πυροτεχνήματα και ταξίδια στην Ιθάκη στις 20 Αυγούστου όμως η Ελλάδα δεν επέστρεψε στις αγορές. Ηταν σαν να πανηγύριζε μόνος του ο επίτροπος Μοσκοβισί μαζί με την κυβέρνηση. Διότι σε αντίθεση με τις άλλες χώρες που βγήκαν από μνημόνια και επέστρεψαν στις αγορές (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Κύπρος), η δική μας «έξοδος» ήταν στο πουθενά. Δεν συνοδεύτηκε από κύμα αισιοδοξίας στην οικονομία, ούτε από άνοδο των μετοχών στο χρηματιστήριο, ούτε από την αποκλιμάκωση των αποδόσεων των ομολόγων. Τίποτα. Ηταν μια φιέστα με πολιτικό περιεχόμενο. Οι Ευρωπαίοι μας έδωσαν λεφτά για τον δρόμο -το δημοσιονομικό μαξιλάρι- και η κυβέρνηση αρχίζει να τα τρώει καθώς λόγω χαμηλής αξιοπιστίας δεν μπορεί να δανειστεί από τις αγορές. Success story και να μη σε εμπιστεύεται κανένας δεν γίνεται, όπως και να το κάνουμε.
Ο Αύγουστος πέρασε και τον Σεπτέμβριο του 2018, όταν σύμφωνα με το σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών η Ελλάδα θα έπρεπε να δανειστεί με δεκαετές ομόλογο, το Μαξίμου και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στάθηκαν τυχεροί. Κατάφεραν να φορτώσουν τις υψηλές αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων σε «εξωγενείς παράγοντες». Κοντολογίς στην ιταλική κρίση. Οι μήνες πέρασαν, η ιταλική κρίση τελείωσε και οι αποδόσεις ελληνικών ομολόγων αντί να πέσουν συνέχισαν να αυξάνονται. Και αυτή η δικαιολογία κατέρρευσε.
Η εξέλιξη συνέπεσε με τους Χριστουγεννιάτικους μποναμάδες, τις εξαγγελίες για προσλήψεις και τη διαπίστωση των Ευρωπαίων ότι τα προαπαιτούμενα της πρώτης «μετα-μνημονιακής» αξιολόγησης δεν υλοποιούνται. Το απόλυτο χειρόφρενο στις μεταρρυθμίσεις. Κάπως έτσι φτάσαμε στις αρχές Ιανουαρίου του 2019 και ο διεθνής Τύπος -με πρώτο τον γερμανικό που εστιάζει αυτές τις μέρες στην Ελλάδα λόγω της επίσκεψης Μέρκελ- αντί να μιλάει για success story επισημαίνει τον κίνδυνο η χώρα να χρειαστεί κάποια στιγμή νέο δανεισμό.
Ξανά στο μικροσκόπιο. Αν η κυβέρνηση δεν ολοκληρώσει με επιτυχία την πρώτη «μετα-μνημονιακή» αξιολόγηση οι αποδόσεις των ομολόγων θα συνεχίσουν ανεβαίνουν. Επίσης, λίγο μετά τον Φεβρουάριο θα δημοσιοποιηθεί η πρώτη έκθεση του ΔΝΤ στο πλαίσιο της δικής του «μετα-μνημονιακής» επιτήρησης (το είχαμε ξεχάσει αυτό).
Τι κάνει αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση για να αποτρέψει μια αδιανόητη εξέλιξη μετά από 10 χρόνια κρίσης; Για την ώρα τίποτα πέρα από το να πατάει γκάζι στην προπαγάνδα. Λέει δηλαδή ότι υπάρχει σχέδιο του «παλιού πολιτικού συστήματος» να ρίξει ξανά τη χώρα στα μνημόνια και στο ΔΝΤ. Αυτο είπε επί της ουσίας ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σχολιάζοντας τη συνέντευξη Σημίτη. Συγκεκριμένα σχολίασε ότι «πρόκειται για σχεδόν προαναγγελία ηθελημένη ή αθέλητη για το τι έχει στο μυαλό του το μπλοκ του παλιού πολιτικού συστήματος εφόσον καταφέρει να παλινορθωθεί».
Πρόκειται για την παλιά καλή συνταγή της αντιμνημονιακής προπαγάνδας η οποία βασιζόταν στη δίκη προθέσεων. Ηταν τα «ανέμελα» χρόνια των αγανακτισμένων πλάι πλάι με τη Χρυσή Αυγή. Τι έλεγε αυτή η συνταγή; Οτι το «παλιό σύστημα» έβαλε τη χώρα στα μνημόνια και στο ΔΝΤ γιατί μισούσε τον ελληνικό λαό. Κι αν κάποιος ρωτούσε «γιατί μισούν τον ελληνικό λαό;» η απάντηση ήταν ότι ακόμη κι αν δεν τον μισούν τους κρατάνε οι Γερμανοί μέσω της Siemens. Σε αυτά τα επιχειρήματα, επιπέδου Μιχαλολιάκου και Αρτέμη Σώρρα, επιστρέφει τώρα το Μαξίμου προσπαθώντας να εξηγήσει την ανικανότητά του να επαναφέρει τη χώρα στις αγορές. Πιο απλά, δεν φταίμε εμείς, φταίει ότι «αυτό έχει στο μυαλό του το μπλοκ του παλιού πολιτικού συστήματος».
Βλέποντας αυτή την τακτική οι πλέον κακόπιστοι θα πουν ότι η κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί ώστε η χώρα να αναγκαστεί να αναζητήσει νέο δανεισμό σε 1-2 χρόνια από σήμερα. Για να πέσει η επόμενη κυβερνηση και να επανέλθει στην εξουσία. Μόνο που αν υπάρχει ένα τέτοιο σχέδιο -που δεν θέλω να το πιστεύω- δεν είναι ένα σχέδιο εναντίον των πολιτικών της αντιπάλων αλλά ένα σχέδιο κατά της χώρας.