Πώς «νομιμοποιήθηκε» η Ακροδεξιά και έγινε mainstream; Το ερώτημα αυτό απασχόλησε ακόμα και τη Washington Post μετά τη νίκη της Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία. Oταν ήταν 19 ετών, η Τζόρτζια υμνούσε on camera τον Μπενίτο Μουσολίνι. Τώρα θα γίνει πρωθυπουργός της Ιταλίας.
Στην Ελλάδα, η Ακροδεξιά που χρόνια παρέμενε εγκλωβισμένη και συμπιεσμένη εκλογικά από την ΝΔ, βρήκε χώρο να ανασάνει τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και ξεπλύθηκε από τον λαϊκισμό. Το 2015 είδαμε το φωτοστέφανο της Αριστεράς στον Πάνο Καμμένο, το 2016 το ομολογημένο φλερτ του ΣΥΡΙΖΑ με τη Χρυσή Αυγή στη Βουλή για τον εκλογικό νόμο (βλέπε: Νίκος Βούτσης και «δεν υπάρχουν ευπρόσδεκτες και μη ευπρόσδεκτες ψήφοι») και το 2017 το υμνολόγιο Τσίπρα για τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο: «Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει την πολιτική ορισμένες φορές μπορεί να μοιάζει διαβολικός, αλλά γίνεται για καλό» ανέφερε ο έλληνας Πρωθυπουργός για τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ. O «καλός» Τραμπ ήταν βέβαια ο ίδιος που αποκαλούσε βιαστές τους μεξικανούς μετανάστες…
To φλερτ λαϊκισμού – Ακροδεξιάς ήταν ασφαλώς αμφίδρομο. Και περνούσε τα σύνορα. Η ευρωπαϊκή Ακροδεξιά καλωσόρισε χωρίς περιστροφές τον λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις «ιδεολογικές» διαφορές σε ό,τι αφορά το Μεταναστευτικό. Τόσο η Λεπέν όσο και η Μελόνι χαιρέτιζαν την επερχόμενη επικράτηση του κ. Τσίπρα το 2015. «Ελπίζουμε σε νίκη του ΣΥΡΙΖΑ» δήλωνε η Λεπέν στη Le Monde, ενώ η Τζόρτζια Μελόνι ευχόταν καλή επιτυχία στον κ. Τσίπρα με ανάρτησή της στο Twitter.
«Φταίει» όμως μόνο η συγκολλητική ουσία του λαϊκισμού; Φεύγοντας από το ελληνικό παράδειγμα ας επιστρέψουμε στη μεγάλη εικόνα αναζητώντας μια απάντηση. Η WP διαπιστώνει με μεγάλη ανησυχία ότι στην Ιταλία η Μελόνι μπορεί να γίνει η πρώτη «υπερ-εθνικίστρια Πρωθυπουργός μετά τον φασίστα δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι».
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο της, Ισάν Θαρούρ, στη Δύση η ενσωμάτωση της ακροδεξιάς στην κανονικότητα έχει ήδη ολοκληρωθεί. «Η επιτυχία της Μελόνι σηματοδοτεί μια σημαντική στιγμή όχι μόνο για την Ευρώπη αλλά για όλες τις δυτικές φιλελεύθερες δημοκρατίες» σημείωσε. Σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα, ένα ακροδεξιό κόμμα που συνδέεται άμεσα με το φασιστικό παρελθόν της χώρας αυτής δεν έχει εισέλθει απλώς στην κυβέρνηση αλλά θα έχει πλέον τον πρώτο λόγο. Το γεγονός αυτό αποτελεί τομή.
Μέχρι τώρα οι κεντρώοι πολιτικοί προσπαθούσαν να δημιουργήσουν υγειονομικές ζώνες που θα άφηναν την ακροδεξιά εκτός ουσιαστικής επιρροής. Η μάχη αυτή έχει χαθεί σε πολλές μεγάλες δημοκρατίες της Δύσης. Οπως σημειώνει η WP, στις ΗΠΑ ο «τραμπισμός» κυριαρχεί στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, στη Γαλλία η Λεπέν είναι η κυρίαρχη δύναμη της αντιπολίτευσης, στη Σουηδία ένα κόμμα που ίδρυσαν νεοναζί (οι Σουηδοί Δημοκράτες) θα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη στο κοινοβούλιο, ενώ στην Ουγγαρία και την Πολωνία η ακροδεξιά βρίσκεται ήδη στην εξουσία.
Η Μελόνι, παρά τις φασιστικές ρίζες του κόμματός της, αντιδρά στην ταύτιση με την ακροδεξιά και έχει αποκηρύξει τον αντισημιτισμό. Ωστόσο «δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να διαφοροποιήσει την πολιτική στάση εναντίον του κατεστημένου από εκείνη άλλων επίδοξων λαϊκιστών σε άλλες χώρες», επισήμανε η WP, καθώς όλο και περισσότεροι λαϊκιστές εκμεταλλεύονται τις αποτυχίες του φιλελεύθερου κατεστημένου.
Η Μελόνι, όπως πολλοί λαϊκιστές (ακροαριστεροί και ακροδεξιοί και στην Ελλάδα) διαθέτει όλο το πακέτο της αντι-παγκοσμιοποίησης: καταγγέλλει εδώ και χρόνια τον Σόρος και σπέρνει θεωρίες συνωμοσίας. Το ίδιο ζήσαμε στην Ελλάδα από στελέχη της αντιπολίτευσης και πάσης φύσεως παλαβούς που έστησαν απίθανες ιστορίες για την πανδημία και τα εμβόλια. Λαϊκισμός και θεωρίες συνωμοσίας είναι μέρος της ίδιας συνταγής.
Πώς έγιναν όλοι αυτοί μέρος του κατεστημένου το οποίο υποτίθεται ότι θέλουν να γκρεμίσουν; Κατά τον Θαρούρ, έγιναν γιατί το επέτρεψε το ίδιο το κατεστημένο. Στην Ιταλία, οι κεντροδεξιές δυνάμεις επέτρεψαν στην Μελόνι να παρουσιαστεί ως μέρος του λεγόμενου mainstream. Κάτι αντίστοιχο συνέβη με τους Σουηδούς Δημοκράτες που έχουν πλέον σημαίνοντα ρόλο στην πολιτική σκηνή της χώρας τους.
Σύμφωνα με τον Τσαρλς Κάπτσαν, αναλυτή στο Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων της Ουάσινγκτον και πρώην σύμβουλο του Μπαράκ Ομπάμα, η τάση της επικράτησης των κεντρώων δυνάμεων που κυριαρχούσε εν μέσω πανδημίας έχει παρέλθει και πλέον η πολιτική δυναμική γέρνει προς την πλευρά του λαϊκισμού και της Ακροδεξιάς.
Στα καθ’ ημάς, σημαίνει αυτό ότι μπορεί να ζήσουμε ξανά ένα 2015, ή μήπως είμαστε «εμβολιασμένοι» απέναντι στη νέα επέλαση;